Pałac i kościół w Smolicach w Wielkopolsce – neobarokowe dzieło wrocławskiej firmy architektonicznej „Gaze & Böttcher”

Ewa Grochowska, Krzysztof Stefański

doi:10.37190/arc210302

Streszczenie

Tematem artykułu jest dawny pałac rodziny von Zietenów i kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Smolicach na terenie południowej Wielkopolski. Należą one do najciekawszych zespołów architektonicznych utrzymanych w stylistyce neobarokowej na ziemiach polskich początku X w. Budowle te powstały jako fundacja Heleny von Tietzen z domu Woller, która sfinansowała je, wykorzystując spadek po ojcu – dolnośląskim przemysłowcu Samsonie Wollerze. Pałac powstał w latach w 1908–1911 w kilku fazach jako rozbudowa wcześniej istniejącej niewielkiej rezydencji Wollera. Jednocześnie w latach 1907–1909 wzniesiony został duży neobarokowy kościół o osiowej kompozycji na planie krzyża. W wystroju świątyni brali udział artyści wrocławscy i berlińscy.     O ile autorstwo kościoła było znane (wrocławska spółka „Gaze & Böttcher”), o tyle pałac w Smolicach, mimo że odnotowywany w publikacjach takich badaczy, jak S.T. Jaroszewski i J. Skuratowicz, uchodził za dzieło nierozpoznanych twórców. Jednym z celów artykułu było określenie autorstwa pałacu, kolejnym – przedstawienie dziejów budowli. Przeprowadzone przez autorów artykułu badania archiwalne pozwoliły na odnalezienie oryginalnych projektów pałacu przygotowanych we wrocławskiej firmie architektonicznej „Gaze & Böttcher”. Tym samym, a także na podstawie kwerendy bibliograficznej oraz badań obiektów z autopsji autorzy artykułu ustalili twórców pałacu oraz fazy jego rozbudowy, a w przypadku kościoła autorstwo poszczególnych elementów wystroju. Dokonano analizy form architektonicznych zespołu w Smolicach w kontekście dorobku firmy „Gaze & Böttcher”, co pozwoliło na odnalezienie zarówno wspólnych cech stylowych z innymi dziełami wrocławskiego biura architektonicznego, jak i odrębności decydujących o wartości budowli powstałych w Smolicach.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.