„Efekt motyla”

Ewa Łukaszewicz-Jędrzejewska

doi:10.5277/arc150308

Streszczenie

Artykuł jest próbą przedstawienia jednego wątku z prywatnego życia Karla Hankego, gauleitera Dolnego Śląska w latach 1940–1945. Jego poświadczony w materiałach źródłowych – pamiętnikach osób pełniących w latach III Rzeszy najważniejsze stanowiska w życiu politycznym i kulturalnym – związek z Magdą Goebbels, żoną ministra propagandy III Rzeszy, stał się końcem kariery Hankego w Berlinie. Zaangażowanie emocjonalne obu stron było tak duże, że w sprawie ewentualnego rozwodu zadecydować miał sam kanclerz Adolf Hitler. Ze względów wizerunkowych nie wyraził zgody, a Hanke w trybie natychmiastowym został oddelegowany możliwie jak najdalej od Berlina. W styczniu 1940 r. przyjechał do Wrocławia, by objąć stanowisko gauleitera. W porównaniu z berlińskimi realiami, był to dla Hankego upadek i degradacja. Jeden z najbardziej wpływowych ministrów, protektor i przyjaciel artystów – żeby wymienić tylko najbardziej znane nazwiska: Alberta Speera, Lídy Baarovej, Leni Riefenstahl, Gerdy Troost – powiernik osobistych tajemnic Josefa Goebbelsa, a jednocześnie ich zdrajca musiał odnaleźć się w wojennych realiach Wrocławia. W artykule postawiłam hipotezę, że obrona Festung Breslau była aktem osobistej zemsty na mieście za wygnanie ze stolicy i nosi w sobie symptomy „szaleństwa władzy”.