Numer 2(38)/2014

doi:10.37190/arc (doi:10.5277/arc)

Pobierz spis treści

Spis treści

Artykuły

Anna Bać  - Idea zrównoważenia i jej wybrane przejawy

doi:10.5277/arc140201

Problematyka zrównoważenia jest obecnie jednym z najważniejszych tematów o zasięgu międzynarodowym. Z jednej strony stanowi modę, z drugiej zaś jest niezbędnym czynnikiem stabilnego rozwoju cywilizacji. Warunkiem realizacji idei zrównoważenia jest wysoki poziom świadomości społecznej oraz wola zmiany. Efekty zrównoważenia przejawiają się na trzech podstawowych płaszczyznach: korzyści ekonomicznych, społecznej sprawiedliwości i satysfakcji oraz ochrony środowiska. Powinny one przekładać się na wszystkie dziedziny życia oraz proces kreowania środowiska zbudowanego. W zakresie architektury zrównoważenie wymusza nowe szersze spojrzenie na proces inwestycyjny. Objawia się kryteriami i wyznacznikami, które starano się przedstawić w telegraficznym skrócie. Wskazano polską specyfikę zrównoważenia. Pokazano także zagrożenia, jakie niesie za sobą bezkrytyczne podążanie za modą, bez głębokiego zrozumienia i zastosowania idei.

Słowa kluczowe:

    zrównoważony-rozwój

    zrównoważona-architektura

    zrównoważone-projektowanie-architektoniczne

Beata Majerska-Pałubicka - Dążenie do optymalizacji metod zrównoważonego projektowania architektonicznego

doi:10.5277/arc140202

Artykuł przedstawia szerokie spojrzenie na zależności występujące pomiędzy rozwiązaniami projektowymi obejmującymi całościowy cykl technicznego życia budynków i zespołów zabudowy a ich efektywnością środowiskową (ekologiczną, ekonomiczną, społeczną, gospodarczą itd.) w kontekście wpływu środowiska zbudowanego przez człowieka na środowisko naturalne. Zasadniczym celem pracy jest przedstawienie sposobów optymalizacji aktualnych metod projektowania środowiska zbudowanego poprzez wykorzystanie nowych narzędzi i możliwości technicznych oraz budowa schematu metod i strategii projektowania architektonicznego dotyczących założeń świadomego kreowania zrównoważonej architektury. Aby osiąg nąć wyżej wymienione cele, podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania badawcze: Jakie są główne czynniki zrównoważonego rozwoju w kontekś cie projektowania architektonicznego?, Jak powinien wyglądać proces projektowy uwzględniający potrzeby zrównoważonego rozwoju?, Na czym powinna polegać optymalizacja procesu projektowego?     Z doświadczeń autorki wynika, że architekci wykazują znaczną ostrożność wobec zagadnienia zrównoważonego projektowania, przez co branża architektoniczna jest nielicznie reprezentowana w dyskusjach dotyczących omawianego tematu. W kontekście konieczności koncentrowania się na sposobie dochodzenia do zrównoważonego celu projektowego, wszelkie działania na drodze przybliżenia tematyki, zainteresowania i zaangażowania reprezentantów profesji architektonicznej do wzięcia aktywnego udziału w międzynarodowych rozważaniach i działaniach wydają się zatem istotne. W związku z powyższym artykuł skierowany jest w pierwszej kolejności do architektów, urbanistów, planistów, jak również do pozostałych uczestników procesów inwestycyjnych, a zwłaszcza tych, którzy dysponują fi nansami, aby również mogli zapoznać się z zasadami zrównoważonego projektowania.

Słowa kluczowe:

    zrównoważony-rozwój

    zintegrowany-proces-projektowy-zpp

    nowe-narzędzia-projektowe

Patrycja Haupt - Wspólny grunt: architektura – natura – człowiek

doi:10.5277/arc140203

XIII Weneckie Biennale w 2012 r. pokazało nowy sposób postrzegania architektury jako elementu przestrzeni publicznej – „wspólnego gruntu”. Taki sposób myślenia o architekturze zapisać można we wzajemnej relacji współtworzenia zbudowanej z trzech elementów, jakimi są architektura, natura i człowiek. Projektowanie zrównoważone zapewnia harmonijne współkreowanie i użytkowanie przestrzeni. Konsekwencje rozwijania tej idei widoczne są już dziś w kompozycji architektonicznej i urbanistycznej przestrzeni publicznej miast. Elementy natury stanowią coraz częściej nie tylko budulec, ale także pretekst do tworzenia społeczności lokalnej, której celem staje się troska o przyrodę.

Słowa kluczowe:

    przestrzeń-społeczna

    architektura-zrównoważona

    relacja-architektura–natura

Krzysztof Cebrat - Nie-zrównoważony rynek mieszkaniowy w Polsce. Analiza danych statystycznych i wskaźnik energii wbudowanej w pieniądz jako nowe narzędzie oceny zrównoważenia

doi:10.5277/arc140204

W pracy pokazano stan polskiego rynku mieszkaniowego w kontekście współczesnej i historycznej wiedzy o zrównoważeniu. Dane statystyczne wskazują, iż propagowany model wzrostu gospodarczego, w tym również sektora budowlanego nie uwzględnia podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju. Proponuje się, aby oprócz sprostowania ewidentnych niezgodności w informacjach przekazywanych przez reprezentantów sektora budowlanego stosować w szacowaniu wpływu inwestycji na środowisko naturalne wskaźnik energii wbudowanej w pieniądz.

Słowa kluczowe:

    architektura-zrównoważona

    energia-wbudowana-w-pieniądz

    wskaźniki-zrównoważenia

Katarzyna Zielonko-Jung - Zwarta przestrzeń miejska jako środowisko budynków energooszczędnych

doi:10.5277/arc140205

W otoczeniu miejskim naturalne środowisko, w tym także czynniki klimatyczne ulegają silnemu przekształceniu. Im intensywniej zurbanizowany teren, tym bardziej złożone procesy fizyczne decydują o warunkach mikroklimatycznych. W efekcie budynki nakierowane na oszczędność energii i pozyskiwanie jej ze źródeł odnawialnych lokalizowane w zwartej zabudowie miejskiej podlegają innym uwarunkowaniom niż na terenach otwartych. Biorąc pod uwagę, że miasta sukcesywnie się powiększają i coraz intensywniej wykorzystują swoje obszary, należy uznać problem kształtowania zabudowy energooszczędnej w typowo miejskim środowisku za bardzo aktualny.     Artykuł ukazuje wzajemne zależności między kształtem zabudowy a warunkami mikroklimatu, które bezpośrednio wpływają na możliwości obniżania zapotrzebowania budynków na energię. Podstawą przeprowadzonych analiz są badania pochodzące z różnych źródeł literaturowych oraz własne, a także wybrane projekty budynków ekologicznych o charakterze miejskim. Celem opracowania jest rozpoznanie możliwości stosowania znanych rozwiązań energooszczędnych w budynkach tworzących zwartą tkankę miejską. Wyodrębniono kilka zasad dotyczących ich doboru i modyfikacji, które wydają się właściwą drogą kształtowania miejskiej architektury energooszczędnej.

Słowa kluczowe:

    architektura-energooszczędna

    rozwój-zrównoważony

    ekologiczne-miasto

Barbara Widera - Budynek Rady Miejskiej w Bolonii jako przykład architektury proekologicznej

doi:10.5277/arc140206

Nowa siedziba Rady Miejskiej w Bolonii autorstwa Mario Cucinella Architects jest przykładem holistycznie zaprojektowanego obiektu, prezentującego metody tworzenia środowiska zbudowanego z odpowiedzialnością wobec środowiska naturalnego. Postawa proekologiczna w architekturze została uwidoczniona poprzez podwyższenie efektywności energetycznej oraz prawidłową orientację budynku względem stron świata, uwzględniającą lokalne uwarunkowania klimatyczne. Wykorzystywanie pasywnych zysków solarnych zimą, chłodzenia za pomocą przepływu powietrza latem, a także stosowanie wentylacji naturalnej w strefach publicznych i doświetlenia światłem dziennym powierzchni biurowych pozwalają wymiernie obniżyć zużycie energii. Duże znaczenie ma również kwestia pozyskiwania wody deszczowej i racjonalnego gospodarowania wodą w budynku. Zapewnienie korzystnego mikroklimatu we wnętrzach i w otoczeniu budynku wpływa na poprawę komfortu użytkownika. Dodatkowo podnoszą go łatwa dostępność komunikacyjna i kreowanie przyjaznej przestrzeni publicznej. Z kolei wysoki komfort użytkownika skutkuje podniesieniem jakości życia zarówno w skali najbliższej okolicy, jak i w skali miasta. Siedziba rady miejskiej jako jeden z najważniejszych obiektów administracji publicznej pomaga stworzyć wzorzec do naśladowania wśród lokalnej społeczności. Jest także przykładem, iż odpowiednia decyzja o lokalizacji budowli tej rangi może znacząco wpłynąć na podwyższenie standardu dzielnicy. Oprócz przesłania edukacyjnego, związanego z promowaniem architektury proekologicznej, autorzy budynku Rady Miejskiej w Bolonii podkreślają jego aspekty estetyczne oraz znaczeniew krajobrazie kulturowym miasta.

Słowa kluczowe:

    architektura-ekologiczna

    projektowanie-zrównoważone

    zielony-budynek

Magdalena Zienowicz, Ewa Podhajska - Kierunki, strategie i perspektywy współczesnej iluminacji i oświetlenia miast na przykładzie Lyonu

doi:10.5277/arc140207

Sztuka iluminacji wyszła z fazy artystycznego oświetlania budynków i stała się częścią zintegrowanych opracowań planistycznych. Spontaniczna i niczym nieskrępowana iluminacja pojedynczych obiektów, promowana pod koniec XX w., przekształciła się w legislacyjną procedurę projektowania planów iluminacji miast, a nawet regionów z wymogiem wdrażania energooszczędnych technologii i zasad ochrony środowiska. Zmienił się również jej wyraz artystyczny – powściągliwe działania inżynierskie uległy transformacji w rozwiązania efemeryczne, pełne twórczej wirtuozerii i mistycyzmu.

Słowa kluczowe:

    iluminacja

    oświetlenie-publiczne

    miasto

Joanna Gil, Anna Grudzińska, Agata Potaczek - EKOskręt – nowoczesny i komfortowy dom energooszczędny

doi:10.5277/arc140208

Jednym ze współczesnych wyzwań dla architektów stało się projektowanie obiektów łączących komfort ich użytkowania z maksymalną efektywnością energetyczną. Wynika to z wysokich wymogów dotyczących izolacyjności cieplnej przegród budowlanych, określonych w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które weszły w życie z dniem 1.01.2014 r. Projekt domu EKOskręt to próba odpowiedzi na optymalne w aspekcie energetycznym i ekonomicznym budownictwo niedalekiej przyszłości. W artykule zawarto opis projektu energooszczędnego domu jednorodzinnego EKOskręt, powstałego w ramach współpracy zespołu studenckiego z potencjalną parą inwestorów, a zarazem użytkowników obiektu. Mając na uwadze ideę zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do projektowania, wytworzono silne relacje pomiędzy projektowaną kubaturą a zagospodarowaniem terenu, z wyszczególnieniem stref funkcjonalnych zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Dobór systemu konstrukcyjnego, użytych materiałów budowlanych oraz zastosowanych rozwiązań energooszczędnych podyktowany był koniecznością uzyskania jak najniższej wartości energii użytkowej. Jednocześnie na każdym etapie procesu projektowego decyzje te konfrontowano z potrzebą uzyskania funkcjonalnej i ciekawej architektonicznie bryły.

Słowa kluczowe:

    efektywność-energetyczna

    dom-jednorodzinny

    projektowanie-zrównoważone

    energia-użytkowa

Mateusz Dworak - Ekologiczny zespół domów jednorodzinnych w Będzinie

doi:10.5277/arc140209

Ekologiczny zespół domów jednorodzinnych zlokalizowany jest w Będzinie, na terenie osiedla Górki Małobądzkie pomiędzy ulicami Jesionową i Lipową. Składa się z budynków w zabudowie bliźniaczej, wolno stojących, mieszczących pracownie oraz przystosowanych dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózku inwalidzkim. Projektowane budynki w układzie pasmowym na osi wschód–zachód ukształtowano w taki sposób, by w pełni korzystać z energii słońca. Zabudowę ustawiono tak, aby pomieszczenia pobytowe miały ekspozycję południową.     Bryły zaprojektowanych domów składają się z kilku kubatur połączonych ze sobą poprzez przeszklone segmenty mieszczące wiatrołapy oraz przejścia. Głównym elementem jest dwukondygnacyjny trzon mieszkalny z użytkowym poddaszem nawiązujący do archetypu domu jednorodzinnego. Zgodnie z wymogami budownictwa energooszczędnego zaprojektowano duże przeszklenia oraz trzypoziomowy ogród zimowy od strony południowej. Elewacja północna charakteryzuje się natomiast tylko niezbędnymi otworami. Zastosowano buforowy układ pomieszczeń z usytuowaniem pomieszczeń pobytowych od południa.     Wysokie walory ekologiczne i energooszczędne osiągnięto dzięki prostej bryle budynku i likwidacji mostków termicznych. Ważnymi elementami są także zastosowane instalacje: pompy ciepła z kolektorami słonecznymi, wentylacja z odzyskiem ciepła, a także instalacja do gromadzenia wody deszczowej.

Słowa kluczowe:

    architektura-ekologiczna

    ekologia

    dom-energooszczędny

    dom-jednorodzinny