Legnicki zespół koszar grenadierów jako kapitał kulturowy w przestrzeni miejskiej

Marta M. Rudnicka-Bogusz

doi:10.37190/arc210103

Streszczenie

Celem artykułu było ukazanie, iż koszary stanowią kapitał kulturowy w miastach garnizonowych, ponieważ są na wielu płaszczyznach nośnikiem niematerialnego dziedzictwa i tradycji wiążących się z obecnością wojska w historycznych ośrodkach miejskich. Praca stanowi też wprowadzenie do dyskusji o właściwych drogach rewaloryzacji zespołów koszarowych z punktu widzenia zachowania ich wyróżników typologicznych.     W artykule naszkicowano historię garnizonu legnickiego przed II wojną światową, dokonano prezentacji rozwoju zespołu koszarowego grenadierów przy ul. Hutników oraz przeprowadzono szczegółową analizę stylistyczną XIX-wiecznych budynków składających się na zespół.     W toku badań udało się ustalić determinanty, dzięki którym historyczne zespoły koszarowe Legnicy nie stanowią jedynie cechy miasta, jego zasobu, ale jego kapitał kulturowy, czyli taki zasób, którym można się zarówno w sposób materialny, jak i ideowy posługiwać do budowania prestiżu itp. Na przełomie XIX i XX w. Legnica stała się miastem garnizonowym, co miało znaczący wpływ na krajobraz kulturowy i strukturę ludności. Pałacowe gmachy koszar budowane za państwowe pieniądze były dowodem szczególnego zainteresowania rządzących i podnosiły walory estetyczne krajobrazu miasta. Za pomocą ascetycznej, jednak wyrazistej stylistyki budowano wrażenie bogactwa państwa fundującego koszary, a jednoznacznie określona typologia zespołów pozwalała na ich natychmiastowe rozpoznanie w przestrzeni miejskiej. Rozległa sieć koszar była jedną z przyczyn umieszczenia tu jednostek wojskowych po wojnie, co również stanowi jeden z mitów założycielskich miasta. Dlatego tak ważne jest, aby w miastach garnizonowych koszary podlegały rewitalizacji z poszanowaniem wartości historiograficznych – czego doskonałym przykładem jest adaptacja koszar grenadierów – a nie przebudowie, dogęszczeniu lub wyburzeniom. Adaptacji dokonywać należy z poszanowaniem planu i formy architektonicznej, które są wyróżnikami architektury wojskowej.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.