134 Konrad Lewacki, Marta Smektała, Magdalena Baborska-Narożny
Iodice, Silvia, Luca Arbau, Antigoni Maistrali, et al. “EU Cities and Heat
Extremes.” European Comission, Ispra, 2024, JRC13789. Accessed
June 11, 2025, at https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/han
-
dle/JRC137891.
Jessel, Sonal, Samantha Sawyer, and Diana Hernández. “Energy, Pov-
erty, and Health in Climate Change: A Comprehensive Review of
an Emerging Literature.” Frontiers in Public Health 7 (December
2019). https://doi.org/10.3389/fpubh.2019.00357.
Kleerekoper, Laura, Marjolein Van Esch, and Tadeo Baldiri Salcedo.
“How to Make a City Climate-Proof, Addressing the Urban Heat Is-
land Eect.” Resources, Conservation and Recycling 64 (July 2012):
30–8. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2011.06.004.
Kuchcik, Magdalena, Kaja Czarnecka, and Krzysztof Błażejczyk. “Urban
Climate Urban Heat Island in Warsaw (Poland): Current Develop-
ment and Projections for 2050.” Urban Climate 55, (April 2024).
https://doi.org/10.1016/j.uclim.2024.101901.
Li, Zhao Liang, Hua Wu, Si Bo Duan, et al. “Satellite Remote Sensing
of Global Land Surface Temperature: Denition, Methods, Products,
and Applications.” Reviews of Geophysics 61, no. 1 (2023): 1–77.
https://doi.org/10.1029/2022RG000777.
Lundgren-Kownacki, Karin, Elisabeth Dalholm Hornyanszky, Tuan Anh
Chu, Johanna Alkan Olsson, and Per Becker. “Challenges of Using
Air Conditioning in an Increasingly Hot Climate.” International
Journal of Biometeorology 62, no. 3 (2018): 401–12. https://doi.
org/10.1007/s00484-017-1493-z.
Mąkosza, Agnieszka, Jadwiga Nidzgorska-Lencewicz, Czesław Koź-
miński, and Bożena Michalska. “Very Warm and Tropical Nights
in Voivodeship Cities in Poland in the Period 1971–2020.” Acta
Geographica Lodziensia 117, (December 2024): 53–68. https://doi.
org/10.26485/AGL/2024/117/4.
Musco, Francesco, ed. Counteracting Urban Heat Island Eects in a Glo -
bal Climate Change Scenario. Springer Open, 2016. https://doi.org/
10.1007/978-3-319-10425-6.
Pałczyński, Cezary, Izabela Kupryś-Lipinska, Tomasz Wittczak, Ewa Jas-
sem, Anna Breborowicz, and Piotr Kuna. “The Position Paper of the
Polish Society of Allergology on Climate Changes, Natural Disasters
and Allergy and Asthma.” Advances in Dermatology and Allergology
35, no. 6 (2018): 552–62. https://doi.org/10.5114/ada.2017.71273.
Peng, Wangchongyu, Rui Wang, Jin Duan, Weijun Gao, and Zhengxi Fan.
“Surface and Canopy Urban Heat Islands: Does Urban Morpholo-
gy Result in the Spatiotemporal Dierences?” Urban Climate 42,
(March 2022): 101136. https://doi.org/10.1016/j.uclim.2022.101136.
Ramasubramanian, Laxmi, Jochen Albrecht, and Deborah De Leon Rojas.
GIS and Housing Principles and Practices. Taylor & Francis, 2024.
Runhaar, Hens, Heleen Mees, Arjan Wardekker, Jeroen van der Sluijs, and
Peter P.J. Driessen. “Adaptation to Climate Change-Related Risks in
Dutch Urban Areas: Stimuli and Barriers.” Regional Environmen-
tal Change 12, (February 2012): 777–90. https://doi.org/10.1007/
s10113-012-0292-7.
Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, Horyzontalny Punkt Kontaktowy Pol-
ska Centralna. “Łódź, Warszawa, Kraków, Rzeszów, Wrocław – na
liście 100 ośrodków miejskich uczestniczących projekcie neutralności
klimatycznej.” Published May 25, 2022. Accessed June 11, 2025, at
https://www.gov.pl/web/hpkpc/lodz-warszawa-krakow-rzeszow-wro
-
claw---na-liscie-100-osrodkow-miejskich-uczestniczacych-projek-
cie-neutralnosci-klimatycznej.
Szymanowski, Mariusz, and Maciej Kryza. “GIS-Based Techniques for
Urban Heat Island Spatialization.” Climate Research 38, no. 2 (2009):
171–87. https://doi.org/10.3354/cr00780.
Toldi, Timothée de, Salmaan Craig, and Laxmi Sushama. “Internal Ther-
mal Mass for Passive Cooling and Ventilation: Adaptive Comfort
Limits, Ideal Quantities, Embodied Carbon.” Buildings and Cities 3,
no. 1 (2022): 42–67. https://doi.org/10.5334/bc.156.
USGS. “EarthExplorer” (2024). Accessed June 6, 2025. https://earthex-
plorer.usgs.gov/.
Viguié, Vincent, Aude Lemonsu, Stéphane Hallegatte, et al. “Early Adap-
tation to Heat Waves and Future Reduction of Air-Conditioning En-
ergy Use in Paris.” Environmental Research Letters 15, no. 7 (2020):
75006. https://doi.org/10.1088/1748-9326/ab6a24.
Wang, Shiang-Yu, Hsing-Yu Ou, Ping-Chun Chen, and Tzu-Ping Lin.
“Implementing Policies to Mitigate Urban Heat Islands: Analyzing
Urban Development Factors with an Innovative Machine Learning
Approach.” Urban Climate 55 (May 2024): 101868. https://doi.org/
10.1016/j.uclim.2024.101868.
WHO. “Heat and Health”. Published May 28, 2024. Accessed June 6,
2025, at https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/climate-
change-heat-and-health.
Wonorahardjo, Surjamanto, Inge Magdalena Sutjahja, Y. Mardiyati, et al.
“Eect of Dierent Building Façade Systems on Thermal Comfort
and Urban Heat Island Phenomenon: An Experimental Analysis.”
Building and Environment 217, (June 2022): 109063. https://doi.
org/10.1016/j.buildenv.2022.109063.
Zardo, Linda, Davide Geneletti, M. Pérez-Soba, and M. Van Eupen. “Es-
timating the Cooling Capacity of Green Infrastructures to Support
Urban Planning.” Ecosystem Services 26, (August 2017): 225–35.
https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.06.016.
Zawadzka, Joanna, J.A. Harris, and Ron Corstanje. “Assessment of Heat
Mitigation Capacity of Urban Greenspaces with the Use of InVEST
Urban Cooling Model, Veried with Day-Time Land Surface Tem
-
perature Data.” Landscape and Urban Planning 214, (October 2021):
104163. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2021.104163.
Streszczenie
Generalizacja danych GIS jako narzędzie wspomagające rozumienie efektu miejskiej wyspy ciepła. Studium przypadku Wrocławia
Tematem artykułu jest wpływ poszczególnych czynników urbanistycznych na efekt miejskiej wyspy ciepła (MWC) oraz korelacja między tymi
czynnikami. Autorzy podjęli próbę zwerykowania możliwości wykorzystania danych systemów informacji geogracznej (GIS) do zbadania efektu
MWC i w dalszych badaniach do zwerykowania potencjału chłodzenia nocnego w mieście na przykładzie Wrocławia. W badaniu wykorzystano
zdjęcia satelitarne Landsat 8 oraz dane przestrzenne dotyczące zieleni i zabudowy do przeanalizowania wpływu tych ostatnich czynników na tempe-
raturę radiacyjną w mieście. Zaproponowana metoda umożliwia uproszczenie i kalibrację danych, co pozwala na porównywanie różnych obszarów
miasta o podobnych charakterystykach. Umożliwia również sumowanie i badanie relacji wartości poszczególnych wskaźników urbanistycznych w ra-
mach jednego pola siatki lub badanego obszaru. Dzięki temu można wyznaczyć tereny, które mają podobne zestawienia wskaźników, i porównać ich
rozkłady temperatur. W przypadku różnic analizy GIS pozwalają na badanie sąsiedztwa i identykację innych czynników wpływających na różnice
w temperaturze radiacyjnej.
Dzięki przeprowadzonym badaniom wykazano, jak poszczególne czynniki wpływają na temperaturę otoczenia. Gęstość i wysokość zabudowy
znacząco podnoszą temperaturę radiacyjną, podczas gdy obecność wody i zieleni, zwłaszcza wysokiej, ma efekt chłodzący. Aby ocenić różnice w roz-
kładzie temperatury w przestrzeni zurbanizowanej porównano cztery lokalizacje we Wrocławiu, które różnią się intensywnością zabudowy i pozio-
mem zazielenienia: Przedmieście Oławskie, Przedmieście Świdnickie, Plac Grunwaldzki i Olimpia Port. Wyniki wskazują, że Przedmieście Oławskie,
pomimo obecności rzeki, ma najwyższą temperaturę radiacyjną z powodu gęstej zabudowy i małej ilości zieleni. W przeciwieństwie do niego, Olimpia
Port, z najmniejszą gęstością zabudowy i największą ilością zieleni, jest najchłodniejszym obszarem. Celem autorów było wyznaczenie reprezenta-
tywnych dla tkanki miejskiej obszarów, w których można przeprowadzić dalszy etap badań – pomiar lokalnej temperatury powietrza. W kolejnych
fazach projektu planowane jest uwzględnienie dodatkowych czynników, takich jak przepływ powietrza, powierzchnia nieprzepuszczalna i materiały
budowlane, aby bardziej szczegółowo zbadać wpływ urbanistyki na temperaturę otoczenia.
Słowa kluczowe: analizy GIS, miejska wyspa ciepła, Landsat, temperatura radiacyjna, naturalny potencjał chłodzenia