PalaceandchurchinSmoliceinGreaterPoland–aNeo-BaroqueworkofWrocławarchitecturecompany“Gaze&Böttcher” 23
World War I, until 1926, when Böttcher died. From that
period, their most important work was certainly “Haus
Oberschlesien” hotel in Gliwice, realised in 1924–1928.
After war damage and rebuilding, it now houses the Mu-
nicipal Oce. The most important part of “Gaze & Bött-
cher” achievements dates back to pre-1914. It places
the company among the most interesting workshops in
Wrocław at the time. The architects remained in the area
of historical forms, skillfully modifying them, however,
and introducing elements connected with the new emerg-
ing trends: Art Nouveau, early modernism and the “indig-
enous” style. The complex in Smolice, presented in this
text, occupies a special place in their achievements. It is
a homogeneous architectural-urban work, remarkable for
its high artistic value at the same time.
Translatedby
KatarzynaKępińska
References
[1] Meyer E., DieFamilieUminskiundihrBesitz, “Historische Mo-
natsblätter” 1915, Jg. 16, Nr. 4, 49–59.
[2] Ostojski L., Umińscy – właściciele Smolic, “Dobrzyckie Studia
Ziemiańskie” 2015, nr 5, 15–27.
[3] Kwilecki A., StablewscyherbuOksza.Międzydworemikościołem,
“Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2009, t. 4, 245–261.
[4] Grochowska E., Stefański K., Thetomb-chapelofSamsonWoller’s
familyinLeśnanearLubań–theworkofCarllLüdecke, “Architec-
tus” 2015, No. 2(42), 31–40, doi: 10.5277/arc150204.
[5] 65lathodowliroślin, https://www.hrsmolice.pl/images/album_65_
lat_hodowli_HR_SMOLICE.pdf [accessed: 22.02.2021].
[6] Łukaszewicz J., Krótkiopishistorycznykościołówparochialnych
[…]wdawnejdiecezjipoznańskiej, t. 2, Nakładem Księgarni Jana
Konstantego Żupańskiego, Poznań 1859, 33.
[7] https://smolice.eu/parafia-w-smolicach/historia-parafii-do-ro-
ku-1907/ [accessed: 22.02.2020].
[8] Crettaz-Stürzel E., Heimatstil. Reformarchitekturin der Schweiz
1896–1914, Huber, Frauenfeld–Stuttgart–Wien 2005.
[9] Omilanowska M., Nacjonalizmastylenarodowewarchitekturze
europejskiej XIX i początku XX wieku, [in:] D. Konstantynów,
R. Pa sieczny, P. Paszkiewicz (red.),Nacjonalizmwsztuceihistorii
sztuki 1789–1950. Materiały z konferencji zorganizowanejprzez
InstytutHistoriiSztuki PolskiejAkademiiNauki Stowarzyszenia
HistorykówSztukiwdniach5–7grudnia1995wWarszawie, Insty-
tut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1998, 152, 145–155.
[10] Skuratowicz J., DworyipałacewWielkimKsięstwiePoznańskim,
Wydawnictwo ECO, Międzychód 1992.
[11] Skuratowicz J., DworyipałaceWielkopolski.Stylnarodowy, Zysk
i S-ka, Poznań 2020.
[12] Jaroszewski T.S., DwórpolskitużprzedI wojną światową, [in:]
T.S. Jaroszewski,Odklasycyzmudonowoczesności.Oarchitektu-
rzepolskiejXVII,XIXiXXwieku, PWN, Warszawa 1996, 210–242.
[13] Jaroszewski T.S., Architektura neobarokowa w Polsce, [in:] T.S. Ja-
roszewski, Odklasycyzmudonowoczesności.Oarchitekturzepol-
skiejXVII,XIXiXXwieku, PWN, Warszawa 1996, 78–94.
[14] SanktuariumMatkiBożejUzdrowieniaChorych.Paraapw.Naj-
świętszegoSercaPanaJezusawSmolicach, oprac. D. Krajewska,
Paraa pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Smolicach, Smo-
lice 2019.
[15] Stefański K., Motywynadreńskiewpolskiejarchitekturzesakralnej
początkuXXwieku, [in:] J. Olenderek (red.), Ars sine scientia nihil
est.KsięgaoarowanaProfesorowiZygmuntowiŚwiechowskiemu,
Dom Wydawniczy ARS, Warszawa 1977, 240–246.
[16] Sachs R., Lexikon der bildenden KünstlerundKunsthandwerker
Schlesiens bis 1945, Bd. 1: A–B, [Werk], Breslau 2001, 637–641.
[17] Ausstellung kirchlicher Kunst, “Schlesien” 1909–1910, Jg. 3, 25.
[18] Ludwig Tavernier, Courten Angelo Graf von (Angelus de), [in:]
E. Kasten, A. Nabert, M. Steppes (Hrsg.), Saur,AllgemeinesKün-
stler-Lexikon, Bd. 21, K.G. Saur, München–Leipzig 1999, 591.
[19] Hofer Gottfried, [in:] H. Vollmer (Hrsg.), Allgemeines Lexikon der
BildendenKünstler, Bd. 17, VEB E.A. Seemann Verlag, Leipzig
[n.y.], 238–239.
[20] Geese S., Eckhardt Adolf, [in:] E. Kasten, A. Nabert, M. Steppes
(Hrsg.), Saur. Allgemenes Künstler-Lexikon, Bd. 32, K.G. Saur,
München–Leipzig 2001, 36.
[21] Burgemeister L., DerOrgelbauinSchlesien, Heitz Verlag, Strass-
burg 1925.
[22] Eichler H.G., Poettgen B.,HandbuchderStück-undGlockengieβer
auf der Grundlage der im mittleren und östlichen Deutschland
überlieferen Glocken, Deutsches Glockenmuseum, Greifenstein
2003.
[23] Rohrschneider Ch., Albert(I)Geittner, [in:] E. Kasten, A. Nabert,
M. Steppes (Hrsg.), Saur.Allgemeines Künstler-Lexikon, Bd. 51,
K.G. Saur, München–Leipzig 2006, 153.
[24] Katalogzabytkówsztuki w Polsce, t. 5: Województwopoznańskie,
T. Ruszczyńska, A. Sławska (red.), z. 4: Powiatgostyński, Wydaw-
nictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1961.
[25] AtlasarchitekturyWrocławia, J. Harasimowicz (red.), t. 1–2, Wy-
dawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1997–1998.
[26] LeksykonarchitekturyWrocławia, R. Eysymontt, J. Ilkosz, A. To-
maszewicz, J. Urbanik (red.), Via Nova, Wrocław 2011.
[27] Kwaśniewski A., Gaze & Böttcher. Biuro architektoniczne, [in:]
J. Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, Wydawnictwo
Dolnośląskie, Wrocław 2005, 227.
[28] Zabłocka-Kos A., Dawny ewangelicki kościół św. Jana, obecnie
paraalnykościółkatolickiśw.Augustyna,ul.Sudecka86–90, [in:]
J. Harasimowicz (red.), AtlasarchitekturyWrocławia, t. 1: Budow-
lesakralne,świeckiebudowlepubliczne, Wydawnictwo Dolnoślą-
skie, Wrocław 1997, 72–73.
[29] Szymański-Störtkuhl B., Kościoły ewangelickie we Wrocławiu
1900–1915.Kościół,naródireformaartystyczna, [in:] J. Rozpę-
dowski (red.),ArchitekturaWrocławia, t. 3: Świątynia, Wydawnic-
two „Werk”, Wrocław 1997, 248–250.
[30] Buchwald C., Kunst und Kunstpege. Die Johanneskirche in
Breslau, “Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pege heimatli-
cher Kultur. Zeitschrift des Kunstgewerbevereins für Breslau und
die Provinz Schlesien” 1909/1910, Jg. 3, 447–452.
[31] Neue evangelische Kirche zu Klettendorf, “Ostdeutsche Bau-
Zeitung” 1905, Jg. 3, Nr. 96, 848–849, Nr. 98, 884–885.
[32] Skoczylas-Stadnik B., RatuszwKamiennejGórze, Wydawnictwo
Edytor, Legnica 2013.
[33] https://polska-org.pl/3499205,foto.html?idEntity=538275 [acces-
sed: 22.02.2020].
[34] Zabłocka-Kos A., Dawna willa Dzialasa przy ul. Mieczysława
Karłowicza 1, obecnie Dom Zakonny Sióstr Karmelitanek, [in:]
J. Ha rasimowicz (red.), AtlasarchitekturyWrocławia, t. 2: Budow-
lemieszkalne.Budowleinżynieryjneiprzemysłowe.Parki,cmen-
tarze,pomniki, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1998, 113.
[35] Seidel-Grzesińska A., Dawnybudynekkorporacjistudenckiej„Lu-
satia”,obecnieMłodzieżowyDomKultury,ul.StanisławaDubois5,
[in:] J. Harasimowicz (red.),AtlasarchitekturyWrocławia, t. 1: Bu-
dowlesakralne.Świeckiebudowlepubliczne, Wydawnictwo Dol-
nośląskie, Wrocław 1997, 185.