Willa projektu Rudolfa Fränkla w Smolcu pod Wrocławiem

Maria Zwierz

doi:10.5277/arc150206

Streszczenie

Ta dotąd zupełnie nieznana w polskiej literaturze willa powstała w latach 1931–1932. Reprezentuje koncepcję budowania organicznego, sformułowaną w 1925 r. przez Hugona Häringa. Projekt wykonał Rudolf Fränkel będący wówczas wschodzącą gwiazdą berlińskiej architektury, autor kilku luksusowych willi, ale przede wszystkim berlińskich osiedli mieszkaniowych, m.in. osiedla Atlantic z pięciuset mieszkaniami, zapleczem rekreacyjnym i kinem „Lichtburg”. Jego znakomicie zapowiadająca się kariera architektoniczna została jednak w 1933 r., ze względu na żydowskie pochodzenie, w dramatycznych okolicznościach przerwana.     Zleceniodawcą podwrocławskiej willi był Robert Stern, ogrodnik o wyrobionym guście artystycznym i dużych aspiracjach, który w Brochowie (obecnie dzielnica Wrocławia) prowadził ogrodnictwo, uczestniczył w wystawach ogrodniczych, zbierając doświadczenie i nagrody. Około 1930 r. swoje przedsiębiorstwo przeniósł na obrzeża Smolca, a nad stawem, na dużej posesji wzniósł willę. Villa rustica o znakomitych, niemalże palladiańskich proporcjach i luksusowych, indywidualnie aranżowanych wnętrzach została zaprojektowana od wnętrza na zewnątrz, jej pomieszczenia powiązano z ukształtowaniem terenu i roztaczającym się z dwóch tarasów szerokim widokiem na staw i zieloną okolicę. Bardzo dobrej jakości zdjęcia willi wykonane przez fotografa Maxa Krajewskiego, stale współpracującego z architektem, zamieszczone w ówczesnej fachowej prasie dają wyobrażenie o jej pierwotnym kształcie i komforcie, dostosowanym do oczekiwań właścicieli. Dom, choć bardzo przebudowany, nadal jest zamieszkany. Artykuł przedstawia wszystkie dostępne informacje o kształcie i detalach architektonicznych willi, jej projektancie oraz pierwszych właścicielach.