58 Krystyna Strumiłło
[13] Konwencja UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzic-
twa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listo-
pada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów
Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej
sesji, Dz.U. 1976, nr 32, poz. 190, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/
DocDetails.xsp?id=WDU19760320190 [accessed: 13.09.2022].
[14]
Majda T., Zintegrowane podejście do dziedzictwa kulturowego w pla -
nowaniu przestrzennym w Polsce, [in:] A. Maciejewska, A. Geppert,
A. Kupidura (red.), Zintegrowane podejście do dzie dzic twa kultu-
rowego w gospodarowaniu przestrzenią na przykła dzie gminy Kon-
stancin-Jeziorna, Ocyna Wydawnicza PW, War sza wa 2017,
28–35.
[15] Europejska strategia na rzecz dziedzictwa kulturowego na XXI
wiek, Rada Europy, [n.p.] 2018, https://samorzad.nid.pl/publikacje/
strategia-na-rzecz-dziedzictwa-kulturowego-na-xxi-wiek/ [acces-
sed: 15.06.2023].
[16] Jędras H., Legutko-Kobus P., Przygodzki Z., Chabiera A., Zin te-
growane zarządzanie dziedzictwem kulturowym w rozwoju lokal-
nym. Wdrażanie Założeń Strategii 21 Rady Europy krok po kroku,
Na ro dowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2021.
[17]
Uchwała Rady Gminy nr XXVIII/298/2017 w sprawie przyjęcia Lo-
kalnego Programu Rewitalizacji dla gminy Łask na lata 2016–2023
[manuscript in: Archiwum Zakładowe Urzędu Miej skiego, Łask].
[18] Mroskowiak M., Owsikowska A., Płachetka W., Szlachta A., Stra-
tegia Rozwoju Gminy Łask na lata 2021–2027, Grupa CDE, Łask
2020, https://bip.lask.pl/276/strategia-rozwoju-gminy-lask.html
[accessed: 13.09.2022].
[19] Program Ochrony Środowiska dla gminy Łask, https://bip.lask.
pl/562/166/program-ochrony-srodowiska.html [accessed:
26.06.2023].
[20] Bonisławski R., Miasto Las-Kolumna, “Wędrownik” 2002, nr 1,
29–31.
[21]
Kolumna (Łask), https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolumna_(%C5%81ask)
[accessed: 15.10.2022].
[22] Baranowska M., Miasta ogrody. Utopia a rzeczywistość, “Acta
Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconimica”
2007, nr 8, 15–38.
[23] Makowska-Iskierka M., Włodarczyk B., Podmiejskie letniska Łodzi
w okresie dwudziestolecia międzywojennego, “Warsztaty z Geogra-
i Turyzmu” 2012, t. 2, 83–112, doi: 10.18778/7525-713-7.06.
[24] Matczak A., Próba określenia funkcji wypoczynkowej osiedli pod-
miejskich na przykładzie Kolumny, “Turyzm” 1987, Vol. 3, 55–85.
[25]
Howard E., Garden Cities of To-Morrow, MIT Press, Cambrigde 2007.
[26] Stern A.M.R., Fishman D., Tilove J., Paradise Planned: The Gar-
den Suburb and the Modern City, Monacelli Press, New York 2013.
[27] Wojtowicz W., Anglia-nowe miasta ogrody, “Urbnews” 2017, https://
urbnews.pl/anglia-nowe-miasta-ogrody/ [accessed: 13.09.2022].
[28] “Kurjer Łódzki”, 2.10.1927 r.
[29] Woźniak K., Ocena możliwości rozwoju turystyczno-rekreacyjne-
go dzielnicy Łasku – Kolumny, MA thesis, Uniwersytet im. Adama
Mickiewicza, Poznań 2006.
[30]
Uchwała nr XXI/230/2016 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 29.06.2016 r.
w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru
re wi ta-
lizacji na terenie gminy Łask [manuscript in: Archiwum Za kła dowe
Urzędu Miejskiego, Łask].
[31] Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego z 31 lipca 1998 r. w spra -
wie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu oraz uzna nia
za ze społy przyrodniczo-krajobrazowe, Dziennik Ustaw Woje-
wódz twa Sieradzkiego z dnia 9 września 1998 r., Nr 20, poz. 115.
[32] Uchwała nr XLIII/425/13 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 18 wrze-
śnia 2013 r., https://www.pit.lask.pl/sites/all/les/uchwala_nr_
XLIII_425_13.pdf [accessed 9.09.2022].
[33] [red.], Szlak osad młyńskich nad Grabią został nagrodzony eu-
ropejskim certykatem, 21.04.2021, https://lask.naszemiasto.pl/
szlak-osad-mlynskich-nad-grabia-nagrodzony-europejskim/ar/c1-
8238863 [accessed: 20.10.2022].
[34] Terefenko O., Łonyszyn P., Ochrona dziedzictwa kulturowego
i przyrodniczego podstawą zrównoważonego rozwoju nadmorskich
gmin w Polsce na przykładzie gminy Rewal, “Rozwój Regionalny
i Polityka Regionalna” 2012, nr 20, 123–136.
[35] Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Łask, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXV/
322/2020 Rady Miejskiej w Łasku z dnia 28 października 2020 r.,
https://lask.pl/sites/all/files/Za%C5%82%201%20Tekst%20
Studium.pdf [accessed: 13.09.2022].
Abstract
An integrated approach to the protection of cultural heritage on the example of Kolumna – a former summer resort near Łódź
In recent years, the growing importance of protecting cultural heritage can be noticed. An integrated approach to the protection of cultural heritage
reects both the society’s attitude to the world of values and the very process of reinterpretation of values. The aim of the article is to present the
results of the research conducted by the author on the cultural heritage in Kolumna (Łask district) near Łódź. These results shed new light on a holistic
view of the issue of heritage protection in terms of European Union provisions. Empirical research was carried out consisting in direct observation,
analysis and self-assessment, as well as archival queries and studies of the latest literature on the subject. Field observations concerned human inter-
ference and transformation of the green landscape. As a result of the conducted research, it should be stated that cultural heritage, whose values are
not only material cultural goods, but also natural heritage and our memory and identity, is subject to constant evolution. Proper welfare management
and the intensication of activities aimed at protecting these values are becoming crucial.
Key words: cultural heritage, heritage protection, Kolumna
Streszczenie
Zintegrowane podejście do ochrony dziedzictwa kulturowego na przykładzie Kolumny – dawnego podłódzkiego letniska
W ostatnich latach można zauważyć rosnące znaczenie ochrony dziedzictwa kulturowego. Zintegrowane podejście do ochrony dziedzictwa
kulturowego odzwierciedla zarówno stosunek społeczeństwa do świata wartości, jak i sam proces reinterpretacji wartości. Celem artykułu jest przed-
stawienie wyników przeprowadzonych przez autorkę badań dotyczących dziedzictwa kulturowego na terenie Kolumny (dzielnicy Łasku) niedaleko
Łodzi. Rzucają one nowe światło na całościowe spojrzenie na zagadnienie ochrony dziedzictwa w aspekcie zapisów unijnych. Przeprowadzono
badania empiryczne polegające na bezpośredniej obserwacji, analizie i ocenie własnej oraz kwerendy archiwalne i studia najnowszej literatury
przedmiotu. Obserwacje terenowe dotyczyły ingerencji człowieka i przekształceń zielonego krajobrazu. W wyniku przeprowadzonych badań należy
stwierdzić, że dziedzictwo kulturowe służy współczesnym celom, którymi są nie tylko materialne dobra kultury, ale także naturalne dziedzictwo
przyrodnicze oraz nasza pamięć i tożsamość. Właściwe zarządzanie dobrostanem oraz intensykacja działań skierowanych na ochronę tych wartości
stają się kluczowe.
Słowa kluczowe: dziedzictwo kulturowe, ochrona dziedzictwa, Kolumna