Numer 4(60)/2019
Spis treści
Otwórz spis treści
-
- Andrzej Legendziewicz - Średniowieczna architektura kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze i jej przemiany od XIV do XX w.
- Mateusz Michalski - Templum Hierosolymitanum – święta architektura i porządek salomonowy
- Alicja Marynowska - Pałac Seherr-Thossów w Szymanowie. Nieznane śląskie dzieło Schinkla?
- Anna Andrzejewska - Modernistyczni mistrzowie urbanistyki jako prekursorzy współczesnego trendu „zielonej infrastruktury” i „urban garden” w kontekście zachodzących procesów przestrzennych
- Jacek Suchodolski - Architektura karkonoskich bud cennym elementem krajobrazu kulturowego Sudetów
- Stanisław Janusz Czernik - Architektura i konstrukcja współczesnych wież i ścieżek widokowych w koronach drzew na wybranych przykładach
- Dariusz Dziubiński - Beach bary we Wrocławiu. Ewaluacja przestrzeni
- Katarzyna Zielonko-Jung, Ziemowit Belter - Źródła inspiracji w projektowaniu budynków proekologicznych. Co zamiast Pinteresta?
- Monika Trojanowska - Projektowanie zrównoważonych obiektów szkolnych w trosce o promocję zdrowia publicznego. Wybrane zagadnienia i przykłady dobrych praktyk
- Monika Wróbel - Architekci i urbaniści wobec współczesnych interwencji artystycznych w przestrzeni publicznej – badanie opinii warszawskiego środowiska zawodowego
- Justyna Kleszcz - Sztuka dla zwierząt – zwierzęta w sztuce. Architektoniczne przejawy obecności zwierząt w przestrzeni miast
- Jerzy Ładysz, Grażyna Tołoczko - Koncepcja rozwoju e-transportu publicznego we Wrocławiu nagrodzona w konkursie „Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki”
Artykuły
Andrzej Legendziewicz - Średniowieczna architektura kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze i jej przemiany od XIV do XX w.
doi:10.37190/arc190401
W artykule przedstawiono historię powstania oraz przekształceń kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Zielonej Górze od 2. połowy XIV do początku XX w. We wstępie zawarto informacje źródłowe i kronikarskie oraz pochodzące ze skromnej literatury przedmiotu. Bazując na przeprowadzonych badaniach architektonicznych i analizie detalu, wydzielono najważniejsze fazy przekształceń kościoła. Początki istniejącej budowli osadzono w latach 70. XIV w., gdy powstało dwuprzęsłowe prezbiterium. Przypuszczalnie na początku XV w. zbudowano halowy, trójnawowy, czteroprzęsłowy korpus nawowy. Świątynia została zapewne uszkodzona w pożarze w 1419 r. Po odbudowie, prawdopodobnie w 2. połowie XV w. po stronie południowej wzniesiono kaplicę Ogrójcową z emporą, kruchtę, a na przełomie XV i XVI w. – kaplicę Chrzcielną. Po pożarze w 1546 r. powstała kruchta zachodnia, a po kolejnym w 1582 r. – sklepienie korpusu ukończone w 1590 r. Druga połowa XVII w. przyniosła nowe okna oraz wysoki hełm barokowy. Runął on w 1776 r. Wieżę w barokowej formie z klasycystycznym hełmem odbudowano etapami do 1832 r. W końcu XIX i na początku XX w. przeprowadzono prace remontowe, a w początkach XXI w. – renowacyjne, których ostatnim etapem była konserwacja wnętrza kaplicy Ogrójcowej.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Mateusz Michalski - Templum Hierosolymitanum – święta architektura i porządek salomonowy
doi:10.37190/arc190402
Celem pracy jest wskazanie wpływu świątyni jerozolimskiej na architekturę europejską, w tym w szczególności polską. W pracy podjęto się analizy wzorca, jakim jest architektura świątyni jerozolimskiej, w oparciu o różne podania. Odniesiono się również do dwóch wątków, którymi są kolumny przed wejściem do świątyni, ich symbolika i metaforyczne implementacje w architekturze synagogalnej od czasów średniowiecznych i w chrześcijańskiej architekturze sakralnej, głównie okresu nowożytnego, oraz zagadnienia porządku salomonowego, jego zasad opracowania w nowożytnych traktatach architektonicznych i praktycznego zastosowania w architekturze sakralnej. Recepcję form porządku salomonowego w oparciu o komentarz do wizji Ezechiela autorstwa Villalpando i Prado oraz pracę Juana Ricciego starano się przedstawić za pomocą nowożytnych form architektury przede wszystkim polskiej, pokazując jednocześnie, jak różne wyobrażenia, detale i symbolikę przyjmowano, definiując porządek świątyni jerozolimskiej
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Alicja Marynowska - Pałac Seherr-Thossów w Szymanowie. Nieznane śląskie dzieło Schinkla?
doi:10.37190/arc190403
Celem artykułu jest próba interpretacji architektury pałacu Seherr-Thossów w Szymanowie (powiat świdnicki). O wyjątkowości tego dzieła przesądziło połączenie w jego koncepcji architektonicznej trzech różnych elementów stylowo-kompozycyjnych, wywodzących się z tak różnych źródeł jak koncepcje A. Palladia (neopalladianizmu), J.-N.-L. Duranda („nowa architektura”) oraz K.F. Schinkla (jego architektura willowa). Niewielka liczba zachowanych archiwaliów uniemożliwia zarówno ścisłe datowanie powstania pałacu, jak i ustalenie twórcy jego projektu. Na podstawie przeprowadzonych badań nad pałacem można wskazać na połowę lat 20. XIX w. jako bardzo prawdopodobny czas jego realizacji oraz na architekta Ludwika Persiusa – ucznia Schinkla – jako domniemanego autora projektu.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Anna Andrzejewska - Modernistyczni mistrzowie urbanistyki jako prekursorzy współczesnego trendu „zielonej infrastruktury” i „urban garden” w kontekście zachodzących procesów przestrzennych
doi:10.37190/arc190404
Celem artykułu było wskazanie na nowatorstwo i aktualność założeń przestrzennych koncepcji miast ogrodów, osiedli satelitarnych czy „Broadacre City” modernistycznych mistrzów urbanistyki – E. Howarda, E. Maya i F.L. Wrighta w kontekście odzwierciedlania społecznych potrzeb jednostek. Przedstawiono je w odniesieniu do współczesnego trendu „zielonej infrastruktury” jako efektywnego planowania w skali miasta, a także w oparciu o nurt „urban garden”, który propaguje przenikanie elementów zieleni pomiędzy przestrzenie zabudowane. Kluczowe w powyższym zestawieniu jest nawiązanie do zachodzących obecnie procesów przestrzennych i zmian środowiskowych.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Jacek Suchodolski - Architektura karkonoskich bud cennym elementem krajobrazu kulturowego Sudetów
doi:10.37190/arc190405
Artykuł został poświęcony architekturze czterech uważanych za najstarsze karkonoskich schronisk – Pod Łabskim Szczytem, Strzesze Akademickiej,Samotni oraz Schronisku im. Bronka Czecha. Celem pracy jest ukazanie nieprzemijających walorów ich architektury, dla której inspiracją była rodzima tradycja budowlana. Po 1945 r. wiele sudeckich schronisk przestało istnieć, a te, które przetrwały do dziś, borykają się często z podstawowymi problemami – brakiem koniecznych remontów, właściwej opieki konserwatorskiej czy stosunkowo niedużym ruchem turystycznym. W publikacjizwrócono także uwagę na potrzebę kontynuacji w nowo projektowanych budynkach o funkcji turystycznej rodzimych wątków architektury, w celu przywrócenia przerwanej po 1945 r. ciągłości kulturowej.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Stanisław Janusz Czernik - Architektura i konstrukcja współczesnych wież i ścieżek widokowych w koronach drzew na wybranych przykładach
doi:10.37190/arc190406
W artykule na przykładzie budowli zrealizowanych na terenie Czech, Słowacji, Austrii i Polski przedstawiono ogólną charakterystykę wież i platform widokowych o konstrukcji prętowej powstałych w XXI w. na terenach górskich. Omówiono podstawowe założenia i rozwiązania konstrukcyjno-budowlane wież i prowadzonych w koronach drzew ścieżek napowietrznych, pełniących obecnie funkcję obiektów turystyczno-rekreacyjnych dostosowanych także do potrzeb osób o ograniczonej sprawności ruchowej.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Dariusz Dziubiński - Beach bary we Wrocławiu. Ewaluacja przestrzeni
doi:10.37190/arc190407
Od 2016 r. we Wrocławiu powstało kilkanaście beach barów. Większość z nich zlokalizowano nad rzeką. Ich model przestrzenny (a także biznesowy), oparty na skojarzeniach zawartych w samej nazwie, kreujący przestrzeń o dużej atrakcyjności skłonił autora do objęcia ich badaniami. Celem przeprowadzonych badań było poznanie i ewaluacja stosowanych w beach barach sposobów ożywiania przestrzeni, przyciągania i zachęcania ludzi do spędzania tam czasu, a tym samym zrozumienie działania tych miejsc jako przestrzeni. Punktem wyjścia obserwacji i badań było założenie, że beach bary są rodzajem przestrzeni podobnych do miejskich przestrzeni publicznych, co z jednej strony pozwala sprawdzić, czy mogą one odgrywać taką rolę, a z drugiej daje możliwość potraktowania ich jako lustra, w którym pokazane zostanie to, czego miejskie przestrzenie publiczne nie zapewniają. Przyjęta metoda polegała na ciągłej obserwacji, dla której głównym punktem odniesienia była kilkudziesięcioletnia praktyka projektowa i realizacyjna amerykańskiej organizacji non-profit „Project for Public Spaces”. Zgodnie z tym podejściem ocena dotyczyła czterech sekcji: dostępność i połączenia, komfort i wizerunek, funkcja i działanie oraz wartość społeczna. Beach bary są przestrzeniami proponującymi urozmaicone formy spędzania czasu, zapewniają różnorodną, bogatą ofertę i dają możliwość korzystania z różnych rodzajów aktywności, a także umożliwiają użytkownikom dużą swobodę zachowania.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Katarzyna Zielonko-Jung, Ziemowit Belter - Źródła inspiracji w projektowaniu budynków proekologicznych. Co zamiast Pinteresta?
doi:10.37190/arc190408
Efektywność rozwiązań proekologicznych w budynkach zależy od tego, jak wcześnie w procesie projektowania zostanie zdefiniowany cel środowiskowy i na ile uda się powiązać go z fazą koncepcyjną projektu. Artykuł odnosi się do wstępnego etapu tworzenia koncepcji architektonicznej budynku, jakim jest poszukiwanie inspiracji i wiązanie ich z wiedzą dotyczącą rozwiązań proekologicznych. Podjęto tu rozważania na temat możliwości prośrodowiskowego kierunkowania inspiracji w projektowaniu architektonicznym i narzędzi, które mogłyby temu służyć. Zdaniem autorów ich brak jest zauważalny i ogranicza możliwości rozpowszechniania projektowania odpowiedzialnego środowiskowo. Zamierzeniem artykułu jest określenie ogólnej charakterystyki narzędzia, które mogłoby wypełnić ten brak. W tym celu dokonano analizy dwóch platform internetowych: popularnej platformy Pinterest, która choć nie jest przeznaczona bezpośrednio do projektowania architektonicznego, stanowi powszechne źródło inspiracji dla architektów i inwestorów, oraz specjalistycznej platformy Palette 2030 stworzonej jako baza danych ułatwiająca dotarcie do wiedzy na temat rozwiązań proekologicznych na wczesnym etapie projektowania. Wnioski dotyczą możliwości łączenia cech obu platform w celu usprawnienia wymiany informacji, doświadczeń i efektów, a także tworzenia podłoża dla wartościowych, pogłębionych ideowo, a nie jedynie wizualnych inspiracji.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Monika Trojanowska - Projektowanie zrównoważonych obiektów szkolnych w trosce o promocję zdrowia publicznego. Wybrane zagadnienia i przykłady dobrych praktyk
doi:10.37190/arc190409
W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia związane z projektowaniem zrównoważonych kompleksów szkolnych w trosce o promocję zdrowia zarówno dzieci i młodzieży, jak i osób dorosłych. Przybliżono wyniki badań nad terapeutycznym wpływem kontaktu z naturą. Następnie omówiono trzy kompleksy edukacyjne jako przykłady dobrych praktyk – dwa z Francji i jeden z Polski. Wybrano obiekty, gdzie zastosowano nowatorskie rozwiązania w zakresie zagospodarowania terenu szkoły i zrównoważonych technologii budowlanych. Pierwszy obiekt to Le Groupe Scolaire des Sciences et de la Biodiversité Robert Doisneau z Francji, gdzie ogrody szkolne ulokowano na dachu i tarasach. Drugi to szkoła w Les Mureaux, gdzie stworzono pawilonowy kompleks szkolny, który stał się kulturalnym centrum dzielnicy. Trzeci to przykład gdańskiego kompleksu szkolnego o konstrukcji drewnianej.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Monika Wróbel - Architekci i urbaniści wobec współczesnych interwencji artystycznych w przestrzeni publicznej – badanie opinii warszawskiego środowiska zawodowego
doi:10.37190/arc190410
W spotkaniu architektury, współczesnej sztuki publicznej i street artu doświadczyć można napięć wywołujących konflikt pomiędzy poszczególnymi aktorami mającymi udział w kształtowaniu przestrzeni miejskiej. W artykule przedstawiono wyniki badania mającego na celu poznanie opinii środowiska zawodowego architektów i urbanistów w sprawie współczesnej sztuki publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem interwencji artystycznych (również nielegalnych) ingerujących w dzieła architektury. Wgląd w poglądy środowiska może być pretekstem do budowania lepszego dialogu i porozumienia pomiędzy środowiskiem architektów i urbanistów oraz artystów celem ochrony i kształtowania urody i użyteczności krajobrazu miejskiego.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Justyna Kleszcz - Sztuka dla zwierząt – zwierzęta w sztuce. Architektoniczne przejawy obecności zwierząt w przestrzeni miast
doi:10.37190/arc190411
W artykule poruszono zagadnienia związane z przejawami obecności zwierząt w miastach, wyrażającymi się w formie twórczości artystycznej, w szczególności zaś architektonicznej. Autorka skupia się na określeniu ogólnych przyczyn coraz większego zainteresowania zwierzętami jako adresatami działań twórczych w przestrzeni miejskiej, łącząc to zjawisko z uformowaniem się nowych prądów filozoficznych oraz pojawieniem się miejskiej/publicznej sztuki użytkowej przeznaczonej dla poszerzającej się ciągle grupy użytkowników. Przeprowadzone badania pozwoliły w syntetyczny sposób przedstawić podstawowy podział tych elementów, które we współczesnych miastach przeznaczone zostały dla zwierząt w zależności od skali oddziaływania, wyznaczonej stałości lub zmienności w przestrzeni oraz poziomu interakcji pomiędzy ludzkimi a nie-ludzkimi użytkownikami, dając wiele przykładów na postępujący proces animalizacji współczesnych obszarów zurbanizowanych. Podstawowym wnioskiem z przeprowadzonej analizy jest ten o stopniowym przejściu od przedmiotowości do podmiotowości zwierząt w szeroko pojętej sztuce miejskiej, przy olbrzymiej różnorodności przyjmowanych przez nią form.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł
Jerzy Ładysz, Grażyna Tołoczko - Koncepcja rozwoju e-transportu publicznego we Wrocławiu nagrodzona w konkursie „Za wybitne osiągnięcia w dziedzinie techniki”
doi:10.37190/arc190412
Opracowanie koncepcyjne Wytyczne w zakresie planowania przestrzennego rozwoju e-transportu publicznego we Wrocławiu zostało nagrodzone w konkursie Wrocławskiej Rady Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT za wybitne i innowacyjne osiągnięcia w dziedzinie techniki w 2017 r. W artykule przedstawiono fragment części graficznej projektu dyplomowego oraz podstawowe jego założenia. Istotą proponowanych rozwiązań jest alternatywne, perspektywiczne przejście we Wrocławiu w transporcie miejskim z autobusów spalinowych i hałaśliwych tramwajów na transport elektryczny, ze wskazaniem trolejbusów hybrydowych jako najbardziej uzasadnionych ekonomicznie i środowiskowo, a także sprawdzonych w praktyce w innych miastach.
Słowa kluczowe:
Pobierz artykuł