Dokonywanie zmian w utworze architektonicznym bez zgody twórcy na gruncie polskiego prawa autorskiego

Joanna Kostrzewska

doi:10.5277/arc190211

Streszczenie

Artykuł dotyczy możliwości dokonywania zmian w utworze architektonicznym bez zgody twórcy. Przeprowadzona analiza opiera się w znacznej mierze na przepisie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym następca prawny, choćby nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może bez zgody twórcy czynić zmian w utworze, chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwić. W artykule omówiono przesłankę oczywistej konieczności oraz przesłankę braku słusznej podstawy sprzeciwu. W oparciu o orzecznictwo przedstawiono problemy pojawiające się w konkretnych przypadkach zastosowania przytoczonej regulacji. Poczynione rozważania pozwoliły dojść do następujących wniosków. Po pierwsze – utwory architektoniczne cechują się pewnymi odmiennościami w stosunku do innych kategorii utworów. Po drugie – specyfikę twórczości architektonicznej należy mieć na uwadze w toku wykładni przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Po trzecie – zasadą jest konieczność uzyskania zgody twórcy na dokonanie zmian w utworze architektonicznym. Po czwarte – wyjątkiem od tej zasady jest możliwość dokonania zmian w utworze architektonicznym bez zgody twórcy pod warunkiem łącznego spełnienia obu przesłanek oczywistej konieczności oraz braku słusznego sprzeciwu twórcy. Wreszcie po piąte – zarówno twórcy, jak i inwestorzy niezaprzeczalnie winni mieć na uwadze nie tylko aspekty administracyjnoprawne związane z procesem budowlanym, lecz także aspekty autorskoprawne.