Natchnieni rzemieślnicy 4.0

Borys Siewczyński

doi:10.37190/arc200408

Streszczenie

W artykule podjęto próbę skonfrontowania współczesnych idei i uwarunkowań projektowania zintegrowanego i wirtualizacji cyfrowego środowiska projektowego z ideałami Bauhausu oraz uchwycenia możliwych podobieństw, rozbieżności, elementów niezmiennych, wynikających z samej natury procesu twórczego czy ludzkiej natury „rzemieślników” – projektantów i artystów – interdyscyplinarnie współtworzących dzieła architektoniczne w rzeczywistości budownictwa 4.0. Ukazano, że projektowanie interdyscyplinarne wspierane przez technologie cyfrowe może w naturalny sposób stać się praktyczną realizacją idei Gropiusa. Zwrócono uwagę, że ucząc się wzajemnego szacunku, doskonaląc umiejętności organizacyjne, techniczne i koordynacyjne zespołów projektowych, mamy szansę wciąż dostrzegać i doceniać znaczenie elementu niezbędnego – Gropiusowskiego natchnienia – artystycznej iskry często lekceważonej w stechnicyzowanej rzeczywistości. Podkreślono aktualność nauczania Bauhausu, ukazując ponadczasową rolę grafiki jako niezbędnego elementu procesu projektowego.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.

2020

4(64)

DOI: 10.37190/arc200408

Wprowadzenie

Współczesne technologie cyfrowe wspomagające pro -

cesy projektowe mają różne oblicza. Z jednej strony, dzię-

ki możliwościom obliczeniowym pozwalają na projek-

towanie struktur niemożliwych do zrealizowania bez

szczegółowej optymalizacji – zwłaszcza konstrukcyjnej.

Dają możliwość zapewnienia niespotykanego wcześniej

komfortu użytkowania dzięki precyzyjnemu stosowaniu

rozwiązań technicznych z zakresu instalacji budowlanych.

Rozwiązania techniczne z zakresu automatyki, mechani-

ki, projektowania instalacji elektrycznych dają wyjątkową

w dotychczasowym rozwoju architektury i budownictwa

możliwość wznoszenia budowli – maszyn (il. 1) z ele-

mentami ruchomymi, zmiennymi, reagującymi na otocze-

nie i wymagania użytkownika. Komputerowe symulacje

dają szansę na głębsze przeanalizowanie obiektu przed

jego powstaniem. Wymodelowany w technologii BIM

(Building Information Modelling) [1] „cyfrowy bliźniak”

– wirtualne odzwierciedlenie rzeczywistego obiektu – to

jedno z kluczowych pojęć współczesnego projektowania

realizowanego przy wykorzystaniu narzędzi komputero-

wych. W dużym uogólnieniu wymienione powyżej bran-

że projektowe określić można jako swoistą „technosferę”

projektowania wspieranego komputerowo (il. 2).

Architektura to oczywiście nie tylko technologia – jest

ona jedynie i aż środkiem do zrealizowania celu. Już

podane powyżej krótkie i rzecz jasna niepełne zestawie-

nie technicznych dziedzin projektowania ma jedynie na

Borys Siewczyński*

Natchnieni rzemieślnicy 4.0

Exalted craftsmen 4.0

Introduction

Contemporary digital technologies supporting design

processes have many faces. On the one hand, thanks to

their computational capabilities, they enable architects to

design structures which are impossible to implement with-

out

detailed optimization – especially in terms of construc-

tion. Their precise application of technical solutions in

the eld of building installations gives an unprecedented

comfort of use. Technical solutions in the eld of automa-

tion, mechanics, and design of electrical installations give

the possibility of erecting buildings, unique in the current

development of architecture and construction – machines

(Fig. 1) with movable, variable elements that respond to

* ORCID: 0000-0003-0192-7003. Wydział Architektury Politech-

niki Poznańskiej / Faculty of Architecture, Poznan University of Techno-

logy, e-mail: borys.siewczynski@put.poznan.pl

Il. 1. Współczesna grafika projektowa ilustrująca poziom

skomplikowania technologicznego – współczesny „złożony charakter

budowli” (oprac. B. Siewczyński na podstawie [2])

Fig. 1. Contemporary design graphics illustrating the level

of technological complexity – the contemporary “complex nature

of buildings” (by B. Siewczyński based on [2])

90 Borys Siewczyński

celu zilustrowanie mnogości zagadnień, a co za tym idzie

– licznych specjalizacji obecnych dziś w projektowaniu ar-

chitektoniczno-budowlanym. Wymagana dokładność i in-

terdyscyplinarność dokumentacji wymusza daleko idącą

specjalizację branżową. Bez wyjątkowych umiejętności

poszczególnych specjalistów opracowanie projektu choć-

by średnio skomplikowanego obiektu budowlanego, od-

powiadającego współczesnym standardom optymalizacji

ekologicznej, konstrukcyjnej, wymogom prawnym jest

dziś praktycznie niemożliwe. Drogą do realizacji współcze-

snego dzieła jest zatem obecnie praca zespołowa. To dru-

gie oblicze technologii cyfrowych – umożliwienie współ-

działania na niespotykaną dotychczas skalę z jakością,

precyzją i przy użyciu narzędzi dotychczas nieznanych.

Celem autora niniejszego artykułu jest z reeksją przyj-

rzeć się na nowo roli architekta w omówionym powyżej

zamieszaniu technologicznym i ponownie przewarto-

ściować oraz zwerykować swoje poglądy, aby odnaleźć

sposób spożytkowania technologii i techniki w celu nad-

rzędnym – poszukiwaniu twórczym z poszanowaniem

walorów humanistycznych i estetycznych, odnalezieniu

i ocaleniu sztuki architektonicznej w technologicznym

la biryncie, zaakceptowaniu ewoluującej rzeczywistości

i adaptacji do zmieniających się czasów z poszanowaniem

wartości humanistycznych.

Myśl Bauhausu

a współczesny warsztat projektowy

Lektura manifestu Bauhausu przekonuje, że już sto lat

temu dostrzeżone zostały początki wszechogarniającej

dziś zmiany, a wizjonerskie umysły współczesnych po-

trały obiektywnie ocenić sytuację i konieczność zmian

w twórczym postrzeganiu rzeczywistości. Gropius pisał:

Architekci, rzeźbiarze i malarze na nowo muszą odkryć

złożony charakter budowli jako rzeczy realnie istniejącej.

Tylko wtedy ich praca będzie znowu przepojona duchem

architektonicznym, który utraciła jako sztuka salonowa.

[…] Architekci, rzeźbiarze, malarze – wszyscy musimy

powrócić do rzemiosła. Sztuka nie jest zawodem, nie ma

the environment and user requirements. Computer simu-

lations provide an opportunity for a deeper examination

of the object before its creation. Modeled in BIM (Build-

ing Information Modeling) technology [1] “digital twin”

– virtual representation of a real object – is one of the key

concepts of contemporary design realization with the use

of computer tools. Generally speaking, the above-men-

tioned design industries can be described as a specic

“technosphere” of computer-aided design (Fig. 2).

Architecture is, of course, not only technology, it is

only and as much as a means to an end. The short and, of

course, incomplete list of technical areas of design pro-

vided above is only intended to illustrate the multitude of

issues, and thus – numerous specializations in architectur-

al and construction design used nowadays. The required

accuracy and interdisciplinary nature of the documenta-

tion demands a far-reaching industry specialization. It is

practically impossible to develop a design of even a mod-

erately complex building that meets modern standards of

ecological and construction optimization, as well as legal

requirements, without the exceptional skills of individual

specialists. Teamwork is the way to implement a contem-

porary work. It is the second face of digital technologies

– enabling cooperation on an unprecedented scale with

quality, precision, and using previously unknown tools.

The aim of the author of this article is to examine the role

of the architect in the technological confusion discussed

above and to re-evaluate and verify his views, to nd a way

to use technology and techniques for a superior purpose

– creative search with respect for humanistic and aesthetic

values, nding and saving architectural art in a technolog-

ical labyrinth, accepting the changing reality and adapt-

ing to changing times with respect for humanistic values.

The idea of the Bauhaus

and the contemporary design workshop

The Bauhaus manifesto proves that a hundred years

ago the beginnings of today’s overwhelming change were

noticed and the visionary minds of contemporaries were

Il. 2. Wybrane opracowania

branżowe – „cyfrowe rzemiosła”

BIM składają się na współczesne

dzieło architektury

(oprac. B. Siewczyński

na podstawie [3])

Fig. 2. Selected design fields

– BIM “digital crafts” constitute

a contemporary architectural work

(elaborated by B. Siewczyński

based on [3])

Natchnieni rzemieślnicy 4.0 / Exalted craftsmen 4.0 91

żadnej zasadniczej różnicy między artystą a rzemieślni-

kiem. Artysta jest natchnionym rzemieślnikiem (za: [4]).

Uwzględniając wcześniejsze uwagi dotyczące zmian

we współczesnym projektowaniu, wypada się zastanowić,

jak dziś odczytywać przesłanie Bauhausu. Czy tak wiele

straciło na aktualności? Czy myśl Gropiusa i dziedzictwo

Bauhausu odnaleźć można we współczesności, a jeśli tak,

to czy odnaleźć je można też w sferze cyfrowej procesu

projektowego? Kogo wreszcie można nazwać współcze-

snym rzemieślnikiem i czy w świecie cyfrowego projek-

towania jest jeszcze miejsce na sztukę? A przede wszyst-

kim – jak wykorzystać te poszukiwania w przyszłości?

Punktem wyjścia rozważań może być odczytanie Gro-

piusowskiego przesłania jako wezwania do poszukiwania

porozumienia, zrozumienia i współpracy na drodze do

osiągnięcia synergii we wspólnych twórczych działaniach.

Warto zauważyć, że myśl twórcy Bauhausu analizowana

w kontekście rozwoju metodologii projektowej wpisuje

się w długi ciąg spostrzeżeń o bardziej ogólnym charak-

terze. Warto tu wspomnieć choćby Arystotelesa, który

w Polityce zauważył: […] Wielu mianowicie ludzi zjed-

noczonych, z których każdy z osobna niczym się nie wy-

różnia, może mimo to być lepszymi od tamtych, nie jako

jednostki, ale jako ogół […], bo gdzie jest wielka liczba,

tam każdy może posiadać pewną cząstkę cnoty i rozumu,

a jeśli razem się złączą, to masa występuje, jakby jeden

człowiek o wielu nogach i rękach, ale i wielu zmysłach,

a tym samym i o wzmożonych właściwościach w zakre-

sie obyczajów i rozumu. […] jeden trafnie ocenia ten

szczegół, drugi inny, a wszyscy razem – całość [5, s. 67].

Współczesne projektowanie będące pracą zespołową jest

wspólnym wysiłkiem rozbudowanych, często międzyna-

rodowych zespołów. Liczone w dziesiątki lub nawet setki

osób – cyfrowych „rzemieślników” – pracownie rozsiane

po całym świecie komunikują się poprzez media elek-

troniczne, serwery projektów, rozstrzygając różnorodne

aspekty techniczne na drodze wspólnego, analitycznego

modelowania technicznych struktur przestrzennych. Pro-

jektowanie takie odbywa się dziś przeważnie z użyciem

technologii BIM, często w zunikowanym parametrycz-

nym środowisku projektowym, tworząc ujednolicone śro -

dowisko danych, gdzie informacje dotyczące różnych

dziedzin łączą się i przenikają, odkrywając „złożony cha-

rakter budowli” [4], umożliwiają interdyscyplinarne ana-

lizy, kreują w końcu całość, z której starają się wykrzesać

i zawrzeć iskrę ponadczasowych wartości sztuki architek-

tonicznej. Można zaryzykować pogląd, że ten właśnie pro-

ces stanowi współczesne rzemiosło projektowe. Architek-

ci oraz inżynierowie różnych branż pracują nad wspólnym

dziełem, realizując – nie bez zgrzytów – gropiusowski ide-

ał kooperacji pozbawionej niesławnej artystycznej pychy.

Co organizuje ten proces? Z jednej strony są to natu-

ralnie ukształtowane nawyki projektowe, wykształcenie,

wartości, z drugiej jednak są to paradygmaty takie jak na

przykład pojęcie projektowania zintegrowanego, którego

zasady wydają się niezwykle bliskie ideałom Bauhausu.

Na ile z nich wynikają, a na ile ukształtowały się same

jako konsekwencja logicznego rozumowania – trud no

rozstrzygnąć. Zgodnie z denicją AIA (The American In-

stitute of Architects) IPD (Integrated Project Delivery) to:

able to objectively assess the situation and the need for

changes in the creative perception of reality. Gropius

wrote: Architects, sculptors and painters must rediscover

the complex nature of a building as a real thing. Only then

will their work be imbued with the architectural spirit it

has lost as a salon art. […] Architects, sculptors, painters

– we must all return to craftsmanship. Art is not a profes-

sion, there is no fundamental dierence between an artist

and a craftsman. The artist is an exalted craftsman (af-

ter: [4]).

Taking into account the previous comments on chang-

es in contemporary design, it is worth considering how

to read the Bauhaus message today. Has it lost so much

of its actuality? Can Gropius’ thought and the Bauhaus

legacy be found in modern times, and if so, can they also

be found in the digital sphere of the design process? Fi-

nally, who can be called the modern craftsman and is the

world of digital design still a place for art? And most of all

– how to use this search in the future?

The starting point for these considerations may be the

reading of Gropius’s message as a call to seek agreement,

understanding and cooperation on the way to achieve syn-

ergy in joint creative activities. It is worth noticing that

the thought of the Bauhaus creator, analyzed in the con-

text of the development of the design methodology, is part

of a long series of observations of a more general nature.

It is worth mentioning here, for example, Aristotle, who

noticed in his Politics: […] namely, many united people,

each of whom individually does not stand out, may still be

better than the others, not as individuals but as a whole

[…], for where there is a large number, there everyone

can have a certain particle of the virtue and the mind and

if they join together, the mass appears as if one man with

many legs and hands, but also many senses, and thus also

having increased qualities in terms of morals and reason.

[…] one aptly evaluates this detail, the second assesses

another one, and all together – the whole [5, p. 67]. Con-

temporary design being a teamwork is a joint eort of

extensive, often international teams. Counted in dozens or

even hundreds of people – digital “craftsmen” – in studios

scattered all over the world communicate through elec-

tronic media, project servers, settling various technical

aspects through joint, analytical modeling of technical

spatial structures. Such design today is mostly done us-

ing BIM technology, often in a unied parametric design

environment, creating a unied data environment, where

information on various elds combine and penetrate, dis-

covering the “complex nature of the building” [4], enable

interdisciplinary analyzes, and nally create a whole from

which they try to extract and contain a spark of timeless

values of architectural art. One may dare to say that this

very process constitutes a contemporary design craft. Ar-

chitects and engineers from various industries are work-

ing on a joint project, implementing – not without glitches

– Gropius’ idea of cooperation devoid of the infamous

artistic pride.

What organizes this process? On the one hand, these

are naturally formed design habits, education, and val-

ues, on the other hand, they are paradigms such as, for

example, the concept of integrated design, the principles

92 Borys Siewczyński

[…] metoda projektowa integrująca ludzi, systemy, struk-

tury biznesowe i praktyczne doświadczenie w procesie,

który na drodze współpracy łączy zdolności i umiejętności

uczestników […] w celu zmaksymalizowania efektywności

we wszystkich fazach projektowania, wytwarzania i budo-

wania […] [6]. Z lektury dokumentu wynika, że zasadą

nadrzędną procesu jest wzajemne zaufanie, współpraca,

dzielenie ryzyka. Celem nadrzędnym – efekt. Jest to nie-

mal ucieleśnienie manifestu Gropiusa. Podstawowymi

zasadami teorii projektowania zintegrowanego są między

innymi (na podstawie oryginalnego opracowania AIA

oraz omówienia i tłumaczenia dokumentu z [7], [8]): wza-

jemny szacunek i zaufanie, wzajemne korzyści i dziele-

nie ryzyka, wczesne zdeniowanie celu (cele projektu są

opracowywane i uzgodnione przez wszystkich uczestni-

ków możliwie jak najwcześniej). Istotne jest również pro-

mowanie innowacji poprzez otwartość na idee wszystkich

uczestników procesu i wreszcie jasno określone standardy

i ogólnie dostępne metody komunikacji. Niezwykle inte-

resującą kwestią jest przywództwo w procesie projekto-

wym. Przyjmuje się tu, że powinien je przejąć ten uczest-

nik procesu, który ma najwyższe kompetencje w danym,

aktualnym obszarze problemowym. Dla niektórych – gdy

czytać to literalnie – może być to kontrowersyjna zmiana

pojmowania roli architekta, sprowadzenie do trybu w ma-

szynie technologicznej, strącenia z piedestału. W rzeczy-

wistości jest to pragmatyczne ugruntowanie jego niezbęd-

nej roli w naturalnym obszarze jego kompetencji (forma,

estetyka, ergonomia, percepcja i komfort użytkowania,

osadzenie w kontekście przestrzennym, koordynacja),

wręcz jej usankcjonowanie przeciwdziałające obserwo-

wanej często tendencji do ograniczania roli architekta

w procesie projektowym i dezawuowania jego „mięk-

kich” umiejętności. Zasady projektowania zintegrowane-

go znajdują swą praktyczną realizację w formie prawnych

dokumentów przedprojektowych ustalających zasady

współpracy. Daje to szansę na jego funkcjonowanie bez

zbędnych kontrowersji i w konsekwencji ugruntowanie

pozycji będących dobrym prognostykiem dla spokojnej

pracy w celu osiągnięcia zamierzonego efektu architekto-

nicznego, przy odrobinie szczęścia obdarzonego iskrą na-

tchnienia. Przywołując słowa Gropiusa: W rzadkich wy-

padkach natchnienie i łaska nieba, które umykają kontroli

woli, mogą sprawić, że dzieło staje się dziełem sztuki. Ale

istotna dla każdego artysty jest doskonałość warsztatowa.

Jest ona źródłem twórczej wyobraźni (za: [4]).

Efektywna współpraca i deliberacja [9] projektowa

nie byłaby możliwa, gdyby nie narzędzia cyfrowe i bie-

głość w ich używaniu. Przy skomplikowaniu współcze-

snych obiektów opanowanie materii nie byłoby możliwe

bez graki projektowej, obrazowania trójwymiarowego,

możliwości immersji w modelu. Idee projektowe znacz-

nie łatwiej tłumaczyć za pomocą sugestywnej prezen-

tacji struktury przestrzennej. Łatwiej ograniczyć błędy,

przybliżyć swoje pomysły oraz zrozumieć dążenia cudze

i własne błędy. Zdolność do sprawnego zarządzania i de-

monstrowania informacji przestrzennych jest szansą na

mniej zachowawcze podejście do projektowania – szansą

na kreatywność. We współczesnym świecie umiejętności

cyfrowe i techniczne, prezentacyjne stają się niezbędne

of which seem extremely close to the ideals of the Bau-

haus. It is dicult to decide to what extent they result

from them, and to what extent they formed themselves as

a consequence of logical reasoning. According to the AIA

(The American Institute of Architects) denition, IPD (In-

tegrated Project Delivery) is as follows: […] a project de-

livery approach that integrates people, systems, business

structures and practices into a process that collaborati-

vely harnesses the talents and insights of all participants

to […] maximize eciency through all phases of design,

fabrication, and construction [6]. This document shows

that the overriding principle of the process is mutual trust,

cooperation and risk-sharing. The main goal is the eect.

It is almost the embodiment of Gropius’ manifesto. The

basic principles of integrated design theory are, among

other things (based on the original AIA study and the dis-

cussion and translation of the document from [7], [8]):

mutual respect and trust, mutual benets and risk-sharing,

early target denition (project objectives are developed

and agreed by all participants as early as possible). It is

also important to promote innovation through openness to

the ideas of all participants in the process. Finally, clear-

ly dened standards and generally available methods of

communication are of great importance too. Leadership

in the design process is an extremely interesting issue. It

is assumed that it should be taken over by this participant

of the process who has the highest competences in a giv-

en current problem area. For some – reading it literally

– it may be a controversial change in the understanding

of the role of an architect, a reduction to a cog in a tech-

nological machine, knocking o the pedestal. In fact, it is

a pragmatic grounding of his indispensable role within his

natural area of competence (form, aesthetics, ergonomics,

perception and comfort of use, setting in a spatial context,

coordination), it is even its sanctioning counteracting the

often observed tendency to limit the architect’s role in the

design process and to disavow his “soft” skills. The prin-

ciples of integrated design nd their practical implemen-

tation in the form of legal pre-design documents estab-

lishing the principles of cooperation. This gives a chance

for its functioning without unnecessary controversy and,

consequently, establishing a position that is a good prog-

nostic for quiet work in order to achieve the intended ar-

chitectural eect, with a little luck endowed with a spark

of inspiration. Recalling the words of Gropius: On rare

occasions, the inspiration and grace of heaven that es-

cape the control of the will can turn a work into a work of

art. But workshop excellence is essential for every artist.

It is the source of creative imagination (after: [4]).

Eective cooperation and project deliberation [9]

would not be possible without digital tools and procien-

cy in using them. With the complexity of contemporary

objects, mastering matter would not be possible without

design graphics, three-dimensional imaging, the possi-

bility of immersion in the model. Design ideas are much

easier to explain with a suggestive presentation of the spa-

tial structure. It is easier to reduce mistakes, bring own

ideas closer and understand other people’s aspirations

and own mistakes. The ability to eciently manage and

demonstrate spatial information is a chance for a less

Natchnieni rzemieślnicy 4.0 / Exalted craftsmen 4.0 93

conservative approach to design – a chance for creativity.

In the modern world, digital, technical, and presentation

skills become necessary for functioning. In addition to the

graphic presentation skills of the Times of Gropius in the

“analog” version, modern artisans of design must master

augmented reality presentations (Fig. 3), virtual reality,

parametric and generative design in the form of visual

programming, the aforementioned BIM, the ability to

write scripts generating forms, analytical software, graph-

ical presentation of these analyzes. In each of these elds

– even in the case of generative programming (Fig. 4) or

scheduling and site planning in BIM – graphics proves

its eectiveness in organizing thoughts and supporting

logical thinking. Bauhaus has always focused on graphic

and artistic education, introducing numerous courses on

aesthetic, artistic and graphic education, and the spatial

recording of forms. This idea is still valid today, only

technical measures have changed and become extreme-

ly complicated (Fig. 5). A question can be asked wheth-

er the artist-designer will be a programmer consciously

composing aesthetics from algorithms in harmony with

other industries, thanks to digital technologies verifying

the feasibility of his works. If so, it will result from solid

education, which was also indicated by Bauhaus.

A completely dierent, although intriguing is also the

issue of modularity, repeatability and composing more ad-

vanced structures from typical ready-made elements pro-

vided by manufacturers of technical “components”. Using

typical elements, architects compose works that are more

than the sum of their parts. Modularity – which is in a way

today’s basis of BIM processes – was also noticeable in

the idea of Bauhaus. Today we observe its digital impera-

tive and materialization.

Digitally supported fabrication is also an extremely in-

teresting topic. Contemporary artisans of design have at

their disposal something unattainable in the Bauhaus era

do funkcjonowania. Poza obecnymi za czasów Gropiusa

w wersji „analogowej” umiejętnościami gracznej pre-

zentacji projektu współcześni rzemieślnicy projektowania

opanować muszą prezentacje augmented reality (rzeczy-

wistości rozszerzonej) (il. 3), rzeczywistości wirtualnej,

projektowania parametrycznego i generatywnego w for-

mie programowania wizualnego, wspomniany już wcze-

śniej BIM, umiejętność pisania skryptów generujących

formy, oprogramowanie analityczne, graczną prezenta-

cję tych analiz. Na każdym z tych pól – nawet w przypad-

ku programowania generatywnego (il. 4) czy sporządza-

nia harmonogramów i planowania terenu budowy w BIM

– graka udowadnia swoją skuteczność porządkowania

myśli i wspomagania logicznego myślenia. Bauhaus za-

wsze stawiał na edukację graczną i artystyczną, wpro-

wadzając liczne kursy dotyczące edukacji estetycznej,

plastycznej i gracznej, przestrzennego zapisu formy. Ta

myśl jest aktualna do dziś, zmieniły się jedynie i niezwy-

kle skomplikowały środki techniczne (il. 5). Można posta-

wić pytanie o to, czy artysta projektant będzie programistą

świadomie komponującym estetykę z algorytmów w har-

monii z innymi branżami, dzięki technologiom cyfrowym

werykującym wykonalność swoich dzieł. Jeśli tak, to

przede wszystkim dzięki starannemu wykształceniu, na

które wskazywał również Bauhaus.

Zupełnie odmiennym, choć intrygującym zagadnieniem

jest też kwestia modularności, powtarzalności i kompo-

nowania bardziej zaawansowanych struktur z elementów

ty powych, gotowych, dostarczanych przez producentów

„komponentów” technicznych. Architekci, korzysta jąc z ele -

mentów

typowych, komponują dzieła będące czymś wię-

cej niż sumą części. Modularność – która dziś jest ponie-

kąd podstawą procesów BIM – zauważalna była również

w myśli Bauhausu. Dziś obserwujemy jej cyfrowy impe-

ratyw i materializację.

Niezwykle interesującym wątkiem jest również wspie-

rana cyfrowo fabrykacja. Współcześni rzemieślnicy pro-

jektowania mają do dyspozycji rzecz w czasach Bau hausu

nieosiągalną – bezpośrednie przełożenie wirtualnej, nie-

rzeczywistej graki na namacalną produkcję przedmio-

Il. 4. Przykład grafiki jako podstawy procesów projektowych

– logika budowy formy przybiera dziś kształt graficzny

w formie programowania wizualnego (oprac. J. Szot)

Fig. 4. Examples of graphics as the basis of design processes

– the logic of a building form today takes the shape of

visual programming (elaborated by J. Szot)

Il. 3. Praca zespołowa wspomagana przez technologie augmented reality.

Narzędzia współczesnej deliberacji [9] w zespołach projektowych

w epoce budownictwa 4.0 (SketchUp, Trimble, Inc.) [10]

Fig. 3. Teamwork supported by augmented reality technologies.

Tools of modern deliberation [9] in design teams of the era

of Construction 4.0 (SketchUp, Trimble, Inc.) [10]

94 Borys Siewczyński

– direct transfer of virtual unreal graphics into tangible

production of objects and structures. The role of respon-

sibility for design graphics is all the more growing, as it

is now a direct medium from which the work is materi-

alized. Another example of using design graphics as the

basis for a work of art is using the model as an instruction

for in situ craftsmen. Experiments are conducted on the

use of Augmented Reality imagery as a three-dimensional

instruction for workers on a construction site. The live-

ly image, which has just been created by the architect, is

guiding the performer’s hand (cf. [11]). It is hard to nd

a more real implementation of the unity of arts.

The above-mentioned “responsibility for the line”

which is materialized in the form of a digital “fabric”

and the signicant role of graphics as a medium in design

processes prompts us to continue the educational idea of

Bauhaus. Drawing and graphic arts must not be neglected,

whether in technical or aesthetic terms. The graphic train-

ing of architecture students gives them a powerful weapon

of persuasion in the modern world. Technical and comput-

er skills are also closely related to freehand drawing as an

inhibitor of the development of the creative mind.

From the contemporary perspective, the observation

regarding the change of perception and the actual role of

the architect in the design process seems to be particularly

valuable in Bauhaus’ idea. This role – which is especially

noticeable today – is a direct consequence of the develop-

ment of technology, and hence the presence of advanced

technical solutions in buildings, 3D imaging, more and

more common robotization and automation. The context

of the architect’s contemporary work is embedded in the

phenomenon of construction 4.0 – an element of the so-

called fourth industrial revolution to digitize all aspects

of life. However, as it can be seen on the example of the

tów i struktur. Tym bardziej rośnie rola odpowiedzialności

za grakę projektową, gdyż jest ona teraz bezpośrednim

medium, z którego następuje materializacja dzieła. Innym

przykładem użycia graki projektowej jako podstawy do

wytworzenia dzieła jest użycie modelu jako instrukcji dla

rzemieślników in situ. Przeprowadzane są eksperymenty

dotyczące wykorzystania obrazów rzeczywistości uzu-

pełnionej jako trójwymiarowej instrukcji dla robotników

na placu budowy. Żywy obraz, prosto spod ręki inżyniera

kieruje ręką wykonawcy (por. np. [11]). Trudno o bardziej

rzeczywistą realizację jedności sztuk.

Wspomniana powyżej „odpowiedzialność za kreskę”

materializującą się w postaci cyfrowego „fabrykatu” i nie-

bagatelna rola graki jako medium w procesach projekto-

wych skłania do kontynuacji edukacyjnej myśli Bauhau-

su. Nie wolno zaniedbać nauki rysunku i graki zarówno

w warstwie technicznej, jak i estetycznej. Szkolenie gra-

czne studentów architektury daje im do ręki potężną

broń perswazji we współczesnym świecie. Techniczne,

komputerowe zdolności są też ściśle związane z rysun-

kiem odręcznym jako inhibitorem rozwoju kreatywnego

umysłu.

Z perspektywy współczesności szczególnie cenne w my-

śli

Bauhausu wydaje się spostrzeżenie dotyczące zmiany

postrzegania i rzeczywistej roli architekta w procesie pro-

jektowym. Rola ta jest – co dziś już szczególnie zauważal-

ne – bezpośrednim następstwem rozwoju techniki, a co za

tym idzie obecności zaawansowanych rozwiązań technicz-

nych w budynkach, obrazowania trójwymiarowego, coraz

powszechniejszej robotyzacji i automatyzacji. Kontekst

współczesnej pracy architekta jest osadzony w zjawisku

budownictwa 4.0 – elementu tzw. czwartej rewolucji prze-

mysłowej, polegającej na cyfryzacji wszystkich aspektów

życia. Jak jednak można zauważyć na przykładzie przed-

Il. 5. Technologie kształtujące estetyczny wyraz współczesnej architektury zmaterializowane w formie nieosiągalnych dotąd kształtów,

zoptymalizowanych wieloaspektowo pod kątem technicznym – przykładowe dynamiczne formy parametryczne na przykładzie Galaxy Soho, Pekin

(proj. Zaha Hadid Architects) (fot. K. Słuchocka, oprac. B. Siewczyński)

Fig. 5. Technologies shaping the aesthetic expression of contemporary architecture materialized in the form of shapes, that have not been achieved

so far, optimized from a technical point of view – example of parametric, dynamic forms on example of Galaxy Soho, Beijing

(design by Zaha Hadid Architects) (photo by K. Słuchocka, elaborated by B. Siewczyński)

Natchnieni rzemieślnicy 4.0 / Exalted craftsmen 4.0 95

presented considerations – the humanistic foundations of

design are still alive. As a coexistence of arts and crafts,

perhaps even more than ever, the visionary message of

the Bauhaus – collaboration, respect, integrity and under-

standing – is still valid for contemporary architects – in-

spired craftsmen 4.0.

Conclusions

From all these considerations the following conclu-

sions can be drawn:

1. It is worth noticing the importance of the timeless

phenomenon – synergy of creative, cooperating teams,

noticed over the centuries. Drawing on the wisdom of our

ancestors, let us follow the path today, using the achieve-

ments of technology for creative cooperation in an atmos-

phere of understanding.

2. The visual arts – an integral part of the contemporary

digital design workshop – are fundamental to the current

design and investment processes, enabling us to under-

stand the intentions of collaborating creators more than

ever before.

3. Technology, art and science must go hand in hand in

an atmosphere of mutual respect, which has been noticed

and implemented as the basis for contemporary creative

processes used and described with particular emphasis on

integrated design.

4. In education, apart from the individual creative de-

velopment of individuals, one should take care of learn-

ing teamwork skills. Digital and freehand drawing [12],

graphic design and visual arts as a result of computer-aid-

ed design are communication tools in interdisciplinary

teams. Their role and importance are key to achieving the

synergy eect in teamwork.

5. Following the example of the Bauhaus, the practical

and technical aspects of design craftsmanship should be

taught more than ever – they are the contemporary stu

that gives a material expression to “inspiration”, especial-

ly in the times of the techno-digital dictate of eciency.

6. Science and skillfully used development of technol-

ogy noticeably support creative processes, the founda-

tions of which should be deeply humanistic.

7. Perhaps architectural art is looking for its place in

the current digital world more than ever before. The main

task seems to be to maintain and defend its creative com-

petences in the complex dependencies of extensive teams.

Without “pride”, but with the professionalism which may

produce an inspired work resulting from the mastery of

technical matter.

Translated by

Joanna Szypulska

stawionych rozważań – wciąż żywe są humanistyczne

podstawy projektowania. Jako współistnienie sztuki i rze-

miosła, być może nawet bardziej niż kiedyś, wizjonerskie

przesłanie Bauhausu – współpracy, szacunku, rzetelności

i porozumienia – jest w dalszym ciągu aktualne dla współ-

czesnych architektów – natchnionych rzemieślników 4.0.

Wnioski

Na podstawie zaprezentowanych rozważań można za-

proponować następujące wnioski:

1. Warto zauważyć znaczenie ponadczasowego feno-

menu – synergii kreatywnych, zgodnie współpracujących

zespołów, zauważanej na przestrzeni wieków. Czerpiąc

z mądrości przodków, zechciejmy kroczyć tą ścieżką i dziś,

wykorzystując zdobycze techniki do twórczej współpracy

przebiegającej w atmosferze porozumienia.

2. Sztuki wizualne – nierozerwalny element współcze-

snego cyfrowego warsztatu projektowego – są fundamen-

talnym zjawiskiem dla obecnych procesów projektowych

i inwestycyjnych, umożliwiając bardziej niż kiedykol-

wiek zrozumienie intencji współpracujących twórców.

3. Technika, sztuka i nauka muszą iść w parze z atmos-

ferą wzajemnego szacunku, który został zauważony i za-

implementowany jako podstawa współcześnie stosowa-

nych i opisywanych procesów twórczych ze szczególnym

uwzględnieniem projektowania zintegrowanego.

4. W edukacji oprócz indywidualnego rozwoju twór-

czego jednostek należy zadbać o naukę umiejętności pra-

cy zespołowej. Rysunek w ujęciu cyfrowym i odręcznym

[12], graka projektowa i sztuki wizualne jako efekt pro-

jektowania wspomaganego komputerem są narzędziami

komunikacji w zespołach interdyscyplinarnych. Ich rola

i znaczenie są kluczowe dla osiągnięcia efektu synergii

w pracy zespołowej.

5. Biorąc przykład z Bauhausu, należy bardziej niż

kiedykolwiek nauczać aspektów praktycznych i technicz-

nych rzemiosła projektowego – to one są współczesnym

tworzywem dającym materialny wyraz „natchnieniu”,

szczególnie w czasach techno-cyfrowego dyktatu efek-

tywności.

6. Nauka i umiejętnie wykorzystany rozwój technolo-

gii zauważalnie wspierają procesy twórcze, których pod-

stawy powinny być głęboko humanistyczne.

7. Być może sztuka architektoniczna bardziej niż zwy-

kle poszukuje swego miejsca we obecnym cyfrowym

świecie. Zadaniem nadrzędnym wydaje się utrzymanie

i obrona jej twórczych kompetencji w skomplikowanych

zależnościach rozbudowanych zespołów. Bez „pychy”,

lecz z profesjonalizmem, który być może zaowocuje na-

tchnionym dziełem wynikającym z opanowania technicz-

nej materii.

Bibliografia /References

[1] Kasznia D., Magiera J., Wierzowiecki P., BIM w praktyce. Standar-

dy, wdrożenie, case study, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

2018.

[2] Autodesk Inc., OTC Conference Center (IFC4 Edition) | OTC Conf-

001, model IFC, http://openifcmodel.cs.auckland.ac.nz/Model/Deta-

ils/304 [accessed: 1.12.2020].

96 Borys Siewczyński

Streszczenie

W artykule podjęto próbę skonfrontowania współczesnych idei i uwarunkowań projektowania zintegrowanego i wirtualizacji cyfrowego środowiska

projektowego z ideałami Bauhausu oraz uchwycenia możliwych podobieństw, rozbieżności, elementów niezmiennych, wynikających z samej natury

procesu twórczego czy ludzkiej natury „rzemieślników” – projektantów i artystów – interdyscyplinarnie współtworzących dzieła architektoniczne

w rzeczywistości budownictwa 4.0. Ukazano, że projektowanie interdyscyplinarne wspierane przez technologie cyfrowe może w naturalny sposób

stać się praktyczną realizacją idei Gropiusa. Zwrócono uwagę, że ucząc się wzajemnego szacunku, doskonaląc umiejętności organizacyjne, tech-

niczne i koordynacyjne zespołów projektowych, mamy szansę wciąż dostrzegać i doceniać znaczenie elementu niezbędnego – Gropiusowskiego

natchnienia – artystycznej iskry często lekceważonej w stechnicyzowanej rzeczywistości. Podkreślono aktualność nauczania Bauhausu, ukazując

ponadczasową rolę graki jako niezbędnego elementu procesu projektowego.

Słowa kluczowe: BIM, graka projektowa, projektowanie zintegrowane, budownictwo 4.0

Abstract

The article attempts to confront contemporary BIM ideas and conditions of integrated design and virtualization of the digital design environment with

the Bauhaus ideas and to capture possible similarities, discrepancies, unchanging elements – resulting from the very nature of the design process or

the human nature of “craftsmen” – designers and artists – interdisciplinary co-creating architectural works in the contemporary reality of construc-

tion 4.0. It has been shown that interdisciplinary design supported by digital technologies can naturally become a practical implementation of the idea

of Gropius. It was pointed out that by learning mutual respect, improving the organizational, technical, and coordination skills of project teams, we

have a chance to still notice and appreciate the importance of the essential element – Gropius’ inspiration – an artistic spark that is often neglected in

the contemporary technicized reality. By showing the timeless role of design graphics as an indispensable element of the design process, the topicality

of the Bauhaus teaching was emphasized.

Key words: BIM, design graphic, integrated design, construction 4.0

[3] Autodesk Inc.,West Riverside Hospital (IFC4 Edition) | West Riv-

001, model IFC, http://openifcmodel.cs.auckland.ac.nz/Model/Deta-

ils/308 [accessed: 1.12.2020].

[4] Grabowska-Pałecka H., Weimar, Osiedle Am Horn – kompozycja

rzeźb w przestrzeni, Biblioteka Cyfrowa Politechniki Krakow-

skiej, https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/redo/resources/34397/

le/suwFiles/GrabowskaPaleckaH_WeimarOsiedle.pdf [accessed:

15.11.2020].

[5] Arystoteles, Polityka, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 1,

tłum. L. Piotrowicz, Warszawa 2003, https://www.academia.edu/

12461747/ ARYSTOTELES_POLITYKA_EDYCJA_KOMPUTE-

ROWA_WWW_ZRODLA_HISTORYCZNE_PRV_PL_MAIL_

HISTORIAN_at_Z_PL_MMIV [accessed: 16.11.2020].

[6] The American Institute of Architects, California Council, Integra-

ted Project Delivery: A Guide, http://info.aia.org/siteobjects/les/

ipd_guide_2007.pdf [accessed: 20.03.2020].

[7] Orlińska-Dejer K., Integrated Project Delivery (ipd) – zintegrowa-

ny proces inwestycyjny, 2013, https://www.bimblog.pl/2013/01/

integrated-project-delivery-ipd-zintegrowany-proces-inwestycyj-

ny-cz-1/ [accessed: 21.03.2020].

[8]

Itegrated Project Delivery: An Updated Working Denition Version 3

updated, 7/15/14, https://aiacalifornia.org/wp-content/uploads

/2014/

08/AIACA_IPD.pdf [accessed: 20.03.2020].

[9] Bańka A., Społeczna psychologia środowiskowa, Wydawnictwo

Naukowe Scholar, Warszawa 2002.

[10] Lynch P., Trimble’s Sketch Up Viewer Allows You To Manipulate

Hologram Models in the Real World, „ArchDaily”, 7 Nov 2016,

https://www.archdaily.com/798970/trimble-sketchup-viewer-al-

lows-you-to-manipulate-hologram-models-in-the-real-world/ [ac-

cessed: 27.03.2020].

[11] Wells J., Sunhyung K., Barrat C., Barrat B., Holographic Bric-

kwork, University of Tasmania, All Brick, Fologram, Fologram

Talks, https://vimeo.com/305901280.

[12] Faruque O., Graphic communication as a design tool, Van No-

strand Reinhold, New York 1984.