Hatshepsut Temple in Deir el-Bahari, Egypt 11
[1] Jokilehto J., A History of Architectural Conservation, Oxford 1999.
[2] Szafrański Z.E., On the foundations of the Hatshepsut Temple at
Deir el-Bahari, [in:] D. Kessler, R. Schulz (eds.), Gedenkschrift
für Winfried Barta, Munich–Wien–New York 1995, 371–373.
[3] Iwaszczuk J., Sacred Landscape of Thebes during the Reign of Hat-
shepsut Royal Construction Projects, t. 1, Warszawa 2017.
[4] Pococke R., A Description of the East, and Some other Countries,
t. 1, W. Bowyer, London 1743.
[5] Jollois J. B., Devilliers R. E., Description de l’Egypte, C. L. F.
Panckoucke, Paris 1821.
[6] Belzoni G. B., Narrative of the Operations and Recent Discoveries
within the Pyramids, Temples, Tombs, and Excavations, in Egypt
and Nubia; and of a Journey to the Coast of the Red See, in Search
of the Ancient Berenice; and Another to the Oasis of Jupiter Am-
mon, John Murray, Albemarle-Street, London 1821.
[7] Wilkinson G., Modern Egypt and Thebes: A Description of Egypt,
John Murray, Albemarle Street, London 1843.
[8] Champollion J.-F., Lettres écrites d’Égypte et de Nubie en 1828
et 1829, Firmin Didot Fréres, Libratres, Paris 1833.
[9] Godlewski W., Le monastére de St Phoibammon, Państwowe Wy-
dawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
[10] Lepsius K. R., Denkmäler aus Aegypten und Aethiopien: nach den
Zeichnungen der von Seiner Majestät dem Koenige von Preussen
Friedrich Wilhelm IV nach diesen Ländern gesendeten und in den
Jahren 1842–1845 ausgeführten wissenschaftlichen Expedition,
t. 1–12, Berlin–Leipzig 1913.
[11] Mariette A., Deir-el-Bahari: documents topographiques, histo-
riques et ethnographiques recueillis dans ce temple, J.C. Hinrichs,
Paris 1877.
[12] Naville E., The temple of Deir el Bahari IV. The shrine of Hathor
and the southern hall of oerings, London 1901.
[13] Szafrański Z. E. [in:] M. Gawlikowski, G. H. James Thomas,
A. Kwaśnica, J. Karkowski, M. Barwik (eds.), Królowa Hatsze-
psut i jej świątynia 3500 lat później, Warszawa 2001.
[14] Karkowski J., Deir el-Bahari 1973–1974 (travaux égyptolo-
giques), “EtTrav” 1978, 10, 397–406.
[15] Arnold D., A chronology. The later history and excavations of the
Temple of Hatshepsut at Deir el-Bahari, [in:] C. Roehrig (ed.),
Hatshepsut from queen to pharaoh, New York 2006.
[16] Wysocki Z., Sprawozdanie z działalności Polsko-Egipskiej
Misji Archeologiczno-Konserwatorskiej Deir el-Bahari w sezonie
1982–83, Gdańsk 1983 [manuscript].
[17] Dąbrowski L., Preliminary report on the Reconstruction work of the
Hatshepsut Temple at Deir El Bahari during the 1961–1962 Season,
“Annales du Service des Antiquites de l’Egypte” 1964, 58, 37–60.
[18] Wysocki Z., Sprawozdanie z działalności Polsko-Egipskiej Mi-
sji Archeologiczno-Konserwatorskiej Deir el-Bahari w sezonie
1983–84, Gdańsk 1984 [manuscript].
[19] Wysocki Z. [in:] W. Połoczanin, P. Dąbrowski, A. Kwaśnica,
Z. Szafrański, W. Konikowski, K. Bielenia (eds.), The temple of Queen
Hatshepsut. Vol. 4. The report of the polish-egyptian archaeological and
preservation mission Deir el-Bahari 1980–1988, PKZ, Warszawa 1991.
[20] Pawlicki F., Deir el-Bahari, Hatshepsut Temple: Conservation Pro-
ject 1993/1994, “Polish Archaeology in the Mediterranean” 1995, 6.
[21] Szafrański Z.E., Temple of Hatshepsut at Deir el-Bahari. Seasons
2008/2009 and 2009/2010, “Polish Archaeology in the Mediterra-
nean” 2010, 22, 131–151.
[22] Dziedzic T., Gąsior M., Bartz W., Mineralogical characteristic
of mortars from the Temple of Hatshepsut at Deir el-Bahari: Preliminary
report, “Polish Archaeology in the Mediterranean” 2015, 24 (2), 93–112.
[23] Clarke S., Architectural description, [in:] E. Naville (ed.),
The temple of Deir el Bahari VI, London 1901.
[24] Stefanowicz A., Świątynia królowej Hatszepsut w Deir el-Bahari. Wykop
sondażowy w południowej części Górnego Tarasu, Ośrodek Architek-
tury Egipskiej PP PKZ Oddział Gdańsk, Gdańsk 1988 [manuscript].
[25] Szafrański Z.E., Temple of Hatshepsut. Seasons 2003/2004,
“Polish Archaeology in the Mediterranean” 2004, 16, 223–237.
[26] Szafrański Z.E., Temple of Hatshepsut. Seasons 2004/2005,
“Polish Archaeology in the Mediterranean” 2005, 17, 241–254.
[27] Kościuk J., 3D scaning and modeling of the upper terrace of the
Hatshepsut Temple in Deir el-bahari as an example of architectu-
ral heritage documentation for restoration purposes, “Wiadomo-
ści Konserwatorskie” 2009, 26, 705–717.
References
Streszczenie
Kaplica Hatszepsut w Deir el-Bahari w Egipcie – badania i prace konserwatorskie
Kaplica Hatszepsut, największa istniejąca kaplica halowa w architekturze starożytnego Egiptu, jest położona w południowej części Tarasu
Górnego świątyni w Deir el-Bahari. Przez ponad sto lat w świątyni i kaplicy Hatszepsut prowadzone były prace archeologiczne i konserwatorskie.
Wiele z przeprowadzonych badań nie zostało nigdy opublikowanych, inne są wspomniane w corocznych raportach z pracy misji. Prowadzone na
miejscu prace badawcze i konserwatorskie wymagają uszeregowania i podsumowania.
Celem artykułu jest zebranie i uporządkowanie informacji o przeprowadzonych badaniach i ingerencjach konserwatorskich w kaplicy Hatszepsut.
W ostatnich stu latach pracujące w świątyni misje archeologiczne i konserwatorskie dokładały swoją cegiełkę do badań pozwalających lepiej poznać
i zrozumieć dzieje tego obiektu. Wiele przeprowadzonych prac nie zostało opublikowanych i znane są tylko z notatek terenowych lub maszynopisów.
Zaprezentowane wyniki badań pozwalają zauważyć, w jak małym stopniu rozpoznana jest kaplica Hatszepsut, przede wszystkim pod względem
konserwatorskim. Badania egiptologiczne, archeologiczne i architektoniczne prowadzone w ostatnich latach, będące na ukończeniu, pozwolą na
dogłębne poznanie tej największej kaplicy starożytnego Egiptu. Uzupełnione o niezbędne badania, szczególnie z zakresu konserwacji kamienia
i polichromii, umożliwią sporządzenie całościowego programu konserwatorskiego, a w dalszej kolejności – opracowanie projektu rekonstrukcji kaplicy.
Słowa kluczowe: kaplica Hatszepsut, starożytny Egipt, świątynia Hatszepsut, Deir el-Bahari