From a Residential Garden to an Inner-City Square: Transformations of the Space of the Saxon Garden in Warsaw 107
been viewed as an autonomous unit deserving of a dened
function and contemporary form, and above all a dened
role within the urban space. The dicult space of Piłsud-
ski Square, historically determined, which has eectively
absorbed attention, has stood in the way. Many designers,
experts and decision-makers have long been engaged in the
struggle over the square, to which the Saxon Palace recon-
struction project was eventually added. It is worth noting
that neither Piłsudski Square nor the Saxon Garden has been
covered by conceptual work within the framework of in-
ner-city revitalisation under the “New Centre of Warsaw”
project, despite the inclusion of three neighbouring squares:
Teatralny, Bankowy and Żelaznej Bramy.
As a place of historical origin and an element of an out-
standing urban composition, and – perhaps most importantly
– as part of Warsaw’s representative areas that shapes the at-
mosphere of the capital’s inner city, the Saxon Garden should
become the subject of a competition for revitalisation. Above
all, this space should be considered in terms of its function
and form within the entire network of urban interiors in this
part of Warsaw, and the role of the Saxon Garden
in contem-
porary Warsaw should be dened. The focus should not be
only on the Garden’s eastern side; its links with the urban
space on the other sides should also be reconsidered. A plan
is needed for connections to the north and south. Rather than
uncompromising reconstruction, a com bination of historical
elements with modern solutions in small architecture and
park infrastructure is advisable, in line with contemporary
principles of public space res toration.
A good idea would be to zone the park and emphasise the
dierent, historically accumulated functions of the areas on
the eastern and western sides of the Garden – which, once
an attractive urban interior has been created in the future
at Żelaznej Bramy Square, could provide a coherent and
natural link between these two places. Furthermore, once
the winning project (whose implementation is currently un-
certain) has been carried out, the Saxon Garden should be
placed under active care, since the shape of this inner-city
area directly aects the perception of Warsaw not only lo-
cally but also globally.
References
Architektura i Budownictwo 4 (1935).
Bernatowicz, Tadeusz. “Ogród i miasto. Z dziejów kształtowania się prze-
strzeni publicznej Osi Saskiej w XIX w.” In Historyczne place War-
szawy. Urbanistyka, architektura, problemy konserwatorskie. Mate-
riały sesji naukowej, Warszawa, 3–4 listopada 1994, edited by Bożena
Wierzbicka, 96–104. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995.
Bieniecki, Zbigniew. Oś barokowa Warszawy. Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, 1960.
Bobrowski, Zygmunt. “Analiza przemian Ogrodu Saskiego.” Prace Insty-
tutu Urbanistyki i Architektury 4, No. 2 (1954): 14–30.
Charazińska, Elżbieta. Ogród Saski w Warszawie. Państwowe Wydawnic-
two Naukowe, 1979.
Ciołek, Gerard. Ogrody polskie. 1: Przemiany treści i formy. Budownictwo
i Architektura, 1954.
FAAB. “ Plac Piłsudskiego: Projekt Polska 2118.” Accessed January 24,
2025. https://faab.pl/project/plac-pilsudskiego/.
Hübner-Wojciechowska, Joanna. Grób Nieznanego Żołnierza. Państwowe
Wydawnictwo Naukowe, 1991.
Jonkajtys-Luba, Grażyna. “Konkursy architektoniczne na projekt zagospo-
darowania przestrzennego placu Saskiego (kształty architektoniczne
placu Józefa Piłsudskiego).” In Historyczne place Warszawy. Urba-
nistyka, architektura, problemy konserwatorskie. Materiały sesji na-
ukowej, Warszawa, 3–4 listopada 1994, edited by Bożena Wierzbicka,
59–78. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995.
Kalinowski, Wojciech, ed. Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce.
Odbudowa i konserwacja. 1. Miasta historyczne. Arkady, 1986.
Keenan, Paul. “The Summer Gardens in the Social Life of St. Petersburg,
1725–61.” The Slavonic and East European Review 88, No. 1–2
(2010): 134–155. https://doi.org/10.1353/see.2010.0082.
Kłosek-Kozłowska, Danuta. “O wartościach przestrzennych Osi Saskiej
Warszawy.” Kwartalnik Architektury i Urbanistyki. Teoria i historia
62, No. 3 (2017): 5–42.
Moskała, Krzysztof. “Zagospodarowanie funkcjonalno-przestrzenne re-
jonu Osi Saskiej w Warszawie.” Excerpt from master’s thesis, War-
saw University of Technology, 2016. Accessed December 12, 2024.
https://traktpraski.pl/wp-content/uploads/2016/07/O%C5%9A-SAS-
KA_OPIS-KONCEPCJI-02.pdf.
Pietrzak-Pawłowska, Irena, ed. Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.
Książka i Wiedza, 1973.
Rottermund, Andrzej. “Zwycięstwo i porażka historyzmu. Konkurs a prze-
budowa pałacu Saskiego w Warszawie.” In Muzeum i twórca. Studia
z historii sztuki i kultury ku czci prof. dr. Stanisława Lorentza, edited
by Kazimierz Michałowski: 433–441. Państwowe Wydawnictwo Nau -
kowe, 1969.
SARP. 2024. “Informacje, założenia i wytyczne ogólne do konkursu ar-
chitektoniczno-urbanistycznego na opracowanie koncepcji architekto-
nicznej wraz z zagospodarowaniem terenu dla inwestycji dotyczącej
odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy
Królewskiej w Warszawie.” Accessed December 12, 2024. https://1040.
konkurs.sarp.pl/pliki/o_konkursie.pdf.
Stangel, Michał. Kształtowanie współczesnych obszarów miejskich w kon -
t ekście zrównoważonego rozwoju. Wydawnictwo Politechniki Ślą-
skiej, 2013.
Stępiński, Zbigniew. Siedem placów Warszawy. Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, 1988.
Tołwiński, Tadeusz. “O szkicowym projekcie zabudowania Wielkiej War-
szawy.” Przegląd Techniczny 21–22 (1917): 211–214.
Tołwiński, Tadeusz. Zieleń w urbanistyce. Państwowe Wydawnictwo Nau-
kowe, 1963.
Tomaszewski, Leonard. Studia nad układem i komunikacją dzielnic śród-
miejskich na tle rozwoju motoryzacji. Instytut Urbanistyki i Architek-
tury, 1965.
Trybuś, Jarosław. Warszawa niezaistniała. Niezrealizowane projekty urba-
nistyczne i architektoniczne Warszawy dwudziestolecia międzywo-
jennego. Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Narodowe
w Warszawie, Fundacja Bęc Zmiana, 2012.
TVN Warszawa. 2022. “Warszawa: prezes spółki Pałac Saski proponu-
je miastu rewitalizację Ogrodu Saskiego.” Accessed December 12,
2024. https://tvn24.pl/tvnwarszawa/srodmiescie/warszawa-pre zes-
spolki- palac-saski-proponuje-miastu-rewitalizacje-ogrodu-sas kie-
go- 6223849.
Urząd m.st. Warszawy. February 2024. “Plac Żelaznej Bramy. Koncep cja
funkcjonalno-przestrzenna placu Żelaznej Bramy.” Accessed January
19, 2024. https://architektura.um.warszawa.pl/do cu ments /12025039/
104964655 / Plac_ Zelaznej_Bramy_opracowanie_końcowe.pdf.
Urząd m.st. Warszawy. “Nowe Studium dla Warszawy.” Accessed Decem-
ber 2, 2024. https://um.warszawa.pl/-/konstytucja-przestrzenna.
Urząd m.st. Warszawy. “Nowe Centrum Warszawy.” Accessed January 19,
2024. https://um.warszawa.pl/waw/nowe-centrum-warszawy.
Wójtowicz, Aleksandra, ed. Miejsca trudne – transdyscyplinarny model
badań. O przestrzeni placu Piłsudskiego i placu Delad. Wydawnic-
two Instytut Badań Literackich PAN, 2019.
Zieliński, Jarosław. Plac. Warszawski plac Piłsudskiego jako zwierciadło
losów i duchowej kondycji narodu. Ekbin, 2019.