“Village and Small Town” and the “Borderland Town”  47
Abstract
The exhibition “Village and Small Town” and the “Borderland Town” in Biłgoraj.  
Rescuing memory or falsifying the history of an image of a Polish traditional landscape
The aim of the article is the presentation and critical assessment of a development called “The town on the trail of cultures” or “Borderland 
Town” currently created in Biłgoraj. The main subject of the research is a  contemporary composition, which is a free interpretation of historical 
architecture, in many respects far from factual credibility, but aspiring to be a tourist and cultural destination. The idea of building these houses and 
commercial properties was to replicate the traditional wooden small-town architecture of the region. Alongside them, of great interest to tourists, are 
replicas or copies of historic public buildings and places of worship, characteristic of the ethnic diversity of the eastern areas of the First and Second 
Polish Republic. The emerging district was evaluated in the context of the role of architecture in building local and national identity and the danger, 
from an educational point of view, of falsifying history. The architectural form and urban layout of the project, as well as its ideational premises was 
analysed. Special attention was paid to the noble objectives that accompanied the creation of the complex, and their convergence with the intentions 
of the architects who a century ago shaped the forms of the Polish national style. At the same time, the negative consequences of creating a peculiar 
hybrid of a historicizing but still contemporary composition and a kind of open-air museum, which should be characterized by reliable compliance 
with the facts, were shown. This type of procedure has led to creating an illusion of an authentic historic settlement, its falsication and popularisation 
of a distorted image of an historic town. The work was based on in-situ studies as well as analyses of archival illustrations and textual material and 
research into the authentic, historical architecture of the region, which was to serve as a model for the designed complex.
Key words: open-air museum, pastiche in architecture, historical Polish landscape, wooden architecture, Biłgoraj
Streszczenie
„Wieś i miasteczko” a „miasteczko kresowe”.  
Ratowanie pamięci czy falsykacja historycznego krajobrazu Polski
Celem artykułu jest prezentacja i wieloaspektowa, krytyczna ocena realizowanej obecnie w Biłgoraju inwestycji określanej mianem „miasteczka 
na szlaku kultur” bądź „miasteczka  kresowego”. Przedmiotowe  założenie to  współczesna kompozycja stanowiąca wolną interpretację zabudowy 
historycznej, pod wieloma względami daleka od faktogracznej wiarygodności, a pretendująca do roli destynacji turystyczno-kulturowej. Miesz-
kaniowo-usługowe założenie, nawiązujące zewnętrzną formą do tradycyjnej drewnianej małomiasteczkowej architektury regionu, uzupełniane jest 
 [5]  Kornecki M., Miejsce budownictwa drewnianego w krajobrazie 
kul  turowym  Polski, “Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 1987, 
nr 3–4, 167–187.
  [6]   Jabłoński W., Jak się odbuduje wieś polska?, “Przegląd Technicz-
ny” 1917, nr 37–38, 313.
 [7]  Komunikat  Koła  Architektów  w  Warszawie  w  sprawie odbudowy 
wsi  polskiej  (ściany  budowli  wiejskich),  “Przegląd  Techniczny” 
1915, nr 7–8, 64–67.
 [8]  Mielczarek Z., Ocena stanu technicznego zabytkowego budow-
nictwa drewnianego w Polsce na podstawie wybranych obiektów, 
“Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 2002, t. 47, z. 1, 4–30.
 [9]  Gloger Z., Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Pol-
sce, Druk W. Łazarskiego, Warszawa 1907–1909.
[10]   Łopaciński H., Okazy staropolskiego stylu budowlanego w Goraju 
i Wrzelowcu, “Wisła” 1902, t. 16, z. 3, 372–377.
[11]   Barucki  T.,  Architektura polski, Arkady, Warszawa 1985.
[12]  Odbudowa  polskiej  wsi:  projekty  chat  i  zagród  włościańskich, 
Ekiel ski W. (red.), Wydawnictwo Obywatelskiego Komitetu Od-
budowy Wsi i Miast w Krakowie, Kraków 1915.
[13]  Odbudowa polskiego miasteczka. Projekty domów opracowane 
przez grono architektów polskich,  Gałęzowski  J.  (red.),  Wydaw-
nictwo Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Wsi i Miast w Kra-
kowie, Kraków 1916.
[14]  Odbudowa polskiego miasteczka. Projekty budynków użyteczności 
publicznej, opracowane przez grono architektów polskich, J. Poku-
tyński (red.), Wydawnictwo Obywatelskiego Komitetu Odbudowy 
Wsi i Miast w Krakowie, Kraków 1918.
[15]   Szyller  S.,  Czy mamy polską architekturę?, “Przegląd Techniczny” 
1913, nr 34–39, 43–44, 51–52.
[16]  
Szyller S., Czy mamy polską architekturę?, Koło Architektów w War-
szawie,
 Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wola, Warszawa 
1916.
[17]   Szyller  S.,  W obronie budownictwa drzewnego, Koło Architektów, 
Warszawa 1915.
[18]  Materiały do Architektury Polskiej. Wieś i miasteczko, Wydawnic-
two  Towarzystwa  Opieki  nad  Zabytkami  Przeszłości,  Warszawa 
1916.
[19]   Kalinowski  W.,  Drewniane  podcienia  rynków  południowej  Lu
belszczyzny, “Ochrona Zabytków” 1952, R. 5, nr 2(17), 111–116.
[20]  Europejska Rada Urbanistów, Nowa  Karta  Ateńska  2003.  Wizja 
miast XXI wieku,  Lizbona 2003 [La Nouvelle Charte d’Athenes 
2003/The New Charter of Athens 2003, Alinea Editrice, Firenze 
2003].
[21]   Górak  J.,  Podcieniowa zabudowa miasteczek Lubelszczyzny, Pań-
stwowa Służba Ochrony Zabytków, Oddział Wojewódzki, Zamość 
1996.
[22]   Thullie  C.,  Podcienia i arkadowe dziedzińce w zabytkowej archi-
tekturze Polski, “Teka Komisji Urbanistyki i Architektury” 1971, 
t. 5, 119–130.
[23]  Memoriał Techników Polskich w sprawie odbudowy miast, miaste-
czek i wsi, “Czasopismo Techniczne” 1916, nr 3–4, 24–27.
[24]   Piechotka  M.,  Dlaczego  bożnice  drewniane  powstały  właśnie 
w  Pol sce, http://culture.pl/pl/artykul [accessed: 20.05.2020].
[25]   Zachwatowicz  J.,  Odbudowa  Zamku  Królewskiego  w  Warszawie 
(prace Komisji ArchitektonicznoKonserwatorskiej Obywatelskie go 
Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie),  “Ochro na 
Zabytków” 1973, t. 26, nr 1(100), 13–20.
[26]   Tejszerska  A.,  Tożsamość i tradycja – niezbywalne wartości prze-
strzeni miejskiej, [in:] A. Kurkowska, I. Mikołajczyk (red.), Wa r-
tość  a  przestrzeń  architektoniczna, Wydawnictwo Politechniki 
 Koszalińskiej, Koszalin 2017, 87–108.
[27]   Szyszko-Bohusz  A.,  Zadania polskiej architektury nowoczesnej, 
“Czasopismo Techniczne” 1913, nr 2, 14–18.
[28]  Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018. Religious de-
nominations in Poland 2015–2018,  Główny  Urząd  Statystyczny/
Statistics Poland, Warszawa 2019.
[29]   Górak  J., Regionalne formy architektury drewnianej Lubelszczyzny 
na tle zagadnień osadniczych, Państwowa Służba Ochrony Zabyt-
ków, Oddział Wojewódzki, Zamość 1994.
[30]   Eber E., Schumacher F., O znaczeniu dziejów architektury dla twór -
czości  architektonicznej,  “Przegląd  Techniczny”  1916,  nr  11–12, 
101–104.
[31]  
Nowicka J., Miasteczko kresowe w Biłgoraju, “Kurier Lubelski” 2014,
 
17 March, http://www.kurierlubelski.pl [accessed: 30.05.2018].