Prowadzenie obwodnicy Oświęcimia przykładem ochrony strefy buforowej miejsca kultury, pomnika UNESCO

Dominika Kinga Długosz

doi:10.37190/arc230307

Streszczenie

Na przykładzie budowy obwodnicy Oświęcimia w sąsiedztwie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau (1940–1945), wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w artykule wskazano potrzebę skutecznej ochrony prawnej obszaru zwanego strefą buforową. Ponieważ obecne polskie przepisy nie przewidują takiej ochrony prawnej poza rozwiązaniami doraźnymi (np. zapisami zawartymi w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego), w pracy omówiono rozwiązania prawne istniejące w polskim ustawodawstwie oraz zaproponowano nowe, które mogą być pomocne w zapewnieniu skutecznej ochrony wyznaczonych miejsc strefy buforowej. Umieszczenie obiektu na Liście Światowego Dziedzictwa wiąże się z uznaniem, ale wiąże się też z wieloma obowiązkami. Ponieważ na liście znajdują się obiekty dziedzictwa kulturowego i naturalnego o wyjątkowej wartości dla ludzkości, warunek wstępny zachowania ich autentyczności i integralności jest sprawą najwyższej wagi. Dotyczy to również ich otoczenia. W wielu przypadkach wtargnięcie tak ważnych obiektów inżynieryjnych, jak mosty i autostrady w pobliże obiektów światowego dziedzictwa kulturowego psuje widok i ma negatywny wpływ na krajobraz kulturowy rozwijający się na przestrzeni dziejów. Aby uniknąć takich przypadków, w ostatnich latach Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO podjął działania promujące obowiązkowe wyznaczanie dodatkowej strefy ochronnej wokół obiektów, które mają zostać umieszczone na liście. Jednocześnie ustanowienie w prawie polskim ochrony prawnej takich stref umożliwiłoby nadzór i kontrolę działalności inwestycyjnej w tych strefach.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.