Dom kinetyczny. Mobilność w kształtowaniu funkcji i formy współczesnego domu

Maciej Janowski

doi:10.37190/arc210309

Streszczenie

W artykule przedstawiono analizę domów prywatnych, które dzięki mobilności ich elementów odpowiadają potrzebom współczesnych mieszkańców. Przedmiotem badań są wybrane domy zrealizowane w latach 1996–2011 w Europie i Stanach Zjednoczonych, uzupełnione analizami zjawiska mobilności w twórczości, między innymi Gerrita Rietvelda i Ludwiga Miesa van der Rohe. W artykule dokonano analizy zmian, jakim podlegają forma i funkcja w wyniku wprowadzenia do domu ruchomych elementów, które dostosowano do psychofizycznych potrzeb ich właścicieli. Mobilność w architekturze domu jest czynnikiem, który pozwala dopełnić i rozszerzyć spełnianie tych potrzeb przy użyciu współczesnego języka architektonicznego wywiedzionego z ruchu modernistycznego. Podczas badań stosowano metody analityczne i porównawcze.     Z przeprowadzonych badań wynika, że rozwój domu kinetycznego obejmuje coraz bardziej istotne elementy budynku, co zmienia w znaczący sposób odbiór formy oraz jej dynamikę i artykulację. W domach kinetycznych jest widoczne rozluźnienie struktury funkcjonalnej i przestrzennej oraz użycie przestrzeni in between, co w połączeniu z mobilnością elementów świadczy o sumowaniu się zjawisk występujących we współczesnej architekturze. Dom kinetyczny stwarza duże możliwości zmian formy i przestrzeni, których rodzaj, skala i czas są uzależnione od stylu życia mieszkańców. Różnorodność przestrzenna uzupełniona mobilnością może kompensować brak zmian lub niemożliwość ich kontroli w innych sferach aktywności życiowej człowieka. Jest też czynnikiem sprzyjającym tworzeniu Miejsca przez zamieszkujących je ludzi. Wraz ze wzrostem mobilności elementów domu podwyższa się poziom personalizacji formy i przestrzeni oraz identyfikacji mieszkańców z miejscem. Doświadczanie zmian formy i przestrzeni staje się bardziej intensywne.