Tanatoturystyka na zamku Grodno w Zagórzu Śląskim
Aleksandra Chlebicz, Paweł Konczewski
doi:10.37190/arc210409
Streszczenie
Tanatoturystyka to termin oznaczający podróżowanie do miejsc związanych ze śmiercią i cierpieniem. Nie jest ona kultem śmierci, a jedynie formą turystyki, która ma na celu poznanie miejsc tragedii ludzkiej. W obszar zainteresowania tanatoturystyki wpisuje się zamek Grodno ze względu na to, że posiada on specyficzne formy atrakcji: loch głodowy ze szkieletem „księżniczki Małgorzaty”, salę tortur oraz krypty grobowe poprzednich właścicieli. W artykule omówiono zjawisko rosnącej atrakcyjności miejsc tanatoturystycznych. W dalszej kolejności przedstawiono wyniki badań ludzkich szczątków kostnych z lochu głodowego. Przyjęto założenie, że materiał kostny mógł być elementem starszych szkieletów, które dawniej eksponowano jako szczątki „księżniczki Małgorzaty”. Omawiane szczątki ludzkie mogły również pochodzić z tzw. krypty grobowej ostatnich właścicieli zamku. Przeprowadzono analizę antropologiczną, podczas której dokonano oceny m.in. płci i wieku oraz wykonano stosowne pomiary. Analiza materiału osteologicznego pozwoliła wskazać, że odnalezione szczątki należały do co najmniej trzech osobników w różnym wieku, obu płci (młoda kobieta, 19–22 lata; dorosły mężczyzna, ponad 35 lat; dojrzała kobieta, 45–55 lat). Najpewniej niektóre z badanych kości rzeczywiście stanowiły w przeszłości szkielet ekspozycyjny. W artykule podano też ustalenia dotyczące charakterystyki osób odwiedzających zamek Grodno, a także motywacji ich przyjazdu, wynikające z ankiety przeprowadzonej wśród turystów. Wyniki badań ankietowych wskazały, że zamek Grodno najczęściej odwiedzały osoby: płci żeńskiej; mające 35–44 lat; z wykształceniem wyższym; mieszkające w Polsce w promieniu 100 km od zamku. Głównymi motywacjami przyjazdu okazały się zainteresowanie przeszłością i możliwość zwiedzenia zamku. Podczas zwiedzania turystom najczęściej towarzyszyły zaciekawienie oraz przyjemność. Elementy o charakterze tanatologicznym nie cieszyły się większym zainteresowaniem. Największą atrakcją turystyczną okazała się wieża zamkowa i panorama gór widoczna z jej szczytu. Ekspozycje szczątków ludzkich, trumien i izba tortur najczęściej wywoływały wśród odwiedzających zaciekawienie, współczucie i smutek.