 |
Numer 1(65)/2021, s. 3-10
doi: 10.37190/arc210101 |
Mateusz Michalski
Tikkun Chacot – semiotyka synagogi na przykładzie bożnicy w Siemiatyczach
Streszczenie
Celem artykułu jest
charakterystyka semiotycznego aspektu architektury bożniczej w
kontekście tekstów liturgicznych oraz wykazanie bezpośredniej
relacji między wymiarami synagog a poszczególnymi wersami
modlitw. Przedmiotem prac była synagoga w Siemiatyczach powstała w
końcu XVIII w. Jako przykład modlitwy wybrano Tikkun Chacot,
nabożeństwo o północy, które pojawiło się pod wpływem
ruchów kabalistycznych w Safedzie, a które dość szybko
pod wpływem ruchów mistycznych XVII i XVIII w. wpisało się jako
element liturgii synagogalnej w Europie.
W artykule dokonano analizy metrologicznej wymiarów synagogi w Siemiatyczach w oparciu o badania in situ oraz powiązanej z nią analizy gematrycznej tekstu modlitwy Tikkun Chacot.
Gematria stanowi szczególną odmianę mistyki liter i jest
zakorzeniona w szczególny sposób w języku hebrajskim.
Polega na przetwarzaniu liter wyrazów w liczby. Metoda ta
zakłada rozumienie liter w wyrazie jako znaków graficznych
liczb. Podczas badań stosowano metody logicznej argumentacji,
historyczno-analityczne oraz ilościowe i statystyczne.
W czasie badań udało się wskazać związek fragmentów modlitwy Tikkun Chacot
z wymiarami synagogi w Siemiatyczach. Dotyczy to wymiarów
zewnętrznych i wewnętrznych. Zdecydowanie częściej w wymiarach
zewnętrznych odnajduje się wyrażenia odnoszące się do wygnania i
nostalgii za świątynią i Jeruzalem. Najczęściej wyrażenia sławiące Boga
odnoszą się do wymiarów wewnętrznych. Jednocześnie wskazano, iż
związek ten przedstawia lingwistycznie binarny charakter architektury
bożniczej zakorzeniony w opozycji wnętrze–zewnętrzne.
Słowa kluczowe:
synagoga, Tikkun Chacot, Siematycze, bożnica, gematria
