Krakowskie osiedla mieszkaniowe z lat 1960–1980 w kontekście koncepcji miasta 15-minutowego

Dominika Cenda, Justyna Kobylarczyk, Karolina Dudzic-Gyurkovich

doi:10.37190/arc250307

Streszczenie

Urbaniści z całego świata poszukują sposobów walki ze zmianami klimatycznymi oraz tworzenia otoczenia przyjaznego dla pieszych. Jednym z nich może być zyskująca na popularności idea miasta 15-minutowego. Jej głównym założeniem jest dostępność podstawowych udogodnień w zasięgu krótkiego spaceru (najczęściej do 15 minut). W okresie komunizmu w Polsce wiele inwestycji mieszkaniowych miało być projektowanych jako jednostki mieszkaniowe – wydzielone strukturalnie osiedla mieszkaniowe ze wszystkimi podstawowymi udogodnieniami (usługi, rekreacja i transport) dostępnymi w promieniu 500 metrów. Celem niniejszych badań jest porównanie tych dwóch wizji.

Przeprowadzone badania skoncentrowano na dostępności pieszej wybranych usług w trzech osiedlach mieszkaniowych położonych w Krakowie, zbudowanych w latach 1960–1980. Miały na celu sprawdzenie, czy analizowane obszary spełniają wymagania komponentów miasta 15-minutowego.

W trakcie prac przeprowadzono analizę funkcjonalną w celu zlokalizowania udogodnień z wybranych kategorii. Następnie wykonano analizę ścieżek dostępu, aby określić najdłuższe trasy pomiędzy budynkami mieszkalnymi a najbliższym obiektem danego rodzaju. Połączenie tych dwóch analiz dało wiedzę na temat właściwości przestrzennych i funkcjonalnych każdego osiedla.

Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić, że większość analizowanych udogodnień jest dostępna w zasięgu 15-minutowego spaceru. Dowodzi to, że przedmiotowe obszary mają wiele cech wspólnych z komponentami miasta 15-minutowego. Pozwala to spojrzeć na komunistyczne osiedla z innego punktu widzenia – jako na cenne elementy współczesnej struktury miejskiej. Ten rodzaj analizy może służyć jako wytyczne dla urbanistów w przypadku kompleksowych modernizacji lub dla inwestorów prywatnych do identyfikacji funkcjonalnych braków.

Słowa kluczowe

miasto 15-minutowe, urbanistyka, miasto przyjazne dla pieszych, komunizm, osiedla mieszkaniowe

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.