Conservation aspects of cast-iron platform shelters on the example of Vistula Pomerania railway stations 57
nance did not require signicant nancial expenditures
over the years, making it possible for them to survive, of-
ten unaected, until the present day. As remnants of con-
struction technology and station architecture of the 19
th
century, cast-iron platform shelters are now a valuable
technical concept document. Nevertheless, even though
historical objects’ authenticity is not suciently valued
among the Polish society [24, p. 9], it should be particular-
ly protected by properly undertaken conservation works.
Translated by
Michał Kwasek
References
[1] Załuski D., Dworce kolejowe. Śródmiejskie przestrzenie podróży,
Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2010.
[2] Watkin D., Historia architektury zachodniej, Arkady, Warszawa
2001.
[3] Zomkowski S., Tramwajem przez Gdańsk, Wydawnictwo Seba-
stian Zomkowski, Gdańsk 2015.
[4] Rutkowski M., Powstanie pierwszych linii kolejowych w Królestwie
Polskim, [in:] M. Proniewski, W. Czarnecki (red.), Obiekty kole-
jowe. Układy przestrzenne, architektura, elementy techniki, Wy -
dawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, Białystok
2005, 39–47.
[5] Dylewski A., Historia kolei w Polsce, P.H.W. Fenix, Wierzchy Pa-
rzeńskie 2014.
[6] 150 lat kolei na ziemiach polskich, A.E. Kubicka (red.), Kolejowa
Ocyna Wydawnicza, Warszawa 1995.
[7] Zamkowska S., Odbudowa i funkcjonowanie kolei polskich 1944–
1949, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1984.
[8] Foljanty K., Przekształcanie zabytkowych dworców i terenów kole-
jowych w struktury wielofunkcyjne, “Architectus” 2016, nr 2(46),
65–78, doi: 10.5277/arc160205.
[9] Załuski D., Dworzec kolejowy w strukturze miasta: nowe szanse,
[in:] D. Załuski (red.), Dworzec kolejowy w strukturze miasta,
Urbanista, Warszawa 2006, 273–284.
[10] Addis W., 3000 years of design engineering and construction, Phai-
don Press, London 2015.
[11] Dobraszczyk P., Meta-Ornament: Iron and the Railway Station in
Britain, [in:] P. Dobraszczyk, P. Sealy (ed.), Function and fantasy.
Iron architecture in the long nineteenth century, Routledge, Taylor
& Francis, New York–London 2016, 201–219.
[12] Wesołowski J., Od wozowni do katedry. Hala peronowa w architek-
turze dworców, t. 1: Historia. Konstrukcja, Wydawnictwo Politech-
niki Łódzkiej, Łódź 2014.
[13] Kwasek M., Piwek A., Lightweight glass and metal roof structures
in the 19
th
century. Architecture and construction, [in:] L. Małysz-
ko, R. Tarczewski (ed.), XXII Lightweight Structures in Civil Engi-
neering: contemporary problems. Monograph from XXII Scientic
Conference of IASS Polish Chapters, Wydawnictwo UWM, Olsz-
tyn 2016, 31–36.
[14] Schmitt E., Handbuch der Architektur, Tl. 4, Entwerfen, Anlage und
Einrichtung der Gebäude, Hbd. 2, H. 4, Empfangsgebäude der Ba-
hnhöfe und Bahnsteigüberdachungen (Bahnsteighallen u. -dächer),
Leipzig 1911.
[15] Czapliński K., Dawne wyroby ze stopów żelaza, Dolnośląskie Wy-
dawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2009.
[16] Brych I., Sýkora M., Assessment of cast-iron columns using analy-
tical models, “Applied Mechanics and Materials” 2016, Vol. 821,
782–788, doi: 10.4028/www.scientic.net/AMM.821.782.
[17] Kwasek M., Piwek A., Jankowski R., Study on 19
th
-century cast
iron columns from the former nancial oce building in Kwidzyn,
“MATEC Web of Conferences” 2018, Nr 219(3), 1–8, doi: 10.1051/
matecconf/201821902011.
[18] Gruszkowski W., Rozwój przestrzenny Gdańska, [in:] E. Cieślak
(red.), Historia Gdańska, t. 4, Wydawnictwo Prawnicze LEX, So-
pot 1998, 250–267.
[19] Fuglewicz S., Zabytki komunikacyjne – dziedzictwo ginące, [in:]
S. Januszewski (red.), Dziedzictwo postindustrialne i jego kultu-
rotwórcza rola, Fundacja Hereditas, Warszawa 2009.
[20] Skalimowski A., Tucholski Z., Modernistyczne wiaty i przystanki
ko lejowe Warszawskiego Węzła Kolejowego. O konieczności ochro-
ny konserwatorskiej, “Ochrona Zabytków” 2010, nr 1–4, 73–84.
[21] Wesołowski J., Hala peronowa jako problem konserwatorski, “Tech-
nika Transportu Szynowego” 2014, nr 7–8, 17–26.
[22] Czapliński K., Gawron K., O żeliwnych elementach konstrukcyj-
nych i dekoracyjnych, “Przegląd Budowlany” 2011, nr 4, 56–59.
[23] Marcinkowski J., Różycki Z., Reinforcement of existingcast-iron
structural elements by means of ber reinforced composites, “Civil
and Environmental Engineering Reports” 2016, nr 20(1), 37–45,
doi: 10.1515/ceer-2016-0004.
[24] Kwaśniewski A., Polskie podejście do waloru autentyzmu zabyt-
ków architektury, [in:] E. Łużyniecka (red.), Dziedzictwo architek-
toniczne: rekonstrukcje i badania obiektów zabytkowych, Ocyna
Wydawnicza PWr, Wrocław 2017, 6–22.
Acknowledgements
Special appreciation to Marta Jedlikowska and Olga Broniewska from
the Oces for Monuments Protection in Gdańsk and Sopot for their help
in collecting archival documentation and Professor Aleksander Piwek,
for valuable factual comments.
Abstract
Conservation aspects of cast-iron platform shelters on the example of Vistula Pomerania railway stations
Cast-iron shelters were used in the 19
th
century as cheaper alternatives to large platform halls. Nevertheless, they were aesthetically distinguish-
able from later riveted solutions. Because of their durability and continuous utility, they were not the subject of disassembly, as numerous transport
infrastructure objects have been in recent decades. This article aims to indicate proper conservation practices during construction works on cast-iron
platform shelters. Nowadays, most frequently, they take place during the modernization of railroad stations. As presented in this text, the approach to
conservation procedures can be signicantly dierent. The paper investigates technical and architectural solutions of selected instances of cast-iron
platform shelters in Vistula Pomerania. Some references to foreign designs are also presented. The analysis of literature and archival documentation of
the project, as well as the eld studies, enabled us to formulate conclusions – recommendations for the proper procedure in respect of this type of object.