70 Patrycja Czubaj
Streszczenie
Analiza przekształceń struktury przestrzennej Parku Śląskiego oraz stanu ochrony konserwatorskiej
Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku to niepowtarzalny element śląskiej historii, urbanistyki oraz kultury. Celem opracowania jest analiza stanu
zachowania wartości kompozycyjnych Parku Śląskiego oraz diagnoza zgodności całości układu przestrzennego parku z pierwotnymi założeniami, a tak-
że ocena skuteczności dotychczasowych form ochrony konserwatorskiej, która pojawia się na tym obszarze. Motywacją do podjęcia niniejszej pracy
była chęć ratowania parku przed dalszymi przekształceniami, z których większość ma charakter nieodwracalny.
Przeprowadzone badania wykazały wysoki poziom integralności obecnego stanu ogólnej kompozycji przestrzennej parku z jego oryginalnymi za-
łożeniami przy jednocześnie daleko posuniętym stopniu degradacji tkanki architektonicznej, co może się pogłębiać przy braku podjęcia odpowiednich
kroków w kierunku ochrony konserwatorskiej całego założenia. Zjawisko to jest w większości spowodowane niewystarczającą i nieskuteczną ochroną
konserwatorską obiektu.
Słowa kluczowe: Park Śląski, Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku, Chorzów, park miejski, degradacja, ochrona dziedzictwa kulturowego
References
Borowik, Aneta. Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat
1950–1989. Wydawnictwo Neriton, 2020.
Buszman, Łukasz, and Łukasz Respondek. Park wielu pokoleń. Wydaw-
nictwo Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, 2016.
Czubaj, Patrycja. “Studium architektoniczno-konserwatorskie Parku Śląs -
kiego.” Master thesis. Wydział Architektury Politechniki Śląs kiej,
2024.
Encyklopedia PWN. “Park ludowy”. Published n.d. Accessed June 25,
2024, at www.encyklopedia.pwn.pl/haslo/park-ludowy;3954402.html.
Fortuna-Antoszkiewicz, Beata, Jan Łukaszkiewicz, and Piotr Wiśniewski.
“Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie (Park Śląski)
– historia obiektu, kompozycja przestrzenna.” Teka Komisji Urba-
nistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie 44 (2016): 203–13.
Geoportal. Accessed June 20, 2024, at https://mapy.geoportal.gov.pl/
imap/Imgp_2.html?gpmap=gp0.
Google Maps. Accessed June 20, 2024, at www.google.com/maps
Kamiński, Jan, and Krzysztof Jaraszkiewicz. Park Ludowy – Społeczna
koncepcja zagospodarowania Parku Ludowego w Lublinie. Forum
Rozwoju Lublina, Rada i Forum Przestrzeni, 2015.
Kleszcz, Justyna. “Przyczyny wyburzenia wieży warzywno-ogrodniczej
Othmana Ruthnera w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku
w Chorzowie – utracone dziedzictwo innowacji technicznej.” Builder
25, no. 12 (2021): 32–5. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.4807.
Niemiec, Władysław, and Mieczysław Szpuner, eds. Śląski Park Kultu-
ry. Komitet Budowy Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku,
Wydawnictwo Artystyczno-Graczne RSW “Prasa”, 1959.
“Obwieszczenie Rady Miasta Chorzów z dnia 28 stycznia 2021 r.
w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego uchwały XXII/430/04 Rady
Miasta Chorzów z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie miejscowego pla-
nu zagospodarowania przestrzennego Miasta Chorzów.” Dziennik
Urzędowy Województwa Śląskiego, 2021.1100. Published February
10, 2021. Accessed June 15, 2024, at https://dzienniki.slask.eu/le-
galact/2021/1100/.
Open Street Map. Accessed June 25, 2024, at https://www.openstreet-
map.org/#map=12/50.2775/18.9641.
Park Śląski. “Park w liczbach.” Published n.d. Accessed June 24, 2024,
at www.parkslaski.pl/park-w-liczbach.
“Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1967 roku w spra-
wie zmiany granic miast Chorzowa i Katowic w województwie
katowickim.” Published December 12, 1967. Accessed June 20,
2024, at https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=W-
DU19670460229.
Syska, Anna. “To, co zrobiłem to nie jest nic wielkiego – hale Jerzego
Gottfrieda.” In Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej
ochrona w Gdyni i w Europie, edited by Maria Jolanta Sołtysik and
Robert Hirsch. Urząd Miasta Gdyni, 2017.
Śląska Organizacja Turystyczna. “Park Śląski (Wojewódzki Park Kultu-
ry i Wypoczynku w Chorzowie).” Published n.d. Accessed June 15,
2024, at https://slaskie.travel/actively/2272.
Świerczek, Magdalena. “Wielka wycinka drzew przy Parku Śląskim.
Mieszkańcy protestują.” Published April 23, 2024. Accessed June
15, 2024, at https://mojchorzow.pl/i,wielka-wycinka-drzew-przy-
parku-slaskim-mieszkancy-protestuja,200274,948454.html.
Topographic maps. Accessed June 20, 2024, at https://en-gb.topograph-
ic-map.com/map-4h57/Poland/.
“Uchwała nr XXXVII/629/2021 Rady Miasta Chorzów z dnia 24 czerw-
ca 2021 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania prze-
strzennego dla obszaru położonego na terenie Wojewódzkiego Parku
Kultury i Wypoczynku im. Gen. Jerzego Ziętka S.A. w rejonie Pro-
menady Gen. Jerzego Ziętka, Alei Głównej i Alei Gwiazd.” Dzien -
nik Urzędowy Województwa Śląskiego, 2021.4534. Published July 1,
2021. Accessed June 15, 2024, at https://dzienniki.slask.eu/ egalact/
2021/4534/.
“Uchwała nr XVI/187/2025 Rady Miasta Chorzów z dnia 24 kwietnia
2025 r. w sprawie podjęcia prac nad utworzeniem w Chorzowie
parku kulturowego pod nazwą ‚Park Śląski – Park Kulturowy’.”
Published April 24, 2025. Accessed July 21, 2025, at https://bip.
chorzow.eu/add_www/le/u_187_2025.pdf.
“Uchwała nr IV/28/2/2012 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 12
listopada 2012 w sprawie przyjęcia Strategii Ochrony Przyrody Wo-
jewództwa Śląskiego do roku 2030.” Published November 12, 2012.
Accessed June 20, 2024, at https://www.slaskie.pl/content/strategia
-ochrony-przyrody.
“Uchwała nr V/26/2/2016 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 29
sierpnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Planu Zagospodarowania Prze-
strzennego Województwa Śląskiego 2020+.” Published August 29,
2016. Accessed June 15, 2024, at https://bip.slaskie.pl/sejmik_wo-
jewodztwa/sesje_sejmiku/uchwaly/uchwala-sejmiku-nr-v2622016 -
z-dnia-2016-08-29.html.
“Uchwała nr VI/24/1/2020 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 19
października 2020 r.” Published October 19, 2020. Accessed June
20, 2024, at https://www.slaskie.pl/content/strategia-rozwoju-woje-
wodztwa-slaskiego-slaskie-2030.
“Uchwała nr VI/43/9/2022 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 24
kwiet nia 2022 r. w sprawie przyjęcia Wojewódzkiego Programu Opie-
ki nad Zabytkami w województwie śląskim na lata 2022–2025.” Pu-
blished April 24, 2022. Accessed June 15, 2024, at https://dzienniki.
slask.eu/legalact/2022/3000/.
Welc-Jędrzejewska, Jolanta. “Ochrona krajobrazu kulturowego – słow-
niczek pojęć.” Published October 31, 2017. Accessed June 15, 2024,
at www.samorzad.nid.pl/baza_wiedzy/ochrona-krajobrazu-kulturo-
wego-slowniczek-pojec/.