Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach

Wawrzyniec Zipser

doi:10.5277/arc160304

Streszczenie

W artykule podjęto rozważania na temat systemowego podejścia do działań rewitalizacyjnych w skali ogólnomiejskiej. Opisano sposób wykorzystania do celów prognozowania efektów programów rewitalizacji modelu symulacyjno-decyzyjnego ORION. Przedstawione zostało zastosowanie modelu do prognozowania działań rewitalizacyjnych rozwoju przestrzennego miasta Łodzi.

Słowa kluczowe:
rewitalizacja
symulacje-komputerowe
model-orion

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.

2016

3(47)

DOI: 10.5277/arc160304

Wawrzyniec Zipser*

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach

Forecasting urban renewal actions in the cities

Wprowadzenie

Rewitalizacja z roku na rok staje się coraz istotniejszym

narzędziem polityki przestrzennej miast, pozwalającym

bezpośrednio wpływać na utrzymanie zwartości struktur

miejskich. Jednak w ujęciu procesowym najczęściej wy-

maga ono rozbudowanych działań, przez co opiera się na

czasochłonnych i skomplikowanych procedurach. Odpo-

wiednio przygotowany program odnowy i rozwoju doty-

czy wielu dziedzin życia i funkcjonowania miasta. Ogra-

niczany jest on zwykle przez niewystarczające zasoby

nansowe potrzebne do jego pełnego wdrożenia. Często

także jego wprowadzaniu towarzyszy opór instytucjonal-

ny, rozbudowana biurokracja itp., z czego może wynikać

specyczna rozwlekłość działań w czasie.

Idea wdrażania programów rewitalizacyjnych jest

war tościowa ze względu na skutki jakościowe i efekty

prze strzenne osiągane przez społeczność miasta. Jednak

„roz wlekłość” czasowa wdrożeń, w kontekście szybciej

i bardziej dynamicznie przebiegających strukturalnych

procesów adaptacyjnych (inwestycyjnych) w mieście [1],

może prowadzić do inercji decyzyjnej i upartego wdra-

żania działań pomimo ich dezaktualizacji. Sformalizowa-

na ścieżka uchwalania programów rewitalizacji powinna

obejmować, poza monitoringiem skutków wprowadzenia

programu, również dynamiczną prognostykę efektów

opartą na systemowym podejściu. Ma to wielkie znacze-

nie, zwłaszcza gdy mówimy o ograniczonych środkach

inwestycyjnych angażowanych w odnowę i rozwój prze-

Introduction

Year after year revitalization is becoming a more and

more signicant tool applied in the urban space policy,

which directly affects the maintenance of the urban fab-

ric. However, considered as a process it requires exten-

sive actions and consequently it relies on time-consuming

and complicated procedures. A properly designed renewal

and development program regards a lot of spheres of life

and city functioning. It is usually limited by insufcient

nancial resources needed to its implementation which is

often accompanied by institutional resistance, overgrown

bureaucracy, etc. which in turn can make the actions take

a long time.

The idea of implementing revitalization programs is

worthwhile due to its qualitative and spatial consequences

for the city community. However, the lengthiness of the im-

plementation, in the context of the faster and more dynamic

structural adaptation (investment) processes in the city [1],

can result in decision inertia and stubborn implementation

of actions in spite of their outdatedness. The formal proce-

dure of adaptation of revitalization programs should also

cover, apart from monitoring the effects of the program

implementation, the dynamic forecasts of the effects based

on a systemic approach. This is very important especially

when the investment resources dedicated to the urban space

renewal and development are limited and when every pen-

ny spent ineffectively is lost forever. Designing different

implementation variants provides the possibility of taking

appropriate steps by the institutions responsible for instance

for the Local Revitalization Programs (LRP) in respect of:

– real and relative benets of the investment – the issue

of concentration of actions under, e.g. “snowball effect”,

* Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej/Faculty of Ar-

chi tecture, Wrocław University of Science and Technology.

44 Wawrzyniec Zipser

strzeni zurbanizowanych, kiedy każda złotówka wydana

nieefektywnie jest nieodwracalnie stracona. Możliwość

wariantowania wdrażanych rozwiązań pozwala na wybór

odpowiednich kroków podejmowanych przez instytucje

odpowiedzialne np. za Lokalne Programy Rewitalizacyj-

ne (LPR) m.in. w odniesieniu do:

– realnych i relatywnych korzyści inwestowania –

kwestia koncentracji działań np. w ramach „efektu kuli

śniegowej”,

– optymalnej sekwencji działań,

– dynamiki zmian strukturalnych i społecznych na

ob szarach zdegradowanych (wcześniej poddanych odpo-

wiedniej delimitacji).

Pomimo skomplikowania procesu urzeczywistniania

wizji odnawianej tkanki miejskiej trzeba stwierdzić za

Kozłowskim, że rewitalizacja […] jest istotną drogą pro-

wadzącą do zachowania ciągłości i integralności tradycji

miejskiej w rozwoju cywilizacji europejskiej [2, s. 9].

Miasto, w jego złożoności, zawsze należy traktować

w kategoriach systemu żywego. Zawsze istnieje potrze-

ba uwzględnienia możliwości adaptacji różnych syste-

mów miejskich do zmieniających się uwarunkowań we-

wnętrznych i zewnętrznych. Stąd wynika zagadnienie

elastyczności LPR i optymalnej akomodacji rezultatów

do prognozowanego stanu przemian społeczno-gospodar-

czych. Nie można nigdy wykluczyć sytuacji, kiedy najle-

piej przygotowany program działania w trakcie realizacji

napotka nieprzewidziane na wstępie warunki i okaże się

całkowicie nieefektywny i nietrafny. Może to skutkować

utratą zdolności samoregeneracji, przez co pogłębią się

zjawiska kryzysowe, gdy same siły rynkowe nie są w sta-

nie zapobiec dalszemu procesowi dezintegrującemu spo-

łeczne i materialne elementy struktury miasta, ani nawet

nie potraą go zahamować [2]. Dlatego należy podkreślać

wagę monitorowania jako takiego oraz ocen ex ante na

różnych etapach wdrażania programów odnowy zdegra-

dowanych obszarów [3].

W większości opracowań, w których jest mowa o mo-

delu rewitalizacji i które dotyczą systemowego podejścia

do tego typu działań, opisane są przede wszystkim posta-

wy systematyzujące proces wdrażania programów sze-

roko pojętego ożywiania przestrzeni zurbanizowanych.

Potrzeba akcentowania takiego podejścia wynika praw-

dopodobnie ze skomplikowanej natury procesu decyzyj-

no-legislacyjnego wcielania w życie programów rewita-

lizacji na wszystkich poziomach struktur samorządowych

oraz wielorakich komplikacji pojawiają cych się w odnie-

sieniu do niejednorodnej sfery ich zadań (np. społeczne,

ekonomiczne, przestrzenne). Proponowane mo dele od-

noszą się raczej do specyki systemu prawno-zarządcze-

go niż do specyki rewitalizacji jako takiej [4]. Promują

głównie zapisaną w formie schematów strukturę postępo-

wania. Skupiając się na celach odnowy, spychają na drugi

plan rezultaty rzeczywistych działań, które proponuje się

objąć monitoringiem efektów. Wydaje się, że sugerowane

rozwiązania kontrolujące wyniki rewitalizacji zestawione

z czynnikami reprezentującymi naturalne procesy spo-

łeczno-przestrzenne, które mogą deformować efektyw-

ność wdrażanych programów, są właściwym bodźcem

rozwijania metod prognostycznych symulujących efek-

– optimum sequence of actions,

– dynamics of structural and social changes in the de-

graded areas (after prior delimitation).

Although the urban fabric renewal process is compli-

cated it should be repeated after Kozłowski that revital-

ization […] is important to maintain the continuity and

integrity of the urban tradition in the development of the

European civilization [2, p. 9].

The city, with its complexity, should be always consid-

ered in the context of a living system. The possibility of

adapting various urban systems to the changing internal

and external conditions should be always taken into ac-

count. This is connected with the issue of LRP exibility

and optimum accommodation of the results to the fore-

casted socio-economic changes. One can never exclude

the situation when the best designed action plan comes

across unexpected conditions during implementation

and proves totally ineffective and fails. This can result in

a loss of self-regeneration which causes crises to deepen

and when the market forces themselves cannot prevent

further process of disintegrating the social and material

elements of the city structure or they cannot even slow it

down [2]. Consequently, it should be stressed how impor-

tant monitoring itself is and ex ante evaluation at various

levels of implementation of the degraded area renewal

programs [3].

Most papers on revitalization models which regard

a systemic approach to that kind of actions describe pri-

marily the process of implementation of programs of the

urban spaces use in its broad sense. The need to stress such

an approach results most probably from the complicated

nature of the process of decision-legislation implementa-

tion of revitalization programs at all levels of self-gov-

ernment structures and various complications emerging in

reference to the heterogeneous sphere of their tasks (e.g.

social, economic, spatial). The suggested models regard

the specic characteristics of the legal and management

system rather than those of revitalization itself [4]. They

mainly promote the procedure structure provided in the

form of patterns, and focus on the renewal objectives,

pushing into the background the results of real actions,

whose effects shall be monitored. It seems that the sug-

gested solutions controlling the revitalization results,

when coupled with the factors representing the natural

socio-spatial processes which can distort the effectiveness

of the implemented programs, are the adequate stimulus

of the development of the forecasting methods simulat-

ing the effectiveness of the solutions in question which

“regenerate” the city spaces.

At present, the literature regarding directly the issue

primarily provides the descriptions of the simulation-

forecast tools which are most often connected with the

cellular models or their derivatives, using the notion of

agents (agent-based models) [5]. It seems that in spite

of their unquestionable benets they are more useful lo-

cally within districts or residential estates. On the urban

or metropolitan scale, however, it is worth considering

the effectiveness of the models providing a more com-

prehensive perspective of the urban system characte-

ristics.

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach /Forecasting urban renewal actions in the cities 45

tywność rozważanych rozwiązań „regenerujących” prze-

strzenie miast.

Aktualnie w literaturze bezpośrednio odnoszącej się do

tematu przeważają opisy narzędzi symulacyjno-progno-

stycznych, które związane są najczęściej z modelami ko-

mórkowymi lub im pokrewnymi, operującymi pojęciem

agentów (tzw. agent-based models) [5]. Wydaje się, że

pomimo ich niewątpliwych zalet, są one bardziej użytecz-

ne lokalnie, w ramach dzielnic czy osiedli. W skali zaś

miejskiej czy metropolitalnej warto przyjrzeć się efektyw-

ności modeli oferujących bardziej kompleksową perspek-

tywę charakterystyki systemu miejskiego.

Teoretyczne przesłanki zastosowania modelowań

do symulowania efektów wdrażania

programów rewitalizacyjnych

Modele w swojej istocie mają upraszczać rzeczywi-

stość, przekładając często skomplikowane relacje sys-

temowe w zależności łatwiejsze do zinterpretowania.

Pozwala to na operowanie prostszymi charakterystyka-

mi środowiska miejskiego, a co za tym idzie – dociera-

nie do genezy obserwowanych zdarzeń. Mając sposob-

ność skorzystania ze środowiska modelowego, możemy

znacznie ograniczać prawdopodobieństwo niepowodze-

nia zamierzonego działania oraz uniknąć ewentualnych

kosztów wdrażania nieefektywnej polityki przestrzennej.

Wspomniana wcześniej problematyka adaptacji syste -

mów żywych do zmieniających się warunków środo-

wis ka dodatkowo wskazuje na potrzebę zastosowania

mo delo wań jako wsparcia dla ocen ex ante programów

rewitaliza cji. W miarę proste programy symulacyjne dają

możność niskokosztowego przeprowadzenia dostatecz-

nie dużej liczby symulacji wariantowych, żeby ograni-

czyć szansę zaistnienia nieprzewidzianych zdarzeń oraz

uwzględnić wieloaspektowe warianty odnowy (np. wyni-

kające z form zdegradowania obszarów).

Odpowiednie zrozumienie przebiegu procesu prze-

strzennego ożywienia wymaga zatem sięgnięcia do modeli

(struktur) teoretycznych rewitalizacji, o których była już

mowa. Jednocześnie ważne jest także uwzględnienie ła-

two mierzalnych parametrów skuteczności rozwiązań i ich

wpływu na funkcjonowanie miasta. Tego typu parametry

można znaleźć w opracowaniach zajmujących się moni-

toringiem rewitalizacji, tak w kontekście teoretycznym,

jak i praktycznym [6]. Zaproponowane przez Jeżaka i Zio-

browskiego [3] zestawienie opisujące wskaźniki rezultatu

i oddziaływania LPR jest interesującym źródłem prowoku-

jącym do głębszego wniknięcia w mechanizmy związków

pomiędzy rewitalizacją, jako rodzajem aktywności obej-

mującej szeroki wachlarz działań odpowiednich do róż-

nych programów, a realną sytuacją kryzysową w terenie.

Uproszczenie skutków działań do łatwo mierzalnych war-

tości, takich jak np. koszt inwestycji, liczba mieszkańców,

liczba mieszkań, wskaźniki jakościowe w odniesieniu do

poziomu życia czy zdrowia mieszkańców, może uspraw-

nić stosowanie i interpretację programów symulacyjnych.

Przyczyni się to także do ustalenia wzajemnych oddzia-

ływań, gdyż niektóre rodzaje działalności gospodarczej,

jako aktywności modelowe, mogą być przyciągane przez

The theoretical conditions for application of

modelling to simulate the effects of

the revitalization program implementation

Through their very nature the models are supposed to

simplify the reality, translating often complicated syste-

mic relations to the relations which are easier to interpret.

Consequently, this provides for the use of more simple

characteristics of urban environment, which in turn leads

to the genesis of the observed phenomena. With a possi-

bility of using the model environment, we can signicant-

ly reduce the probability of failure of an intended activity

and avoid possible costs of implementation of ineffective

space policies. The earlier mentioned issue of adjusting the

living systems to the changing environmental conditions

also indicates the need to apply modelling as a support of

ex ante evaluation of revitalization programs. Relatively

simple simulation programs provide for low cost imple-

mentation of sufciently numerous number of variant

simulations in order to reduce the chance of occurrence of

unexpected events and account for multi-aspect renewal

variants (e.g. resulting from the forms of degraded areas).

Adequate understanding of the course of the space revi-

talization process then requires reaching to the theoretical

models (structures) of revitalization which have already

been mentioned. It is also important to take into account

the easily measurable parameters of efciency of the solu-

tions and their impact on the functioning of the city. This

type of parameters can be found in the papers regarding

revitalization monitoring both in theoretical and practical

context [6]. The description of the result and LRP impact

ratios suggested by Jeżak and Ziobrowski [3] is an inter-

esting source provoking a deeper look into the relation-

ship between revitalization as a kind of activity including

a wide range of actions adequate for different programs

and a real crisis situation in the eld. The simplication

of the action results to the easily measurable values, such

as the cost of investment, number of inhabitants, number

of apartments, qualitative indicators referring to the level

of life or health of the inhabitants, can improve the ap-

plication and interpretation of the simulation programs.

This shall also contribute to the determination of mutual

interactions because some kinds of business activities, as

model activities, can be attracted by revitalization activity

– that is a revitalized area and sometimes they can become

“revitalization tools” themselves, e.g. large food stores.

The so called hypermarkets do not require direct renewal

of the surroundings, however, in the sectoral policy, e.g.

in Great Britain they are used to initiate changes in local

structures [7]. Depending on action policy, various forms

of services, including the social infrastructure components

which can determine the attractiveness of the residential

place, can be treated similarly. The exibility of the revi-

talization programs results from the diversity of the phe-

nomena with crisis features and that is why it is so impor-

tant for the simulation tool to be adjusted to them. It seems

that due to its adaptation qualities the ORION (Optative

Repartition in Opportunity Network) simulation-decision

model developed by the Chair of Spatial Planning team

headed by T. Zipser meets the required terms [8].

46 Wawrzyniec Zipser

aktywność rewitalizacja – czyli zrewitalizowany obszar,

a niekiedy same mogą stać się „narzędziem rewitalizują-

cym” np. sklepy wielkopowierzchniowe. Tak zwane hiper-

markety nie wymagają bezpośredniej odnowy otoczenia,

jednak w polityce sektorowej np. w Wielkiej Brytanii wy-

korzystywane są do inicjowania przemian w lokalnych

strukturach [7]. W podobny sposób, zależnie od polityki

działań, można traktować rozmaite formy usług, między

innymi składowe infrastruktury społecznej, które mogą

stanowić o atrakcyjności miejsca dla mieszkalnictwa. Ela-

styczność programów rewitalizacyjnych wynika z wielo-

rakości zjawisk o charakterze kryzysowym, dlatego tak

istotne jest, żeby narzędzie symulacyjne było do nich do-

stosowane. Wydaje się, że dzięki zdolności do adaptacji

potrzebne warunki spełnia model symulacyjno-decyzyjny

ORION (Optative Repartition in Oppor tunity Network)

opracowany w zespole Katedry Planowania Przestrzen-

nego kierowanym przez T. Zipsera [8].

Zastosowanie modelu symulacyjno-decyzyjnego

ORION do prognozowania procesu rewitalizacji

centrum Łodzi

Podstawowym celem prowadzonych analiz symula-

cyjnych dla Łodzi było testowanie i dobór optymalnych

kierunków polityki przestrzennej zmierzających do za-

pewnienia zwartości miasta w warunkach spadku liczby

ludności. Istotny nacisk położono na warianty uwzględ-

niające działania rewitalizacyjne w mieście, biorąc pod

uwagę przede wszystkim efektywność badanych roz-

wiązań służących utrzymaniu spójności przestrzennej.

Aktualnie obserwowane przemiany zachodzące w Łodzi,

takie jak m.in.: wyludnianie się miasta czy efekt tzw. luki

remontowej (degradacja historycznej zabudowy), deter-

minują niebagatelną potrzebę skutecznego wykorzystania

programów rewitalizacyjnych. Z tego powodu Łódź wy-

daje się odpowiednim obiektem takich rozważań.

W roku 2015, stosując model ORION, przeprowadzo-

no dla miasta Łodzi symulacje prognozujące rozwój zago-

spodarowania przestrzennego na okres 2013–2025. W ich

ramach uwzględniono włączenie interwencji rewitaliza-

cyjnych w centralnych partiach miasta [9, s. 114–127].

Sy mulacje objęły 10 rodzajów aktywności, a proces re-

wi talizacji został włączony do symulacji po wcześniej-

szych seriach modelowań (kalibrujących i „bazowych”),

w których zbadano relację pomiędzy głównymi formami

dzia łalności decydującymi o kształcie funkcjonalno-prze-

strzennym miasta. Formy te – rozumiane jako działalności

ludzkie wywołujące między sobą określone interakcje –

określane są w modelu mianem aktywności, a każda w po-

dziale na aktywność zdeterminowaną i niezdeterminowaną

(m.in. mieszkalnictwo, miejsca pracy, usługi, szkolnictwo

wyższe). Porządek modelowań pozwolił na nałożenie

rewitalizacji na wcześniej przebadane warianty procesu

urbanizacji odpowiadające za tendencje rozpraszania za-

budowy w mieście. Metoda ta daje możliwość realistycz-

nej oceny kroków prowadzących do odnowy przestrzeni

i odpowiedniej kalibracji oddziaływania jednostki repre-

zentującej rewitalizację na jednostkę innej, powiązanej

z nią aktywności (przez dopasowanie siły przyciągania).

The application of the ORION

simulation-decision model to forecast

the process of revitalization of the center of Łódź

The basic objective of the simulation analyses conduct-

ed for Łódź was to test and select the optimum directions

of the spatial policy aimed at assuring the city compact

layout in the situation when the number of its inhabit-

ants drops. A signicant pressure was put on the variants

taking into account the revitalization actions in the city,

especially the effectiveness of the evaluated solutions em-

ployed to maintain the spatial uniformity. The transforma-

tions which take place at present in Łódź, such as the city

depopulation or the effect of the growing number of apart-

ments which require renovation (degradation of historic

buildings) determine the great need to effectively use the

revitalization programs. This is why Łódź seems to be the

right object of such deliberations.

In 2015, the simulations forecasting the growth of spa-

tial development for 2013–2025 were conducted for the

city of Łódź with the use of the ORION model. They took

into account the revitalization interventions in the central

parts of the city [9, pp. 114–127]. The simulations in-

cluded 10 kinds of activities and the revitalization process

was incorporated into the simulation after earlier series of

modellings (calibrating and “base” ones) which examined

the relationship between the main forms of activities de-

termining the functional-spatial shape of the city. These

forms are designated in the model as activities understood

as humans activities causing specic interactions, each of

them broken into determined and non-determined activity

(e.g. housing, workplaces, services, university education).

The order of modellings provided a possibility for over-

lapping the revitalizations on earlier examined variants

of the urbanization process corresponding to the trends

of the city architecture dispersion. This method provides

a possibility to realistically evaluate the steps leading to

space renewal and proper calibration of the impact of the

unit representing revitalization on another unit of activity

connected with it (by adjusting the power of attraction).

Complete implementation variant of

the revitalization program

The rst tested scenario corresponds to a very optimis-

tic assumption that the city authorities are able to initiate

all priority revitalization programs approved until 2025

which can signicantly affect the transformation of the

central part of Łódź, thus increasing its attractiveness

for a number of activities susceptible to the change of its

urban “climate”. It was assumed that the adequately dis-

tributed share of the expected nancial expenditure on the

revitalization programs for individual parts of the city will

be the unit representing the revitalization activity. The av-

erage share of the global amount of costs of revitalization

indicated in the priority LRPs was determined for arbi-

trarily indicated 112 out of 325 calculation regions which

underwent simulation at PLN 4 401 638 623. The calcu-

lation was made on the basis of the average from three

available statistical characteristics in the regions covered

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach /Forecasting urban renewal actions in the cities 47

Wariant pełnego wdrożenia programu rewitalizacji

Pierwszy testowany scenariusz odpowiada bardzo

optymistycznemu założeniu, kiedy to władze miejskie

są w stanie uruchomić wszystkie priorytetowe progra-

my rewitalizacyjne przyjęte do roku 2025. W znaczący

sposób mogą zatem wpłynąć na przeobrażenie centralnej

części Łodzi, zwiększając w ten sposób jej atrakcyjność

dla szeregu aktywności czułych na zmianę „klimatu” śro-

dowiska miejskiego. Przyjęto, że jednostką reprezentują -

cą aktywność rewitalizacja będzie odpowiednio rozdys-

po no wany udział przewidywanego nakładu nansowego

na programy rewitalizacyjne dla poszczególnych części

miasta. Dla arbitralnie wskazanych 112 rejonów obli-

czeniowych, spośród 325 poddanych symulacji, określo-

no średni udział globalnej kwoty kosztów rewitalizacji

wskazanej w priorytetowych LPR na 4 401 638 623 zł.

Działanie wykonano na podstawie średniej spośród

trzech dostępnych wyróżników statystycznych w rejo-

nach objętych kluczowymi programami: liczba ludności,

powierzchnia terenu oraz powierzchnia zabudowy miesz-

kaniowej typu „kamienicznego” (najbardziej wymaga-

jące interwencji). Rewitalizacja została w tym wariancie

modelowania potraktowana jako proces już dokonany,

czyli sama aktywność rewitalizacja jest na stałe roz-

mieszczona (il. 1) i nie może podlegać przeobrażeniom

(alokacji). Może jedynie przez generowane kontakty

oddziaływać na 3 związane z nią aktywności: zabudo-

wa mieszkaniowa wielorodzinna, handel osiedlowy oraz

biura. Wprowadzona rewitalizacja jest źródłem kontak-

tu i w ramach określonych parametrów „wabi” podat-

ne aktywności. Warto w tym miejscu przypomnieć, że

model ORION uwzględnia przyciągające siły kontaktów

wielu aktywności jednocześnie, co w bardziej naturalny

by the key programs: number of inhabitants, total area and

“townhouse” building area (that needs intervention most).

The revitalization in this modelling variant was consid-

ered to have already been conducted that is the revital-

ization activity itself is permanently distributed (Fig. 1)

and it cannot be changed (allocated). It can only affect

through generated contacts three activities connected with

it: multi-family housing, local shops (services) and ofces.

The introduced revitalization is an origin of contact and

within specic parameters it “entices” susceptible activi-

ties. It should be repeated at this point that the ORION

model takes into account the powers of attraction of con-

tacts of many activities at the same time, which in a more

natural way reects the relationships observed in the city

system.

The kind of contacts mentioned above generated by the

revitalization activity can be related to the real interac-

tions in the city system when the revitalized areas attract:

– multi-family housing activity in its broad sense in the

form of new inhabitants and investors through increased

quality of life in such places, including also purely mer-

cantile inuence resulting from a greater demand for

apartments or a better access to the technical and social

infrastructure;

– local shops represented by all types of retail trade

other than in large food stores, increasing the demand

among local inhabitants for all services and all those pres-

ent in the renewed, attractive public spaces;

– ofces whose operations often require prestige sur-

roundings and the revitalization effect becomes a tangible

indication of innovativeness and modernity.

In this context it is important that the changes regard-

ing the activities listed above caused by revitalization can

synergetically with contacts operating parallel affect the

Il. 1. Rozmieszczenie wstępne

aktywności zdeterminowanej

rewitalizacja

Fig. 1. Initial distribution of the

determined activity revitalization

48 Wawrzyniec Zipser

sposób odzwierciedla związki obserwowane w systemie

miejskim.

Rodzaj wspomnianych kontaktów generowanych przez

aktywność rewitalizacja można odnieść do rzeczywistych

interakcji w systemie miejskim, gdy obszary zrewita-

lizowane przyciągają:

– szeroko pojętą aktywność zabudowa mieszkaniowa

wielorodzinna, w postaci nowych mieszkańców i in we -

storów przez podniesienie jakości życia w takich miejs-

cach, wliczając także oddziaływanie czysto merkantylne

wynikające z większego popytu na mieszkania czy lep-

szego dostępu do infrastruktury techniczno-społecznej;

– handel osiedlowy, reprezentowany przez wszystkie

typy handlu detalicznego poza wielkopowierzchniowym,

zwiększając popyt lokalnych mieszkańców na wszelkie

usługi, oraz wszystkich przebywających w odnowionych,

atrakcyjnych przestrzeniach publicznych;

– biura, których działalność często wymaga prestiżo-

wego otoczenia, a efekt rewitalizacji staje się namacalną

oznaką innowacyjności i nowoczesności.

Ważne w tym kontekście jest, że zmiany dotyczące

po wyższych aktywności wywołane przez rewitalizację

mogą synergicznie z równolegle operującymi kontakta-

mi wpłynąć na rozmieszczenie pozostałych aktywności.

To z kolei może zainicjować obserwowany w poszcze-

gólnych symulacjach silniejszy lub słabszy mechanizm

sprzężenia zwrotnego pomiędzy rozlokowaniem tych ak -

tywności a umiejscowieniem innych, pośrednio determi-

nowanych przez rewitalizację. Można stwierdzić, że w ten

sposób tworzy się swoisty ranking oddziaływań, co w efek-

cie daje możliwość kontroli siły poszczególnych pro cesów

w systemie.

Wyniki symulacji (il. 2–5) pokazują, w jaki sposób

zreali zowanie w całości planowanej priorytetowej re-

witalizacji wpłynie na zmianę rozmieszczenia aktywnoś -

ci. Analiza wyników polega zatem na porównaniu rezul-

tatów bieżącej symulacji z rozwiązaniami osiągnięty mi

w symulacji „bazowej”.

Analiza zmian, jakie zaszły w rozmieszczeniu ak tyw-

ności w wariancie „rewitalizacyjnym” (il. 2, 4) w sto -

sun ku do wariantu „bazowego” prognozy bez włą cza nia

re witalizacji (il. 3, 5), wskazuje na duże skupienia aktyw-

noś ci niezdeterminowanych na obrzeżach centrum. Na

wschod

nich obrzeżach przeważa zabudowa mieszkaniowa,

a za chodnie otoczenie zdominowane jest aktywnościami

go spo darczymi. Przeprowadzenie szeroko zakrojonego pro -

gramu rewitalizacji zmienia ten układ.

Tworzy się wiel ka

kon centracja zabudowy mieszkaniowej wieloro dzin nej,

hand lu osiedlowego i biur na południowym ob rze żu cen-

trum. Obejmuje ona rejony obliczeniowe w jed nostce

Dąbro wa Zachodnia (okolice ul. Senatorskiej i Gra bo wej)

oraz obszar w pobliżu ul. Przybyszewskiego, Dąb row -

skie go, Suwalskiej i Kilińskiego. Wszystkie trzy ak tyw-

ności według założeń modelu są silnie przyciągane przez

re witali zację.

Można także wyróżnić, choć dużo mniejszą, kon cen-

trację części nowej zabudowy wielorodzinnej, handlu

osied lowego i biur na północnym skraju obszaru cen tral-

ne go miasta, w miejscach dotąd niewybieranych do tego

celu w żadnych poprzednich symulacjach. Są to okolice

distribution of other activities. This in effect can initiate

a stronger or weaker feedback mechanism between the

allocation of those activities and the placement of others

which are indirectly determined by revitalization ob-

served in individual simulations. It can be stated that this

way a special inuence ranking is created which in effect

provides for the control of the strength of individual pro-

cesses in the system.

The results of the simulations (Fig. 2–5) show how the

complete implementation of planned priority revitaliza-

tion will inuence the change in the distribution of activi-

ties. The analysis of the results consists then in compar-

ing the results of the current simulation with the solutions

generated in the “base” simulation.

The analysis of the changes which took place in the

distribution of activities in the “revitalization” variant

(Fig. 2, 4) in comparison to the “base” variant of the fore-

cast without the revitalization (Fig. 3, 5) indicates a large

concentration of non-determined activities on the edges of

the center. Its eastern edges are dominated by residential

architecture whereas its western edges are dominated by

business activities. The implementation of a large scale re-

vitalization program changes that pattern and a large con-

centration of multi-family housing, local shops and ofces

emerges on the southern edges of the center. It includes

the calculation regions in the Dąbrowa Zachodnia unit

(the area near Senatorska and Grabowa streets) and the

area near Przybyszewskiego, Dąbrowskiego, Suwalska

and Kilińskiego streets. It was assumed in the model that

all three activities are strongly attracted by revitalization.

A much smaller concentration of some new multi-

fa mily housing, local shops and ofces can also be ob-

served in the northernmost part of the city center in the

places which have not been selected so far for this pur-

pose in any of the previous simulations. They include the

residential areas in the Zielona unit near Ogrodowa and

Miel czarskiego streets and near the Stare Miasto Bałuty

(Pacanowska and Wojska Polskiego streets).

The changes in the location of multi-family housing,

ofces and local shops have caused through feedback the

transformations in the spatial layout of other non-deter-

mined activities. The layout of large food stores centers

modelled in the base forecast has signicantly changed.

After including the inuence of revitalization the area of

Łódź Kaliska was replaced by Niepodległości square lo-

cated near the biggest new clusters of multi-family hous-

ing and ofces.

The revitalization inuenced the distribution of new

clusters of business activity relatively to the smallest de-

gree. Those clusters were only drained from ofces which

were moved to the northern edges of the city central core.

Limited scope revitalization variant

It is unquestionable that the places indicated by the

model are generated with the space selection method

assumed in the revitalization program. In spite of the

inuence of the large scale revitalization on limiting

the dispersion of the city development observed in the

“base” forecast simulation is indisputably conrmed

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach /Forecasting urban renewal actions in the cities 49

Na kartodiagramach każdy rejon został opisany symbolem po -

dzielonym na 4 sektory odpowiadające przedstawionym aktywnościom.

Każdy sektor reprezentowany jest dwoma odcieniami barwy, aby

odróżnić formę aktywności zdeterminowanej (niepodlegającej alokacji)

oraz niezdeterminowanej (alokowanej przez model). W każdym wypad-

ku barwa intensywniejsza odpowiada aktywnościom niezdeter mi-

nowanym. Wielkość poligonów odpowiada liczbie osób repre zen tu-

jących mieszkańców lub pracowników.

Il. 2. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności

: zabudowa

mieszkaniowa jednorodzinna,

zabudowa mieszkaniowa

wielorodzinna, handel wielko-

powierzchniowy, handel osied-

lowy – wariant z rewitalizacją,

procedura kontaktowa,

iteracja 18

Fig. 2. Final distribution of

activities

: single-family

housing, multi-family housing,

large food stores, local shops

– a variant having the revitaliza-

tion, contact procedure,

iteration

Il. 3. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności: zabudowa mieszka-

niowa jednorodzinna, zabudowa

mieszkaniowa wielorodzinna,

handel wielkopowierzchniowy,

handel osiedlowy

– wariant „bazowy”,

procedura kontaktowa,

iteracja 22

Fig. 3. Final distribution of

activities: single-family housing,

multi-family housing, large food

stores, local shops – a “base”

variant, contact procedure,

iteration

Each region was described in the thematic maps with a symbol

divided into 4 sectors corresponding to specic activities. Each sector is

represented by two color shades to distinguish the form of determined

activity (not subject to allocation) and non-determined (allocated by

the model). In each case the more intensive color corresponds to non-

determined activities. The size of polygons corresponds to number

of people representing the inhabitants or employees.

50 Wawrzyniec Zipser

jednostki osiedlowej Zielona w rejonie ul. Ogrodowej

i Mielczarskiego

oraz w pobliżu Starego Miasta Bałuty

(ul. Pacanowska i Wojska Polskiego).

Zmiany w rozlokowaniu zabudowy wielorodzinnej,

biur i handlu osiedlowego wywołały, na zasadzie sprzę-

żeń zwrotnych, przekształcenia w układzie przestrzen-

nym innych aktywności niezdeterminowanych. Wyraźnie

zmie nił się układ ośrodków handlu wielkopowierzchnio -

Il. 4. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności: zabudowa produk-

cyjna, zabudowa przemysłowo-

-usługowa, logistyka, biura

– wariant z rewitalizacją,

procedura kontaktowa,

iteracja 18

Fig. 4. Final distribution of

activities: production, industry

and services, logistics, offices

– a variant having the revitaliza-

tion, contact procedure,

iteration

Il. 5. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności: zabudowa produk-

cyjna, zabudowa przemysłowo-

-usługowa, logistyka, biura

– wariant „bazowy”,

procedura kontaktowa,

iteracja 22

Fig. 5. Final distribution of

activities: production, industry

and services, logistics, offices

– a “base” variant,

contact procedure,

iteration

(e.g. Fig. 2, 3). The revitalization program distribution,

its signicant value and scope (actually unrealistic for

today’s conditions) are the factors which make one test

the mechanism of revitalization inuence in more com-

plex conditions and with more balanced budget assump-

tions. That is why in the following forecast it was decided

to limit the expected costs of priority programs to 20%

in the total pool of resources dedicated to the revitaliza-

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach /Forecasting urban renewal actions in the cities 51

tion implementation. This necessitated the determination

of the effectiveness of revitalization activities, verifying

which places in the city will inuence the maintenance of

Łódź urban fabric most effectively. This time the simula-

tions were conducted in two phases. In the rst of them

the revitalization activity was not permanently assigned to

individual calculation regions but it could “move and be

attracted” by the activities causing the need to implement

a “renewal”. Their distribution was, however, at this stage

determined and it reected the result of the forecast simu-

lation variant without revitalization. In the second phase

the situation was reversed as consequently already deter-

mined revitalization itself contributed to a limited degree

to the development of new buildings within a compact

spatial layout.

When allocating partial revitalization only the regions

indicated in priority programs in the rst forecast variant

were taken into account. This way the ones with which the

implementation of LRP should begin were selected. The

relationships represented by the contacts created a more

extensive structure of attracting the revitalization activity

through:

– multi-family housing activity which resulted in lo-

cating the revitalization in the immediate neighborhood

of the existing residential buildings and the places most

attractive for new residential buildings;

– local shops as it was determined that the revitaliza-

tion should include the centers of services where public

spaces require to be revitalized and created;

– large food stores, adequate connection of large stores

with the historic complex which undergoes restauration

(e.g. “Manufaktura” shopping center);

– ofces activity as there are more and more signals

that the investors in ofces look for prestige locations

with high quality space improvement;

– universities activity which are one of the ywheels

of the economic growth in Łódź, that is why the revitaliza-

tion of the areas around them is reasonable.

Figure 6 shows the revitalization distribution in the

variant taking into account only the model contact mecha-

nism. Three spheres were modelled to be included in the

rst stage of revitalization:

1) the strip along Mickiewicza avenue (mainly on its

north side) from Żeromskiego street to Kilińskiego street;

2) the north-west side of Dąbrowa Zachodnia auxi-

liary unit – near Zarzewska and Senatorska streets;

3) the strip of the area in Zielona unit along Gdańska

street from Próchnika street to 6 Sierpnia street.

The analysis of the modelling indicates that the strip

along Mickiewicza avenue was selected foremost for the

rst stage of revitalization. This results from the fact that

the biggest space development in the “base” variant which

was the basis of the simulation with the revitalization dis-

tribution concentrates in the eastern and western edges of

the central city core. Mickiewicza avenue is the most im-

portant axis connecting those very regions. The other two

zones are also well connected with the areas around the

center which develop slightly less dynamically.

In the second phase (Fig. 7, 8), similarly to the rst

of the forecasts described here (complete implementation

we go wymodelowany w prognozie bazowej. Po włącze-

niu wpływu rewitalizacji miejsce Łodzi Kaliskiej zajął

pl. Niepodległości położony w pobliżu największych no-

wych skupisk zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej

i biur.

Relatywnie w najmniejszym stopniu rewitalizacja

wpły nęła na rozmieszczenie nowych skupisk aktywności

go spodarczej. Skupiska te zostały jedynie wydrenowane

z funkcji biurowej i przemieszczone na południowe ob-

rzeża rdzenia miasta.

Wariant rewitalizacji ograniczonego zasięgu

Nie podlega dyskusji, że miejsca wskazane przez mo-

del wywołane są przyjętą metodą doboru wzoru prze -

strzennego programu rewitalizacji. Mimo to bezsprzec-

znie

potwierdza się wpływ szeroko zakrojonej rewitalizacji

na ograniczanie rozpraszania zagospodarowania miasta

zaobserwowane w symulacji prognozy „bazowej” (np.

il. 2, 3). Rozmieszczenie programu rewitalizacji, jego

znacz na war tość i zasięg (poniekąd nierealistyczne, jak na

dzisiejsze warunki) to czynniki, które skłaniają do tes to -

wa nia mechanizmu oddziaływania rewitalizacji w bar dziej

złożonych warunkach procesowych i bardziej wy wa żo-

nych zało żeniach budżetowych. Dlatego w kolejnej prog-

nozie zdecydowano się na ograniczenie do 20% przewidy-

wanych kosztów programów priorytetowych z ogólnej

puli środków przeznaczonych na wdrażanie rewitalizacji.

Pociągnęło to za sobą potrzebę określenia skuteczności

działań rewitalizacyjnych, przez sprawdzenie, które miejs-

ca miasta będą najbardziej efektywnie oddziaływać na

utrzymanie zwartości tkanki Łodzi. Tym razem symulacje

były prowadzone w dwu fazach. W pierwszej aktywność

rewitalizacja nie była na stałe przypisana do poszcze-

gólnych rejonów

obliczeniowych, ale miała możliwość

prze mieszczania

się, „przyciągana” przez aktywności wy -

wo łujące potrzebę wprowadzenia „odnowy”. Ich roz-

miesz cze nie było nato

miast na tym etapie zdetermino wa-

ne i od twa rzało wynik wariantu symulacji prognozy bez

re wita lizacji. W kolejnym kroku sytuacja ulegała od -

wróceniu, w konsekwencji czego sama, już zdetermi-

nowana rewitalizacja, w okrojonym zakresie, stała się

przy czynkiem do powstania nowej zabudowy w zwartym

uk ła dzie przestrzennym.

Przy alokacji częściowej rewitalizacji zostały uw zględ-

nione tylko rejony wskazane w priorytetowych progra -

mach w pierwszym wariancie prognostycznym. Po zwo-

liło to wybrać te, od których powinno się zacząć realizację

LPR. Relacje reprezentowane przez kontakty tworzyły

bardziej rozbudowaną strukturę przyciągania aktywności

rewitalizacja przez:

– aktywność zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna,

co skutkowało lokowaniem rewitalizacji w najbliższym

oto czeniu istniejącej zabudowy mieszkaniowej oraz miejsc

najbardziej atrakcyjnych dla nowej zabudowy miesz

ka-

niowej;

– handel osiedlowy, gdyż uznano, że przedmiotem

rewitalizacji powinny być ośrodki usługowe, w których

ożywienia lub wykreowania wymagają przestrzenie pub-

liczne;

52 Wawrzyniec Zipser

program of priority revitalizations), there was a concen-

tration of activities inuenced by revitalization: multi-

family housing, local shops and ofces. Their layout dif-

fers from that in the “base” forecast as well as from the

complete revitalization program forecast (Fig. 2–5). The

inuence of revitalization resulted in the development of

two multi-function concentrations in three zones: in the

Dąbrowa Zachodnia unit between Przybyszewskiego, Ki-

lińskiego, Dąbrowskiego and Suwalska streets where the

biggest new multi-family housing and ofces were located

as a direct effect of revitalization and in the strip of area

along Mickiewicza avenue between Żeromskiego and

Kilińskiego streets in the Zielona unit. Similarly, there

was a concentration of multi-family housing, local shops

and ofces in Centrum unit.

In general, it can be noted that the revitalization imple-

mented in three selected zones: al. Mickiewicza avenue,

Senatorska–Zarzewska and Zielona streets causes a great-

er concentration of new investments near the central part

of the city and additionally it draws in some activities,

especially ofces, to a small degree generating an indirect

inuence on the activities which are not engaged in the

revitalization processes.

Conclusions

In the situation when the number of the city inhabitants,

and in effect the tax base, are decreasing it is in the very

interest of the city to stop their migration from the city.

This objective can be achieved by increasing the quality

of life by, e.g. improving the content of the city space,

trying at the same time to reduce the costs of its function-

ing. Consequently, the areas of concentration of the de-

– handel wielkopowierzchniowy, trafność łączenia wiel -

kich obiektów handlowych z restaurowanym kom plek sem

zabytkowym (m.in. centrum handlowe „Manufaktura”);

–

aktywność biura, wobec częstych sygnałów, że in wes -

torzy obiektów biurowych poszukują lokalizacji pre sti żo-

wych o wysokiej jakości zagospodarowania przes trzennego;

– aktywność uczelnie wyższe, które są w Łodzi jed-

nym z kół zamachowych rozwoju gospodarczego, dlatego

obej mowanie rewitalizacją obszarów je otaczających jest

działaniem uzasadnionym.

Obraz rozmieszczenia rewitalizacji w wariancie uwzględ-

niającym jedynie mechanizm kontaktowy modelu przed-

stawiono na ilustracji 6. Wymodelowano trzy stre fy, które

powinno się objąć w pierwszym etapie re wi talizacją:

1) pasmo wzdłuż alei Mickiewicza (głównie po jej

północnej stronie) od ul. Żeromskiego do ul. Kilińskiego;

2) północno-zachodnia część jednostki pomocniczej

Dąbrowa Zachodnia – okolice ul. Zarzewskiej i Senator-

skiej;

3) pas terenów w jednostce Zielona wzdłuż ul. Gdań-

skiej od ul. Próchnika do ul. 6 Sierpnia.

Analiza przebiegu modelowania wskazuje, że pas wzdłuż

al. Mickiewicza został wybrany do pierwszego eta pu re-

witalizacji najwcześniej. Wynika to stąd, że w wa riancie

„bazowym”, który był podstawą do wykona nia symula-

cji rozmieszczenia rewitalizacji, największy rozwój prze -

strzen ny koncentruje się na wschodnim i za chod nim ob -

rzeżu rdzenia miasta. Aleja Mic kie wi cza jest naj ważniejszą

osią łączącą ze sobą właś nie te re jony. Po zostałe dwie

strefy są również dobrze po wią zane z roz wi jającymi

się nieco mniej dynamicznie przy ległościami centrum.

W fazie drugiej (il. 7, 8), podobnie jak w pierwszej

z opi sanych tu prognoz (wdrożenia pełnego progra -

Il. 6. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności: rewitalizacja

– wariant z rewitalizacją ogra ni-

czoną, procedura kontaktowa,

faza pierwsza, iteracja 30

Fig. 6. Final distribution of

activity: revitalization – a variant

with a limited revitalization,

contact procedure, first phase,

iteration

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach /Forecasting urban renewal actions in the cities 53

mu prio rytetowych rewitalizacji), doszło do powstania

kon centracji aktywności, na które oddziałuje rewitali-

za cja: zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, handlu

osied lowego i biur. Ich układ różni się zarówno od tego

z prognozy „bazowej”, jak i prognozy pełnego programu

rewitalizacji (il. 2–5). W wyniku oddziaływania rewita-

lizacji w trzech strefach powstały dwie wielofunkcyjne

koncentracje: w jednostce Dąbrowa Zachodnia pomię-

velopment processes should be selected. This is possible

with the control of the scenarios with the use of stochastic

models to forecast the optimum solutions (with various

variant input conditions). The approach presented here

conrms the signicance of applying the revitalization

instrumentally as a tool of space policy which prevents

the excessive city congestion. The vision generated in the

simulations of the effects of the potential implementa-

Il. 7. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności: zabudowa

mieszkaniowa jednorodzinna,

zabudowa mieszkaniowa wielo-

rodzinna, handel wielkopo -

wierzch niowy, handel osiedlowy

– wariant z rewitalizacją ograni-

czoną, procedura kontaktowa,

faza druga, iteracja 26

Fig. 7. Final distribution of

activities: single-family housing,

multi-family housing, large food

stores, local shops – a variant

with a limited revitalization,

contact procedure, second phase,

iteration

Il. 8. Rozmieszczenie wynikowe

aktywności: zabudowa produk-

cyjna, zabudowa przemysłowo-

-usługowa, logistyka, biura

– wariant z rewitalizacją

ograniczoną, procedura

kontaktowa, faza druga,

iteracja 26

Fig. 8. Final distribution of

activities: production, industry

and services, logistics, offices

– a variant with a limited

revitalization, contact procedure,

second phase, 26

iteration

54 Wawrzyniec Zipser

Bibliografia /References

[1] Stryjakiewicz T., Koncepcja adaptacji przestrzennej, [w:] R. Do-

mański (red.), Nowe problemy rozwoju wielkich miast i regionów,

„Biuletyn KPZK PAN” 2000, z. 192, 49–69.

[2]

Kozłowski S., Wojnarowska A., Rewitalizacja zdegradowanych ob sza -

rów miejskich. Zagadnienia teoretyczne, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2011.

[3] Jarczewski W., Jeżak J., System monitorowania rewitalizacji, Insty-

tut Rozwoju Miast, Kraków 2010.

[4] Janas K., Jarczewski W., Wańkowicz W., Model rewitalizacji miast,

Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2010.

[5] Chalabi Z., Lorenc T., Using agent-based models to inform evalua-

tion of complex interventions: Examples from the built environment,

„Preventive Medicine” 2013, Vol. 57, Iss. 5, 434–435.

[6] Mehdipanah R., Malmusi D., Muntaner C., Borrell C., An evaluation

of an urban renewal program and its effects on neighborhood resi-

dzy ul. Przybyszewskiego, Kilińskiego, Dąbrowskiego

i Suwalską, gdzie zlokalizowane zostało największe sku-

pisko nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej

i biur w bezpośrednim efekcie rewitalizacji, oraz w pa sie

terenów wzdłuż al. Mickiewicza, między ul. Żerom skie go

a ul. Kilińskiego w jednostce Zielona. Podobnie w jed-

nostce Centrum, nastąpiła koncentracja zabudowy miesz-

kaniowej wielorodzinnej, handlu osiedlowego i biur.

Uogólniając, można skonstatować, że rewitalizacja

wdrożona w trzech wybranych strefach: al. Mickiewicza,

ul. Senatorska–Zarzewska i ul. Zielona prowadzi do więk-

szej koncentracji nowych inwestycji w pobliżu centralnej

części miasta i dodatkowo wciąga do niej niektóre aktyw-

ności, szczególnie biura, w niewielkim stopniu generując

pośredni wpływ na aktywności niezaangażowane w pro-

cesy rewitalizacyjne.

Podsumowanie

W żywotnym interesie miasta, w sytuacji utraty lud-

ności, a co za tym idzie bazy podatkowej, leży dążenie

do zatrzymania odpływu mieszkańców. Cel ten można

osiągnąć, podnosząc jakość ich życia, m.in. przez po-

prawę zwartości przestrzennej miasta, usiłując tym sa-

mym ograniczyć koszty jego funkcjonowania. Wobec

powyższego należy wybrać obszary koncentracji proce-

sów rozwojowych. Taką szansę daje kontrola scenariu-

szy stosująca modele stochastyczne do prognostycznego

określenia optymalnych rozwiązań (wariantując warunki

wejściowe). Przedstawione podejście potwierdza wagę

posługiwania się rewitalizacją instrumentalnie, jak narzę-

dziem polityki przestrzennej, które zapobiega nadmier-

nemu rozgęszczaniu miasta. Otrzymana w symulacjach

wizja efektów potencjalnej realizacji wszystkich założeń

programu rewitalizacji Łodzi na lata 2013–2025 dawała

obiecujący kształt struktury funkcjonalno-przestrzennej

miasta . Również opcjonalne wdrożenie mniej powszech-

nego programu rewitalizacji może relatywnie usprawnić

w przyszłości funkcjonalność aglomeracji.

Aby poprawiać operatywność prognoz, bezwzględnie

należy dalej prowadzić badania nad symulacyjnym uję-

ciem rewitalizacji. Korzystanie z wszystkich dostępnych

metod monitoringu efektywności wdrażania działań po-

zwoli w doskonalszy sposób kalibrować siłę wpływu

przekształceń rewitalizacyjnych oraz okresowo poddawać

zmiany zachodzące w systemie osadniczym pod „osąd”

modelu, umiejętnie interpretowany przez fachowców, co

powinno prowadzić w razie potrzeby do korygowania nie-

korzystnego rozwoju wypadków.

tion of all assumptions of the Łódź revitalization program

for 2013–2025 provided a promising development of the

functional and spatial structure of the city. The optional

implementation of the less popular revitalization program

also can relatively improve the functioning of the agglom-

eration in the future.

The research on the revitalization simulation rendition

should denitely be further continued in order to improve

the efciency of the forecasts. The use of all available

methods of monitoring the effectiveness of implementa-

tion of actions shall provide for a better calibration of the

inuence of revitalization transformations and periodi-

cally “judge” the changes in the settlement system against

the model and properly interpret them by experts which

should result in correcting unfavorable developments if

needed.

Translated by

Tadeusz Szałamacha

Prognozowanie działań rewitalizacyjnych w miastach /Forecasting urban renewal actions in the cities 55

Streszczenie

W artykule podjęto rozważania na temat systemowego podejścia do działań rewitalizacyjnych w skali ogólnomiejskiej. Opisano sposób wykorzy-

stania do celów prognozowania efektów programów rewitalizacji modelu symulacyjno-decyzyjnego ORION. Przedstawione zostało zastosowanie

modelu do prognozowania działań rewitalizacyjnych rozwoju przestrzennego miasta Łodzi.

Słowa kluczowe: rewitalizacja, symulacje komputerowe, model ORION

Abstract

The paper elaborates on urban renewal activities in the city scale systemic approach. It describes how to use the decision-simulation model ORION

to predict the effects of regeneration programs. It shows an example of the use of the model to forecast the development in the city of Łódź, taking

into account urban renewal actions.

Key words: urban renewal, computer simulations, ORION model

dent’s overall wellbeing using concept mapping, „Health & Place”

2013, Vol. 23, 9–17.

[7] Planning Policy Guidance: Town Centres and Retail Developments,

Department of the Environment, 1996.

[8] Brzuchowska J., Litwińska E., Ossowicz T., Sławski J., Zipser T.

et al., Model symulacyjno-decyzyjny ORION, Ocyna Wydawnicza

PWr, Wrocław 1994.

[9] Zipser T., Ossowicz T., Sławski J., Zipser W., Brzuchowska J., Kry-

gier M., Modelowanie rozwoju przestrzennego Łodzi przy pomocy

modelu ORION wspomagającego sporządzanie studium uwarunko-

wań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, praca badaw-

cza na zamówienie Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Łodzi,

Wrocław 2015.

Modelowe rozłożenie koncentracji na kontynencie

azja tyckim, typ symulacji: przesunięcie ogólne,

rozmieszczenie początkowe celów: równomierne,

selektywność = 10-5, iteracja 5

Modelling distribution of the destination concen

tration on the Asian continent, type of simulation:

general shift, initial deployment of destinations:

uniform, selectivity = 10-5, 5

iteration

Źródło/Source: Zipser W., Wpływ determinant geograficz-

nych na tworzenie się poza Europą ponadregionalnych

struktur osadniczych w skali kontynentalnej, raport serii

SPR NR I-12/S-018/11