 |
Numer 2(70)/2022, s. 27-35
doi: 10.37190/arc220203 |
Ivona Dlábiková, Martina Peřinková, Jan Kovář
Krótka historia krematoriów i sal żałobnych. Współczesna historia kremacji
Streszczenie
Kremacja była
powszechnym sposobem grzebania w dawnych kulturach, na przykład w
starożytnej Grecji, Rzymie, u Celtów, Wikingów, a także w
kulturach pozaeuropejskich. W Europie praktyki grzebalne zmieniały się,
odkąd chrześcijaństwo zaczęło dominować w lokalnych społecznościach. Od
czasów Karola Wielkiego obowiązywał (pod karą śmierci) zakazał
kremacji. Motywy kulturowo-religijne spowodowały, że w różnych
krajach Starego Kontynentu przez prawie 1000 lat istniał prawny zakaz
kremacji ciał. Kremację jako sposób grzebania Kościół
zaczął tolerować dopiero w 1963 r. Mimo oporu Kościoła
rzymsko-katolickiego nowo powołane w tym celu towarzystwa od 1874 r.
budowały pierwsze krematoria w Europie. Obiekty te – budynki
kremacyjne – nie miały nic wspólnego ze starymi rytuałami
kremacyjnymi, kiedy ciało było spalane na dużej ilości drewna, co
trwało kilka godzin. Główną część nowych budynków
stanowiły piece i kominy, w których ciało popieli się w ciągu
godziny. Powstanie takich miejsc przyczyniło się do powszechnej
dyskusji na temat stylu i symboliki tej architektury. W budynku
krematorium powstał nowy typ przestrzeni: sala żałobna. Później
pomieszczenie to zostało oddzielone od krematorium i utworzono
samodzielną jednostkę. Sale żałobne są obecnie powszechnym
typem architektury w Europie i istnieją obok kościołów, w
których zazwyczaj odbywają się ceremonie religijne. W innych
częściach świata do dziś zachował się stary typ rytualnej kremacji
drewnem, jednak współczesna kremacja stała się bardziej
odpowiednia również w krajach korzystających z doświadczeń
architektury historycznej.
Celem artykułu było zwięzłe opisanie okoliczności, w
jakich powstawały przestrzenie służące współcześnie do kremacji.
Główną metodą było studiowanie stylów pierwszych
budynków krematoryjnych oraz literatury przedmiotu. Budowle te
nigdy nie powstałyby bez wysiłku kilku osobistości, którym wbrew
powszechnej opinii chrześcijańskiej udało się założyć pierwsze
krematoria.
Słowa kluczowe: krematorium, nowoczesna kremacja, architektura, sala żałobna, historia, grzebanie, piece, popiół
