Dach naczółkowy i czterospadowy z attyką w miastach dolnośląskich w początkach panowania pruskiego. Usystematyzowanie przepisów przeciwpożarowych a forma dachów

Bogna Ludwig

doi:10.37190/arc230401

Streszczenie

W miastach śląskich, przede wszystkim z Przedgórza Sudeckiego i kotlin sudeckich, w 2. połowie XVIII w. zaczęto powszechnie stosować dachy naczółkowe i czterospadowe. Wraz z nimi pojawiły się późnobarokowe zwieńczenia kamienic. Połączyły dekorację niskiego szczytu naczółkowego, czasem nazywanego półszczytem, lub lukarn ze ścianką przesłaniającą dach całej budowli. W całości struktura ta tworzyła rozbudowaną attykę. Celem autorki było wykazanie, że zarówno upowszechnianie się dachów takich kształtów, jak i form attyk wynikało z dostosowania upodobań i potrzeb mieszkańców miast do obowiązujących przepisów. Przepisy miejskie, a następnie państwowe dotyczące budowy domów, zwłaszcza ich zadaszeń wynikały przede wszystkim z regulacji przeciwpożarowych. W wyniku przeprowadzonych badań przedstawiono proces formułowania zarządzeń odnoszących się do kształtu dachów, materiałów pokryć i otaczających je murów ogniowych. Analiza zachowanych zabytków i przekazów ikonograficznych obrazujących wznoszone po wprowadzaniu kolejnych przepisów dachy i zwieńczenia kamienic pozwoliła prześledzić sposoby ich wdrażania. Nakaz obniżania szczytów, oprócz wznoszenia niskich dachów, zaowocował kompromisem w postaci konstruowania dachów mansardowych i skracania wysokości szczytów poprzez wprowadzanie naczółków. Regulacje dotyczące sposobu wznoszenia i wysokości murów ogniowych wpłynęły na sposób projektowania szczytów kamienic i rozpowszechnienie formy attyki.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.