Badania architektury kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Szprotawie

Andrzej Legendziewicz, Karol Błaszczyk

doi:10.5277/arc180103

Streszczenie

W artykule zaprezentowano historię powstania kościoła parafialnego w Szprotawie oraz jego przekształcenia od XIII do XX w. We wstępie przedstawiono wzmianki źródłowe oraz dostępną literaturę przedmiotu – w niewielkim zakresie omawiającą ewolucję architektury świątyni. Na podstawie przeprowadzonych badań architektonicznych i analizy detalu wydzielono najważniejsze fazy przekształceń kościoła. Początki budowli osadzono w 2. połowie XIII w., gdy powstała świątynia złożona z prostokątnego chóru oraz trójprzęsłowej nawy. Zapewne w 1. połowie XIV w. przy północnej ścianie wzniesiono wieżę z kaplicą w przyziemiu, a w połowie stulecia korpus rozbudowano od południa o trzy kaplice oraz kruchtę przed wejściem północnym. Druga połowa XIV w. to powstanie ganka łączącego kościół z klasztorem magdalenek. Najwyższą kondygnację wieży z blankowaniem zrealizowano w połowie XV w. Budowę obecnego trójnawowego siedmioprzęsłowego korpusu halowego bez wydzielonego chóru z wielobocznym obejściem i sklepieniami sieciowymi oraz dwupoziomową zakrystią przeprowadzono zapewne w latach 1474–1488. Po tym roku przy elewacji południowej powstały dwie kaplice: Matki Boskiej Bolesnej i Męki Pańskiej, a przy północnej – jedna pw. Świętego Krzyża, a w 1516 r. Ogrójec z Ciemnicą i Karcerem oraz lożą dla sióstr magdalenek. Przekształcenia renesansowe objęły zwężenie wejścia do kaplicy w przyziemiu wieży, a barokowe – nowy wystrój wnętrza kaplicy Świętokrzyskiej, przebicie obecnego wejścia na osi nawy głównej, budowę chóru organowego oraz nowy hełm wieży. W połowie XIX w. zmieniono wystrój szczytu i wprowadzono kruchtę zachodnią.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.