Adaptacja modelu miasta zwartego w planowaniu nowych terenów miast średniej wielkości. Od koncepcji konkursowych do planów miejscowych na przykładzie Tczewa i Stargardu

Michał Stangel

doi:10.37190/arc240210

Streszczenie

W artykule przedstawiono zagadnienie konkretyzacji idei miasta zwartego w planowaniu nowych obszarów zabudowy w miastach średniej wielkości w Polsce. Zagadnienie to jest w nim rozpatrywane na bazie autorskich doświadczeń ze zwycięskich koncepcji konkursowych i opracowywanych na ich podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Opisane zostały dwa przykłady: Nowe Centrum Usługowe w Tczewie, położone na terenie powojskowym, oraz podmiejskie obszary mieszkaniowe w gminie Stargard. Przedmiotem pracy jest refleksyjne badanie własnej praktyki projektowej i planistycznej. Zastosowano metodykę research by design, dotyczącą powiązania procesów projektowych i badawczych w celu uzyskania nowej wiedzy o danej przestrzeni. Podstawowy model metodologiczny zakłada cykl analiz, projektowania i syntezy. Punktem wyjścia była analiza uwarunkowań na bazie materiałów źródłowych, map i obserwacji w terenie. Pozwoliła ona na wyszczególnienie kluczowych elementów dla kształtowania nowej struktury. Studia te pozwoliły na skonkretyzowanie założeń projektowych i opracowanie koncepcji, których syntezą i weryfikacją było opracowanie planów miejscowych, zgodnie z możliwościami dostępnymi w ramach techniki planistycznej. Na podstawie przedstawionej analizy można wnosić, że model miasta zwartego, uznawany za kluczowy w kontekście zrównoważonego rozwoju, wymaga indywidualnego podejścia przy adaptacji do lokalnych uwarunkowań. Prezentowane przykłady z miast średniej wielkości w Polsce mogą dać wiele praktycznych wskazówek, dotyczących m.in.: wykorzystania konkursów do określenia przyszłej wizji przestrzeni, kształtowania systemu przestrzeni publicznej w oparciu o lokalne walory czy weryfikacji założeń konkursowych w procesie planistycznym. W kontekście zmian w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2023 r., choć nie doszło do formalnego wzmocnienia roli projektowania urbanistycznego w procesie planistycznym, obserwuje się rosnącą popularność idei miasta zwartego w praktyce. Istnieje zatem potrzeba doskonalenia metod kształtowania miejskiej struktury, zwłaszcza z wykorzystaniem badań przedprojektowych. Przedstawione wnioski mogą przyczynić się do doskonalenia praktyk planistycznych oraz efektywnego wdrażania idei miasta zwartego w planowaniu nowych obszarów miast średniej wielkości.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.