Budownictwo z kostek słomy – początki historii wynalazku

Thomas Jaśny

doi:10.37190/arc250207

Streszczenie

Powszechnie uznaje się, że technologia budowania z kostek słomy (straw bale) powstała w 2. połowie XIX w. w Nebrasce (USA). W latach 70. XX w. rozpoczął się proces odrodzenia tego sposobu wznoszenia budynków, a później – eksport wiedzy z USA. Istnieją jednak źródła, dzięki którym można poddać krytyce tę linearną wizję historii wynalazku i naszkicować obraz bardziej złożony.

Celem badań było sprawdzenie hipotezy, że historia wynalazku straw bale jest wielowątkowa oraz że powstanie tej technologii budowania mogło nastąpić niezależnie w wielu miejscach na świecie. Przeprowadzone badania objęły: krytyczną analizę literatury przedmiotu i dokumentów źródłowych (w tym patentów), korespondencję, rozmowy ukierunkowane na poszukiwanie pierwszych zastosowań kostek słomy w budownictwie w różnych krajach. Dane zostały podsumowane w formie tabeli.

Na podstawie analizy zebranych dokumentów i relacji potwierdzono, że historia technologii budowania z kostek słomy była wielowątkowa i nie powinna być postrzegana jako linearny proces z jednym punktem początkowym. Obejmuje ona wynalazki pochodzące z różnych miejsc i te potwierdzone zgłoszeniami patentowymi, i te odkrywane w warunkach budowy i doskonalone metodą prób i błędów. Biorąc pod uwagę dokumenty, należy uznać, że miejscem wynalezienia budownictwa z kostek słomy mógł być stan pochodzenia autora pierwszego zgłoszenia patentowego, czyli Indiana, a nie Nebraska. Wynalazku polegającego na zastosowaniu kostek słomy jako wypełnienia odpowiednio zaprojektowanej konstrukcji drewnianej dokonano we Francji. Okres zaniku zainteresowania budownictwem z kostek słomy przypadł na lata 1940–1970, mimo to pojedyncze budynki straw bale wciąż powstawały w USA, Kanadzie i Europie. W latach 70. i 80. XX w. eksport know-how z USA nie był jedynym kierunkiem przepływu informacji, potwierdzono m.in. transfer wiedzy z Kanady do Francji.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.