Ruch nowoczesny w architekturze sakralnej Wrocławia w latach 1912–1933

Piotr Mateusz Oleś

doi:10.37190/arc230403

Streszczenie

Tematem artykułu jest ruch nowoczesny w architekturze sakralnej Wrocławia w latach 1912–1933. W tekście, który stanowi przyczynek do badań nad problematyką architektury sakralnej powstałej w stolicy Dolnego Śląska w latach 1900–1933, przytoczone zostały przykłady pięciu budowli – powstałych i projektowanych. Wśród nich znalazły się zarówno budowle katolickie, jak i protestanckie – projekty krematorium i kaplica cmentarna na Osobowicach Maxa Berga, katolicki kościół św. Rodziny Kurta Langera, ewangelicki kościół Pamięci Gustawa Adolfa projektu Alberta Kemptera oraz wybitny, choć niezrealizowany projekt konkursowy dla tego kościoła autorstwa Hansa Scharouna i Adolfa Radinga. Budowle te charakteryzuje stylistyczna i funkcjonalna różnorodność. Tekst pozwala dostrzec rozwój ruchu nowoczesnego w twórczości wrocławskich architektów począwszy od radykalnie awangardowych wizji Maxa Berga i Oskara Kokoschki pracujących wspólnie nad projektem krematorium, przez klasycznie modernistyczny charakter zrealizowanego dla Sępolna kościoła św. Rodziny, po funkcjonalistyczny chłodny w stylu zrealizowany przez Alberta Kemptera kościół Pamięci Gustawa Adolfa i wreszcie wyprzedzający epokę, wyraźnie niemieszczący się w kategoriach konserwatywnej architektury sakralnej konkursowy projekt Scharouna i Radinga dla tego samego kościoła. Nowoczesność, podobnie jak awangarda, jako zjawisko niejednorodne ujawnia się na wielu poziomach – od idei, przez konstrukcję po funkcjonalność. Analiza budowli omówionych na podstawie aktualnego stanu badań i kwerendy archiwalnej obejmującej zachowane projekty i materiały prasowe dowodzi, że stolica Prowincji Śląskiej nie tylko nie pozostawała na rubieżach rodzącej się awangardy, ale siłami tutejszego środowiska artystycznego skupionego między innymi wokół Królewskiej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego, aktywnie ją współtworzyła, włączając powstałą tutaj architekturę kultową w ramy niezwykle dynamicznie rozwijającego się wówczas ruchu nowoczesnego.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.