Oblicza i determinanty współczesnej czasoprzestrzeni architektonicznej

Zdzisław Pelczarski

doi:10.5277/arc120206

Streszczenie

Czasoprzestrzeń naszego życia to czasoprzestrzeń ziemska, odniesiona do skończonej przestrzeni ekosystemu naszej planety i relatywnie krótkiego czasu istnienia w ramach naszej cywilizacji. Ma ona charakter dualny. Z jednej strony ma wymiar fizyczny, z drugiej psychologiczny, będąc odzwierciedleniem w naszych umysłach tego pierwszego. Ma zatem charakter antropogeniczny i antropocentryczny – jest więc w swej istocie psychologiczną (mentalną) czasoprzestrzenią życia. Fizyczna i psychologiczna przestrzeń życia to dwa główne pojęcia, w ramach których definiuje się czasoprzestrzeń architektoniczna.     Zdolność człowieka do przebudowy swojego wewnętrznego ładu psychicznego jest ograniczona i nie nadąża za coraz szybszymi przemianami cywilizacyjnymi. Tezę tę można też odwrócić, stwierdzając, że dynamiczne zmiany zachodzące współcześnie w społeczno-kulturowej przestrzeni życia, zwłaszcza w sferze wytwarzania i dystrybucji dóbr w ramach gospodarki rynkowej, cechuje częściowa lub całkowita arogancja w stosunku do status quo ładu psychicznego pojedynczego człowieka, a także w stosunku do ograniczonych możliwości szybkich przekształceń tego ładu. Stan powyższy prowadzi do dysharmonii i konfliktów pomiędzy ładem psychicznym w psychologicznej czasoprzestrzeni życia a ładem fizycznoprzestrzennym, tworzącym czasoprzestrzeń architektoniczną, i ładem społeczno-kulturowym, odzwierciedlającym mentalność i wartości, na których ład ten jest oparty.