Dni Architektury Maksa Berga – projekt Centrum Poznawczego Hali Stulecia realizowany we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej

Agnieszka Lisowska, Karolina Charewicz-Jakubowska

doi:10.5277/arc170308

Streszczenie

W artykule przedstawiono założenia i realizację dużego projektu kulturalno-edukacyjnego „Dni Architektury Maksa Berga”, który Centrum Poznawcze Hali Stulecia we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej przeprowadziło od marca do czerwca 2016 r. W ramach projektu działało tzw. Laboratorium Architektury Maksa Berga – specjalna pracownia, gdzie zespół sześćdziesięciu studentów architektury oraz architektury krajobrazu wraz z pracownikami Centrum Poznawczego oraz wykładowcami Wydziału Architektury pracowali nad organizacją głównego wydarzenia. 4 czerwca 2016 r. w Hali Stulecia we Wrocławiu odbyło się duże wydarzenie kulturalne – akcja konstrukcyjno-plastyczna pod hasłem „Zbuduj z nami miasto!”. Wydarzenie miało charakter gry opartej na scenariuszu włączającym elementy wiedzy o architekturze oraz mieście. W dniu imprezy mierząca ponad 2000 m2 płyta Hali Stulecia zamieniła się w gigantyczny plan miasta, inspirowany projektami Maksa Berga i opracowany przez studentów architektury. Projekt realizował ideę Maksa Berga, by Hala Stulecia pełniła funkcję „katedry demokracji” jednoczącej pod swoim dachem ludzi w różnym wieku, którzy wspólnie zaangażowali się w tworzenie gigantycznej makiety miasta marzeń. Projekt miał dużą wartość edukacyjną, zarówno dla uczestników gry, jak i dla pracującej przy jej organizacji grupy studentów.

Słowa kluczowe:
miasto
wydarzenie-kulturalne
hala-stulecia
maks-berg

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.

2017

3(51)

DOI: 10.5277/arc170308

Wstęp

Architektura stała się tematem modnym, przyciągają-

cym szerokie rzesze fanów spoza eksperckich gremiów.

Podobnie miasto, jego rozwój i współczesne przemiany

interesują żywo nie tylko specjalistów, ale również przed-

stawicieli różnorodnych organizacji i stowarzyszeń, ak-

tywistów i mieszkańców zrzeszających się, by aktywnie

wpływać na sposób organizacji i planowania miejskiej

tkanki. Mnożą się publikacje i wydarzenia poświęcone

współczesnym projektom i wybitnym rozwiązaniom ar

chi tektonicznym na świecie. Rosnącym zainteresowaniem

cieszy się również to, co najbliższe, sąsiedzkie, znane z co-

dzienności i wspomnień, a zarazem nowe – wymagające

ponownego odkrycia, przeanalizowania historii, oswo-

nia i wkomponowania w istniejące wyobrażenie o włas

nym mieście. Założeniem projektu Dni Architektury Mak sa

Berga, realizowanym przez Centrum Poznawcze Hali

Stulecia we współpracy z Wydziałem Architektury Poli-

techniki Wrocławskiej, było wykorzystanie tego zaintere-

sowania tematem miasta i architektury, by opowiedzieć

mieszkańcom o modernizmie i jego wybitnych przykła-

dach we Wrocławiu inaczej – zapraszając ich do działania

i włączania się w tworzenie miasta, którego projekt

reali-

zował część najważniejszych modernistycznych idei. Ba-

dania wykonane na zlecenie W.P. Hala Ludowa Sp. z o.o.

Introduction

Architecture has become a fashionable topic which

attracts a large number of fans from outside the expert

forums. Similarly the city – not only are professionals

keenly interested in its development and modern trans-

formations but also representatives of miscellaneous or-

ganisations and associations, activists, and residents who

gather together in order to actively inuence the way of

organising and planning the city tissue. There are plen-

ty of publications and events devoted to contemporary

projects and outstanding architectural solutions in the

world. There is a growing interest in everything which is

the nearest, neighbourly, familiar with everyday life and

memories, and at the same time completely new – some-

thing that requires rediscovering, analysing history, tam-

ing, and integrating into the existing image of one’s own

city. The assumption of the project of Max Berg’s Days

of Architecture, which was conducted by of the Discov-

ery Center of the Centennial Hall in cooperation with the

Faculty of Architecture of Wrocław University of Science

and Technology, was to use this interest in the city and

architecture to tell its inhabitants about Modernism and

its remarkable examples in Wrocław in a different way,

i.e. by inviting them to act and join in the creation of the

city whose project included part of the most important

Dni Architektury Maksa Berga

–

projekt Centrum Poznawczego Hali Stulecia realizowany we współpracy

z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej

Max Berg’s Days of Architecture –

the Discovery Center of the Centennial Hall project realised

in cooperation with the Faculty of Architecture of

Wrocław University of Science and Technology

Sprawozdania/Reports

86 Sprawozdania/Reports

wskazały bowiem jasno, że zarówno turyści odwiedza-

jący Wrocław, jak i sami mieszkańcy miasta nie mają

świadomości wyjątkowości wrocławskich zabytków mo-

dernizmu, jak również – w szerszym ujęciu – idei przy-

świecającej modernistycznej architekturze i urbanistyce.

W tym świetle głównym celem Dni Architektury Maksa

Berga była zmiana takiego stanu rzeczy, tym bardziej że

we Wrocławiu znajduje się wiele znakomitych przykła-

dów tego stylu, z których najwybitniejszy stanowi wpi-

sana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO Hala

Stulecia. Należnej swoim osiągnięciom pozycji w świa-

domości i wrocławian, i turystów nie ma też twórca tego

zabytku – wybitny architekt Maks Berg. Jego wybiegają-

ce w przyszłość myślenie o egalitarnej misji architektu-

ry i sztuki znalazło swoje odzwierciedlenie w konstruk-

cji obiektu. Zadaniem projektu była więc popularyzacja

wiedzy o architekturze, urbanistyce, dziele Maksa Berga

i dziedzictwie UNESCO poprzez aktywny udział róż-

nych grup wiekowych i społecznych w działaniach łączą-

cych elementy happeningu, warsztatów i gry miejskiej.

Głównym elementem projektu była akcja konstrukcyjno-

plastyczna „Zbuduj z nami miasto!”, realizowana pod

monumentalną kopułą Hali Stulecia. Polegała ona na

wspólnym budowaniu miasta marzeń z materiałów pla-

stycznych na gigantycznej mapie o powierzchni ponad

2000 m

, poprzez włączenie się w działania o charakte-

rze gry opartej na scenariuszu zawierającym elementy

wiedzy o architekturze i mieście. Założeniem projektu

była realizacja idei Maksa Berga, by Hala Stulecia pełni-

ła funkcję „katedry demokracji” jednoczącej pod swoim

dachem ludzi uczestniczących w wydarzeniach kultural-

nych. Maks Berg nie tylko marzył o powszechnym, bu-

dującym społeczne więzi dostępie do kultury, bliskie mu

były również idee korespondencji sztuk. Celem projektu

była więc edukacja i realizacja misji, jaką spełniać miała

wrocławska „katedra demokracji”, zarówno na poziomie

budowania zaufania i więzi społecznych (poprzez dzia-

łania uczestników wymagające nawiązywania kontaktów

i negocjowania znaczeń wprowadzanych do tkanki two-

rzonego wspólnie miasta marzeń), łączenia przekazów

artystycznych (plastycznych i muzycznych), jak i reali-

zowania niekomercyjnych wydarzeń o silnym wymiarze

edukacyjnopoznawczym, budujących kapitał społeczno

kulturowy miasta.

W ramach projektu działało Laboratorium Architektu-

ry Maksa Berga – dedykowana pracownia, w której stu-

denci Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej

spotykali się i wspólnie z wykładowcami oraz Zespołem

Centrum Poznawczego pracowali nad organizacją głów-

nego wydarzenia. Projekt przewidywał także warsztaty

dla seniorów i młodzieży oraz spacery z przewodnikiem

szlakiem wrocławskiego modernizmu. Całość wieńczyła

akcja konstrukcyjnoplastyczna „Zbuduj z nami miasto!”,

która odbyła się 4 czerwca 2016 r. w Hali Stulecia we

Wrocławiu (il. 1). Na terenach Hali Stulecia oraz przy-

ległych do obiektu obszarach przeprowadzono również

w tym dniu grę rodzinną „Przepis na miasto”. Wszystkie

działania uwzględnione w ramach projektu zrealizowane

zostały dzięki donansowaniu ze środków Ministerstwa

Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

modernist ideas. The research, which was conducted on

behalf of W.P. Hala Ludowa Sp. z o.o. pointed out clearly

that both tourists visiting Wrocław and the city residents

themselves are not aware of the uniqueness of Wrocław’s

monuments of modernism as well as, in broader terms,

the idea of modernist architecture and urbanism. There-

fore, the main objective of Max Berg’s Days of Architec-

ture project was to change this state of affairs, especially

since there are many excellent examples of this style in

Wrocław, the most outstanding of which is the UNESCO

World Heritage Site Centennial Hall. Max Berg – a re-

markable architect who designed this monument, is not

properly appreciated for his achievements either by the in-

habitants of Wrocław or by tourists. His futuristic think-

ing about the egalitarian mission of architecture and art

was reected in the structure of this building. The goal

of the project was to popularise knowledge about archi-

tecture, urban planning, Max Berg’s work, and UNESCO

heritage through the active participation of various age

and social groups in the activities combining the elements

of the happening, workshops, and the urban game. The

main element of the project was a structural and artistic

action called “Rise the city of your dreams!”, which was

carried out under the monumental dome of the Centen-

nial Hall. The action involved building a dream city from

artistic materials on a gigantic 2000 m

map, by joining in

the actions of a game nature based on a scenario contain-

ing elements of the knowledge of architecture and the city.

The project assumed implementing Max Berg’s idea to

make the Centennial Hall full the role of a “cathedral of

democracy” uniting people participating in cultural events

under one roof. Max Berg’s dream was not only to provide

a universal social bond creating access to culture, but he

was also close to ideas of correspondence of art. Hence

the purpose of the project was education and fullling the

mission of the Wrocław “cathedral of democracy” on the

level of building trust and social bonds (through actions

of participants requiring making contact and negotiating

meanings introduced into the tissue of a jointly created

dream city), combining artistic messages (artistic and

musical) as well as realisation of noncommercial events

with a strong educational and cognitive dimension that

build the social and cultural capital of the city.

Max Berg’s Architecture Laboratory operated within

the project – a dedicated studio in which students from

the Faculty of Architecture of Wrocław University of

Science and Techno logy met and worked together with

lecturers and Discovery Center Team to organise the main

event. The project also assumed workshops for seniors

and young people as well as guided walks along the route

of Wrocław’s modernism. The whole event was crowned

with a construction and artistic action named “Rise the

city of your dreams!”, which took place on June 4, 2016

in the Centennial Hall in Wrocław (Fig. 1). In the area

of the Centennial Hall as well as in the areas adjacent to it,

a family game “Recipe for the city” was also played

on that day. All activities which were included within

the framework of the project were performed thanks

to subsidies from the Ministry of Culture and National

Heritage.

Sprawozdania/Reports 87

Laboratorium Architektury Maksa Berga

W kilkumiesięcznych pracach Laboratorium Archi-

tektury Maksa Berga brało udział około sześćdziesięciu

studentów Wydziału Architektury Politechniki Wrocław-

skiej oraz architektury krajobrazu Uniwersytetu Przyrod-

niczego, w samej akcji zaś realizowanej 4 czerwca wzięło

udział łącznie ponad osiemdziesięciu studentów. Grupa

studencka podzielona została na jedenaście zespołów pro-

jektowych zajmujących się różnymi zadaniami i ściśle ze

sobą współpracujących. Zespoły realizowały projekt pod

opieką dr Karoliny CharewiczJakubowskiej, dr inż. arch.

Agnieszki Lisowskiej oraz Zespołu Centrum Poznawcze-

go Hali Stulecia

. Celem Laboratorium było przygotowa-

nie scenariusza oraz zasad gry „Zbuduj z nami miasto!”

w taki sposób, aby zmotywować uczestników do nawią-

zywania międzysąsiedzkich relacji, dialogu i współdziała-

nia przy budowie miasta marzeń.

Studenci poznali życiorys Maksa Berga, przeanalizo-

wali jego poglądy na przestrzeń miejską oraz architekturę.

Dotarli do materiałów dotyczących jego udziału w dysku-

sji na temat „Wielkiego Berlina” w 1910 r. i pomysłów

na przebudowę Wrocławia (z lat 1910–1911, 1919–1922)

oraz pierwszego na Śląsku miasta ogrodu w Sobótce

(1911), jako zielonego miasta satelickiego dla Wrocławia

[1, s. 29–31]. Przestudiowali projekty twórcy Hali Stu-

lecia, zarówno te zrealizowane, jak i te, które pozostały

wyłącznie na papierze. Ponadto wgłębili się w temat mo-

dernizmu wrocławskiego oraz światowego. W wyniku

tych prac przygotowano między innymi artykuły na stro-

nę internetową oraz ciekawostki na funpage na portalach

społecznościowych.

Przeanalizowano historyczny rozwój miasta jako jed-

nostki, jego przenikające się struktury, zależności oraz

wielowymiarowość miejskich przestrzeni. Łącząc swoje

wnioski z ideami Berga, grupa projektowa zaplanowała

i zrealizowała plan miasta marzeń, który nalnie powstał

w Hali Stulecia w skali 1:10. Jednym z założeń wydarze-

nia było to, że plan teoretycznego miasta miał być inspiro-

wany poglądami Berga na przestrzeń miejską.

Max Berg

proponował podzielenie miasta na funkcjo-

nalne strefy: 1) miasto do zamieszkania, 2) miasto pra 

cy, złożone z części biznesowej i przemysłowej, 3) mia

sto monumentalne – jako strefa miejska przeznaczona

dla kultury, reprezentacji i administracji państwowej [3,

s. 360–398]. Wiele z przemyśleń Berga miało podstawę

w teorii miast ogrodów. Zwracał uwagę na kwestię zdro-

wia i higieny. Kładł duży nacisk na rolę zieleni. Zalecał,

aby w stree mieszkalnej były tereny spacerowe, place

Dr Karolina CharewiczJakubowska – Kierownik Centrum Po 

znawczego Hali Stulecia oraz pracownik Uniwersytetu Huma nis tycz no

społecznego SWPS. Dr inż. arch. Agnieszka Lisowska – pracownik

Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Prace wspomagały

mgr inż. Angelika Kosieradzka i mgr inż. arch. Marta Pakowska. Koor

dy natorem z ramienia studentów była inż. arch. Dorota Ręcławowicz.

Max Berg (1870–1947) – wielki wizjoner i marzyciel. Od 1908

do 1925 r. zajmował stanowisko głównego architekta miasta we Wro

cławiu. W czasie działalności w tym mieście zaprojektował i stworzył

swoje naj większe dzieła, przede wszystkim Halę Stulecia (1911–1913)

[2, s. 955].

Max Berg Architecture Laboratory

About sixty students of the Faculty of Architecture of

Wrocław University of Science and Technology as well as

of the Landscape Architecture of Wrocław University of

Environmental and Life Sciences participated in the sev-

eralmonth works of Max Berg Architecture Laboratory,

whereas a total of over eighty students took part in the

campaign itself which was carried out on June 4. The stu-

dent group was divided into eleven project teams which

worked on different tasks and cooperated closely with one

another. The teams carried out the project under the su-

pervision of Karolina CharewiczJakubowska PhD, arch.

engineer Agnieszka Lisowska PhD, and the Discovery

Center of the Centennial Hall Team

. The purpose of the

Laboratory was to prepare the scenario and the rules of the

game “Rise the city of your dreams!” in such a way so as

to motivate participants to establish interneighbourhood

relationships, dialogue, and cooperation in the construc-

tion of the city of dreams.

Students carried out research on the life of Max Berg

and analysed his views on urban space and architecture.

They found the materials which referred to his partici-

pation in the debate on “Great Berlin” in 1910 and the

ideas for the reconstruction of Wrocław (from the years

1910–1911 and 1919–1922) as well as the rst garden city

in Sobótka in Silesia (1911) as a green satellite city for

Wrocław [1, pp. 29–31]. They analysed the projects of the

Centennial Hall designer, both those realised and those

which remained on paper only. Moreover, they explored

the topic of modernism in Wrocław and in the world. As

a result of these works, articles on the website and fun page

titbits of news on social network services were prepared.

The historical development of the city as a unit, its

permeating structures, dependencies, and the multidimen-

sional nature of urban spaces were analysed. Combin-

ing the conclusions with Berg’s ideas, the project team

planned and implemented a dream city plan which was

prepared in the scale of 1:10 in the Centennial Hall. One

of the assumptions of the event was that the plan of the

theoretical city was to be inspired by Berg’s views on

urban space.

Max Berg

proposed dividing the city into functional

zones, i.e. 1) the city for living, 2) the city of work which

would consist of business and industrial parts, 3) monu-

mental city – as a city zone for culture, representation,

and state administration [3, pp. 360–398 ]. Many of Berg’s

concepts had their roots in the theory of garden city. He

paid attention to the issue of health and hygiene. He put

Karolina CharewiczJakubowska PhD – Head of the Discovery

Center of the Centennial Hall and a research fellow of SWPS University

of Social Sciences and Humanities. Dr inż. architect Agnieszka

Lisowska – a research fellow of the Faculty of Architecture of Wroclaw

University of Technology. The work was supported by mgr inż. An ge

lika Kosieradzka and mgr inż. arch. Marta Pakowska arch. The co or di

nator on the behalf of students was inż. arch. Dorota Ręcławowicz.

Max Berg (1870–1947) was a great visionary and dreamer. From

1908 to 1925 he was the principal architect of the city in Wrocław.

During his activity in Wrocław, he designed and created his greatest

works, primarily the Centennial Hall (1911–1913) [2, p. 955].

88 Sprawozdania/Reports

Il. 1. Dni Architektury Maksa Berga i akcja

„Zbuduj z nami miasto!” w Hali Stulecia (fot. K. Kraśnicka)

Fig. 1. Max Berg’s Days of Architecture and the action „Rise the city

of your dreams!” in the Centennial Hall (photo by K. Kraśnicka)

zabaw, kąpieliska czy boiska sportowe. W jego zamy-

śle szkoły, szpitale, domy ubogich muszą być otoczone

roślinnością. Utrzymywał, że osiedla mieszkaniowe po-

winny mieć charakter niskiej zabudowy nawiązującej

do architektury wiejskiej, najlepiej z małymi ogródkami

działkowymi [4, s. 41, 46]. Dla Wrocławia akcentował

og romne znaczenie terenów rekreacyjnych. Chciał po-

szerzać parki, pla nował stworzyć park centralny na Wy-

spie Mieszczań skiej, a także wykorzystać rzekę Oławę

jako akwen służący do uprawiania sportów wodnych [3,

s. 374]. Dla Berlina zaproponował rozwiązanie terenów

mieszkaniowych przenikających się ze strefami zieleni.

Tereny parkowe miały też klinami sięgać do centrum mia-

sta, pozwalając na lepsze jego przewietrzanie i umożli-

wiając dalszy rozwój tkanki miejskiej

Przy planowaniu rozwoju miasta Berg zwracał uwa-

gę na historyczne uwarunkowania powstawania miasta,

jego położenie czy przebieg rzek i ukształtowanie terenu.

Ważne dla niego były kwestie komunikacyjne oraz odpo-

wiednie połączenie dzielnic mieszkaniowych z centrum.

W mieście biznesu przewidywał budowę wieżowców, tak

często z nim kojarzonych. Natomiast pod nazwą miasta

monumentalnego kryło się kulturalne i naukowe centrum

oraz obiekty instytucji państwowych [3, s. 362, 363].

Bardzo ważna dla przeprowadzenia projektu była

współpraca z przedstawicielami studentów architektury

krajobrazu z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocła-

wiu, którzy dbali o to, by plan miasta marzeń uwzględniał

odpowiednią ilość terenów rekreacyjnych, a uczestnicy

gry przy projektowaniu swoich budowli brali pod uwa-

gę także zieleń, jako element równoważny architekturze

w mieście.

Grupa projektowa przygotowała plan (il. 2), który

następnie został przeniesiony na płytę główną w Hali

Stulecia w skali 1:10. Zadanie nie było proste, należało

stworzyć miasto oparte na poglądach Maksa Berga, ale

mające współczesny charakter, i w uproszczonej formie

Główne założenia projektu przebudowy Berlina za: [3, s. 362, 363].

a lot of emphasis on the role of green. He recommended

that in the residential area there should be walking areas,

playgrounds, swimming pools, or sports elds. According

to his ideas, schools, hospitals, and houses for the poor

must be surrounded by natural vegetation. He maintained

that housing estates should be of a low development char-

acter referring to rural architecture, preferably with small

allotment gardens [4, pp. 41, 46]. He emphasised the great

importance of recreational areas for Wrocław. He wanted

to extend parks and planned to create a central park on

Mieszczańska Island as well as to use the River Oława as

a reservoir for water sports [3, p. 374]. For Berlin, Berg

proposed the so lution of residential areas permeating with

green zones. The park areas were also supposed to reach

the city centre in the form of wedges, which would allow

better ventilation of the city and further development of

the urban tissue

When planning the development of the city, Berg drew

attention to the historical conditions of the city’s forma-

tion, namely its location, the course of rivers, and topo-

graphical relief. The issues of transportation and appro-

priate connections of the residential areas with the centre

were important for him. In the city of business, he envi-

sioned the construction of skyscrapers which were so of-

ten associated with him. Under the name of a monumental

city, there was a cultural and scientic centre as well as

facilities of state institutions [3, pp. 362, 363].

A very important aspect of the project was the coopera-

tion with student representatives of the Faculty of Land-

scape Architecture of the University of Environmental

and Life Sciences in Wrocław, who made sure that the

dream city plan included the appropriate number of recre-

ational areas, and that the participants of the game, when

designing their own buildings, also considered green as an

element equivalent to architecture in the city.

The project team prepared a plan (Fig. 2) which was

then transferred to the mainboard in the Centennial Hall

in the scale of 1:10. The task was not easy because it was

necessary to create a city based on the views of Max Berg,

but with a modern character, and “t” it in a simplied

form under the dome of the Hall. The theoretical city

was divided into eight districts with appropriate names.

The “old town” was situated in the centre and the follow-

ing objects were planned around it: a monumental city

which consisted of a cultural and exhibition district and

a “crazy architects” district; a city of work: a business

and industrial district, a city for living: ecovillage (sin-

gle family housing district), multifamily housing estates

and a downtown planned as a quarterdevelopment. Ac-

cording to Berg’s project, in Berlin’s reconstruction, green

entered the depth of city in the form of wedges. It was

located mainly by the river, but it was also predicted that

residential quarters would be “drowned” in green spaces.

On the outskirts obligatory allotment gardens were situ-

ated. From the centre, ve main arteries were designed

which spread out radially to the main points, i.e. the city

Main assumptions of the project of Berlin reconstruction, from:

[3, pp. 362, 363].

Sprawozdania/Reports 89

Il. 2. Plan miasta,

który został przeniesiony

na płytę główną Hali Stulecia

(autorzy: E. Karwowska,

K. Dyjach, B. Suścicka,

J. Bartmanska, A. Grządka,

A. Kowalyk)

Fig. 2. Plan of the city

transferred to the mainboard in

the Centennial Hall

(authors: E. Karwowska,

K. Dyjach, B. Suścicka,

J. Bartmanska, A. Grządka,

A. Kowalyk)

„zmieścić” je pod kopułą Hali. Teoretyczne miasto po-

dzielone zostało na osiem dzielnic o odpowiednich na-

zwach. W centrum umieszczono „starówkę”, dookoła niej

zaplanowano miasto monumentalne, na które składały się:

dzielnica kulturowowystawowa oraz „szalonych architek-

tów”, miasto pracy (dzielnica biznesowa i przemysłowa),

miasto do zamieszkania: ekowioska (dzielnica domów

jednorodzinnych), osiedli wielorodzinnych oraz śródmie-

ście zaplanowane jako zabudowa kwartałowa. Zgodnie

z projektem Berga na przebudowę Berlina zieleń klinami

wcinała się w głąb miasta. Umieszczono ją głównie przy

rzece, ale także przewidziano, że dzielnice mieszkaniowe

„utopione” będą w zieleni. Na obrzeżach ulokowano obo-

wiązkowe ogrody działkowe. Od centrum zaplanowano

pięć głównych arterii komunikacyjnych rozchodzących

się promieniście do najważniejszych punktów: bramy

do miasta, magazynu materiałów budowlanych, miasta

satelickiego, przewidzianego zgodnie z pomysłami Ber-

ga w kuluarach Hali, w kierunku sceny oraz strefy wy-

poczynku. Miasto przecinała także trasa kolejowa. Każda

dzielnica miała własne place, parki i strefy rekreacji.

Jeden z zespołów stworzył „miejskie prawo budow 

lane” określające ściśle charakter zabudowy w poszczegól-

nych dzielnicach. W uproszczonej formie podane zo stały

uczestnikom zasady projektowe dla obiektów powstają-

cych w danym miejscu: rodzaj zabudowy, wysokość, ilość

zieleni wokół budynku, konieczność zaplanowania par

kingu czy innych elementów infrastruktury itp. W dzielni-

cach przewidziano różne obiekty specjalne takie jak: szko-

ły, szpitale, ratusz, kościół, teatr, dworzec, port, lotnisko,

mosty, tereny rekreacyjne i sportowe, place targowe.

Na potrzeby wydarzenia została zaprojektowana spe-

cjalna scenograa. Wykonano przykładowe bu dowle miej 

s kie – ciąg kamieniczek „staromiejskich” (il. 3). Wzor-

cowe obiekty stworzyły także zaproszone do współpracy

koła naukowe działające na Wydziale Archi tektury Poli-

techniki Wrocławskiej: Studenckie Koło Naukowe Go-

spodarki Przestrzennej oraz nowo powstałe Koło Nauko-

gate, building materials warehouse, satellite city, planned

according to Berg’s ideas, in the lobby of the Hall, to-

wards the stage and relaxation areas. The city was also

crossed by the railway route. Each district had its own

squares, parks, and recreation zones.

One of the teams prepared “urban construction law”

which strictly dened the character of the development

in the particular districts. The participants were given

simplied project rules for objects constructed in a given

place, i.e. the type of development, the height, the number

of green areas around the building, the need to plan a car

park, or other elements of infrastructure, etc. The districts

were supposed to include various special facilities such

as schools, hospitals, town hall, church, theatre, railway

station, harbour, airport, bridges, recreation and sports

grounds, fairgrounds, etc.

A special scenography was designed for the needs of

the event. Exemplary urban buildings were constructed –

a series of “old town” small tenement houses (Fig. 3). The

model objects were also constructed by scientic societies

from the Faculty of Architecture of Wrocław University

of Science and Technology such as Student Scientic So-

ciety of Spatial Economy and the newly formed Scientic

Society “Mural” which were invited for cooperation. The

gateway to the city, the surrounding structures of the lecture

and recreation zones, the stage, information towers, and

partitions of the “Small School of Architecture” were built.

An important element was the recognition of the social

dimension of the city, interdependences between people,

the necessity of the neighbour cooperation between “con-

structors”, the fact that the city is not only buildings, but

above all the people who live in it, work there, and who

create it. The student group established the rules of the

game for participants to mobilise them to build closer rela-

tionships with others, to help neighbours, and to take com-

mon initiatives. The indirect purpose of the event was to

create a pretext for establishing multigenerational social

bonds while having fun together. Participants randomised

90 Sprawozdania/Reports

we „Mural”. Zbudowano bramę do miasta oraz obudowę

strefy wykładów i wypoczynku, scenę, wieże informacyj-

ne oraz przegrody „Małej szkoły architektury”.

Ważnym elementem było rozpoznanie społecznego

wy miaru miasta, zależności między ludźmi, konieczności

współpracy sąsiedzkiej pomiędzy „budowniczymi”, tego,

że miasto to nie tylko budynki, ale przed wszystkim lu-

dzie, którzy w nim mieszkają, pracują, którzy je tworzą.

Grupa studencka przygotowała reguły gry dla uczestni-

ków mające ich zmobilizować do nawiązywania bliższych

relacji z innymi, pomocy sąsiedzkiej i podejmowania

wspólnych inicjatyw. Celem pośrednim wydarzenia było

bowiem stworzenie pretekstu do nawiązywania wielopo-

koleniowych więzi społecznych podczas wspólnej zaba-

wy. Uczestnicy losowali dzielnicę, obiekt lub budynek do

rewitalizacji oraz reguły, jakie musieli spełnić podczas

budowy (porozumienie z sąsiadami, wypełnienie woli lub

marzeń okolicznych mieszkańców, zachowanie istniejącej

infrastruktury lub stworzenie nowej itd.).

W ramach Laboratorium Architektury Maksa Berga

odbył się także cykl warsztatów przygotowujących do

budowy miasta marzeń dla młodzieży i seniorów. Jego

ideą było z jednej strony przekazanie wiedzy dotyczącej

architektury modernistycznej oraz podstawowych zasad

urbanistyki, z drugiej – przygotowanie do udziału w akcji

„Zbuduj z nami miasto!” (każda z grup miała sporządzić

własne projekty do zrealizowania w mieście marzeń, re-

prezentujące marzenia/interesy swojej grupy wiekowej).

Jeden z podzespołów opracował grę rodzinną na terenie

Hali Stulecia oraz na obszarze wokół. Celem gry było

zapoznanie uczestników z postacią Maksa Berga, jego

projektami, realizacjami, poglądami na przestrzeń miej-

ską, a przede wszystkim odkrycie zakamarków samej Hali

Stulecia. Przygotowano odpowiednie zadania, rekwizyty,

scenograę i karty do gry z mapą terenu.

a district, object, or building for revitalisation as well as

the rules they were supposed to follow during construc-

tion (agreement with neighbours, fullment of the will,

or dreams of local residents, preservation of the existing

infrastructure or creation of a new one, etc.).

Within the framework of the Max Berg Architecture

Laboratory a series of workshops for adolescents and

seniors took place, which was to prepare them to build

a dream city. On the one hand, its idea was to share the

knowledge about modernist architecture and the basic

principles of urban planning, and on the other hand to

prepare for participation in the project “Rise the city of

your dreams!” (each group was supposed to prepare their

own projects to be realised in the dream city, representing

dreams/business of their age group).

One of the subteams prepared a family game in the

Centennial Hall and in the surrounding area. The pur-

pose of the game was to familiarise participants with Max

Berg’s character, his projects, realisations, views on urban

space, and above all the discovery of nooks and crannies

of the Centennial Hall. The corresponding tasks, props,

scenography, and playing cards with the terrain maps

were prepared.

Moreover, since the beginning of the project the stu-

dents prepared, ran, and constantly coordinated the fan

page and events on social networking services. They

published posts, recorded videos, and organised contests.

They prepared all graphic materials such as leaets, play-

ing cards, maps, event information posters, signboards

and banners, pictograms, diplomas as well as other mate-

rials which were necessary for the project to be carried out

and the organisation of the game. One of the groups was

involved in acquiring materials for the construction of the

city. Another one dealt with preparing lectures about inter-

esting buildings or fantastic cities for children.

Il. 3. „Starówka” przygotowana

przez studentów Wydziału

Architektury PWr

(fot. K. Kraśnicka)

Fig. 3. The “old town” prepared

by the Faculty of Architecture

students, Wrocław University

of Science and Technology

(photo by K. Kraśnicka)

Sprawozdania/Reports 91

Ponadto od początku trwania projektu studenci przy-

gotowali, prowadzili i stale koordynowali fanpage oraz

wydarzenia na portalach społecznościowych. Publikowali

posty, nagrywali lmiki, organizowali konkursy. Opraco-

wali wszelkie materiały graczne, takie jak ulotki, kar-

ty do gry, mapy, plakaty informacyjne na wydarzenia,

szyldy oraz banery, piktogramy, dyplomy, inne materia-

ły potrzebne do przeprowadzenia projektu i organizacji

gry. Jedna z grup zajmowała się pozyskiwaniem mate

riałów do budowy miasta. Inna przygotowaniem wykła-

dów dla dzieci o ciekawych budowlach czy fantastycz-

nych miastach.

„Zbuduj z nami miasto!”

4 czerwca 2016 r. w Hali Stulecia odbył się nał pro-

jektu – akcja „Zbuduj z nami miasto!”. Wydarzenie miało

charakter gry opartej na scenariuszu włączającym ele-

menty wiedzy o architekturze oraz mieście jako złożonym

organizmie zarówno przestrzennokrajobrazowym, jak

i kulturowospołecznym. Projekt realizował ideę Maksa

Berga, by Hala Stulecia pełniła funkcję „katedry demo-

kracji” jednoczącej pod swoim dachem ludzi w różnym

wieku – od „maluchów” w wózkach, aż po seniorów,

którzy wspólnie zaangażowali się w wielkie wydarzenie

konstrukcyjnoartystyczne (il. 4).

W dniu imprezy mierząca ponad 2000 m

płyta Hali

Stulecia zamieniła się w gigantyczny plan miasta inspi-

rowany projektami Maksa Berga i opracowany wcze-

śniej przez studentów architektury. Każdy z uczestników

zabawy losował działkę lub kwartał, gdzie następnie

mógł wybudować budynek według własnego projektu,

uwzględniając „miejskie prawo budowlane”. Druga pula

losów zawierała konkretne obiekty, ze wskazaniem ich

umiejscowienia. Były to budynki takie jak ratusz, katedra,

szkoły, szpitale, teatr, kino, dworzec kolejowy, lotnisko,

obiekty sportu i rekreacji, ale także place targowe, zoo

itd. W mieście nie mogło zabraknąć najważniejszych

obiektów świadczących o jego randze i charakterze. Do-

datkowo uczestnicy dostawali specjalne zadanie dotyczą-

ce zieleni. Należało wykonać projekt, który można było

skonsultować w „Małej szkole architektury”, uzyskać

„pozwolenie na budowę” w urzędzie miejskim i zgłosić

się po materiały do magazynu materiałów budowlanych

(il. 5). Zapoznanie uczestników z procesem powstawa-

nia budynku – od znalezienia działki, przez wykonanie

projektu, załatwienie formalności, zdobycie materiałów

budowlanych, samą budowę, aż po odbiory techniczne –

było jednym z założeń akcji. W „Małej szkole architektu-

ry” studenci przybliżali graczom zasady, jakimi powinny

się cechować obiekty w danej dzielnicy, pomagali stwo-

rzyć plan budynku, podpowiadali, jakie techniki budow-

lane będą najlepsze, oraz tłumaczyli, w jakiej skali należy

budować. Dla najmłodszych odbywały się wykłady inspi-

rujące do kreatywnego podejścia do zadania. Dodatkowo

na płycie budujących wspierali specjalni koordynatorzy,

którzy doradzali, podpowia dali i pomagali w tworzeniu

fantastycznych budowli. Za współpracę z sąsiadami moż-

na było otrzymać dodatkowe punkty, które uczestnicy

mogli „wymienić” na specjalne materiały.

“Rise the city of your dreams!”

The nal of the project, i.e. the action “Rise the city of

your dreams!” took place on June 4, 2016 in the Centen-

nial Hall. The event was of a game character which was

based on a scenario that incorporated elements of archi-

tectural knowledge as well as the city as a complex of the

spatiallandscape and culturalsocial entity. The project

followed Max Berg’s idea that the Centennial Hall should

perform the function of a “cathedral of democracy” unit-

ing people of all ages under its roof – from “toddlers” in

pushchairs to seniors who got involved together in a big

construction and artistic event (Fig. 4).

On the day of the event the oor of the Centennial Hall,

measuring over 2000 square meters, turned into a gigan-

tic plan of the city, which was inspired by Max Berg’s

projects and designed earlier by students of architecture.

All participants of the game randomised a plot of land or

a quarter, where they could then construct a building ac-

cording to their own designs, taking into account the “ur-

ban construction law”. The other pool of lots contained

specic objects and indicated their location. They were

building such as a town hall, cathedral, schools, hospitals,

theatre, cinema, railway station, airport, sports and recrea-

tion facilities as well as fairgrounds, the zoo, etc. The city

could not miss the most important objects which would

prove its rank and character. Additionally, participants

were given a special task with respect to green spaces.

They were supposed to carry out a project that could be

consulted in the “Small School of Architecture”, then ob-

tain a “construction permission” in the municipality of-

ce and apply for materials in the construction materials

warehouse (Fig. 5). One of the assumptions of the action

was getting participants familiarised with the process

of constructing a building – from nding a plot of land,

through carrying out a project, completing formalities,

getting construction materials, the construction itself,

and nally obtaining technical acceptance. In the “Small

School of Ar chitecture” students introduced gamers to

the principles that should characterise objects in a given

Il. 4. Miasto w trakcie budowy (fot. K. Kraśnicka)

Fig. 4. The city under construction (photo by K. Kraśnicka)

92 Sprawozdania/Reports

Podczas całego wydarzenia ogłoszone były konkursy:

na najwyższy budynek, na najciekawszy detal, na najbar-

dziej kreatywną formę zieleni itd. Zachęcało to uczestni-

ków do zdrowej rywalizacji, kreatywnego podejścia do

tematu, ale i współdziałania.

Jednym z wydarzeń towarzyszących były wykłady spe 

cjalnych gości (il. 6) – architektów, deweloperów, projek

tantów oraz naukowców, którzy mieli okazję omówić

własne realizacje, wypowiedzieć się na temat architektu-

ry, zagospodarowania przestrzeni publicznej, roli zieleni

w mieście, ale też przedstawić własne architektoniczne

i miejskie marzenia

Główną atrakcją, poza budowaniem miasta, była wspo-

mniana już terenowa gra rodzinna „Przepis na miasto”.

Gra była powiązana z akcją „Zbuduj z nami miasto!”

– jej uczestnicy, jako eksperci dysponujący pozyskaną

podczas gry wiedzą, mieli do wypełnienia zadania spe-

cjalne w mieście marzeń. Przewidziano dwa warianty: ła-

twiejszy, dla rodzin z dziećmi, rozgrywał się w budynku

Hali Stulecia, oraz trudniejszy o dłuższym dystansie do

pokonania, gdzie na odkrycie czekały tajemnice wrocław-

skich Terenów Wystawowych, osiedla WuWa oraz innych

znajdujących się w sąsiedztwie Hali Stulecia obiektów.

Nie zabrakło emocjonujących zadań, jak np. pokonanie

wielkiego labiryntu, który powstał dla graczy w kuluarach

Hali Stulecia, przejechanie kartonowym samochodem

specjalnego placu manewrowego czy spotkanie z samym

Maksem Bergiem. Trasa trudniejsza zawierała ciąg zadań

logicznych i zagadek prowadzących do nału, przy okazji

przybliżając historię wspomnianych budowli.

Do projektu zaproszony został także Paweł Romańczuk

wraz z założonym przez siebie zespołem „Małe Instru-

menty”. Przygotował on autorską kompozycję dedykowa-

ną Hali Stulecia.

Spotkania przeprowadzili: prof. Agnieszka ZabłockaKos, prof.

Ja nusz Rębielak, dr Tomasz Mikołajczak, Bartłomiej Czerniak (ZIETA

PROZESSDESIGN), dr Elżbieta Szopińska, dr Agnieszka Łabus, dr Mar

ta Rusnak, Rafał Przybyła (LACAREACTS), Dorota Szlachcic (ARC2),

Zbigniew Maćków, dr Łukasz Wojciechowski.

district, helped to make a plan of a building, suggested

the best construction techniques, and explained in what

scale to build. For the youngest, there were lectures which

inspired a creative approach to the task. Moreover, spe-

cial coordinators, who advised, suggested, and assisted in

creating fantastic buildings, supported the builders. For

cooperation with neighbours it was possible to score ad-

ditional points which participants could “exchange” for

special materials.

During the whole event, the following competitions

were announced: the tallest building, the most interesting

detail, the most creative form of urban open space, etc.

This encouraged participants not only to a healthy com-

petition and a creative approach to the topic but also to

cooperate.

Among the accompanying events were lectures deli

vered by special guests (Fig. 6), namely architects, devel-

opers, designers, and scientists who had an opportunity

to discuss their own projects, comment on architecture,

landscape planning, the role of urban open spaces in the

city, and also to present their own architectural and urban

dreams

The main attraction, apart from building a city, was the

already mentioned eld family game “Recipe for the city”.

The game was connected with the action “Rise the city of

your dreams!” – its participants, as experts who could use

the knowledge acquired during the game, were supposed

to accomplish special tasks in the city of dreams. There

were two variants, i.e. the easier one for families with

children which took place in the Centennial Hall build-

ing, and the more difcult one with a longer distance to

cover, where mysteries of the Wrocław Exhibition Are-

as, the WuWa Housing Estate and other facilities in the

neighbourhood of the Centennial Halls awaited the dis-

covery. There were plenty of exciting tasks such as getting

through a great labyrinth which was created for gamers

in the lobby of the Centennial Hall, driving a cardboard

car on a special manoeuvring yard or meeting with Max

Berg himself. The more difcult route included a series of

logical tasks and puzzles which led to the nale and at the

same time it brought to mind the history of the aforemen-

tioned structures.

Another person who was also invited to the project was

Paweł Romańczuk with team “Small Instruments”, who

prepared his own composition and dedicated it to the Cen-

tennial Hall.

The work prepared is the relationship between the in-

strument, composition, audio-sphere, and popular mu-

sic – explains Romańczuk. – Urban (Wro cław) outdoor

recordings reveal the potential of the audio-sphere and

encourage functioning in the sound dimension of the city.

Natural and omnipresent hearing of the sound is brought

here, however, to a new spatial arrangement that be-

gins to surround a listener with a sound as if natural but

The meetings were conducted by Prof. Agnieszka ZabłockaKos,

Prof. Janusz Rębielak and dr Tomasz Mikołajczak, Bartłomiej Czer niak

(ZIETA PROZESSDESIGN), dr Elżbieta Szopińska, dr Ag niesz ka Ła 

bus, dr Marta Rusnak, Rafał Przybyła (LACAREACTS), Do rota Szlach

cic (ARC2), Zbigniew Maćków, dr Łukasz Wojciechowski.

Il. 5. „Mała szkoła architektury”– warsztaty projektowe

(fot. K. Kraśnicka)

Fig. 5. The “Small School of Architecture” – design workshops

(photo by K. Kraśnicka)

Sprawozdania/Reports 93

Il. 6. Wykłady zaproszonych

gości (fot. K. Kraśnicka)

Fig. 6. Lectures of invited guests

(photo by K. Kraśnicka)

Przygotowany utwór to relacja pomiędzy instrumentem,

kompozycją, audiosferą i muzyką użytkową – tłumaczy

Romańczuk. – Miejskie (wrocławskie) nagrania plene-

rowe ujawniają potencjał audiosfery i skłaniają do funk-

cjonowania w dźwiękowym wymiarze miasta. Naturalne,

dookólne słyszenie dźwięku jest tu jednak sprowadzone do

nowego, zaaranżowanego układu przestrzennego, który

zaczyna otaczać słuchacza dźwiękiem niby naturalnym,

ale ostatecznie zaprogramowanym. Działania przestrzen-

ne są tu potraktowane jak architektoniczna struktura

miejska, dająca się odczytać i odczuwać na wiele sposo-

bów. Na tę soniczną materię składają się:

– dźwięki słyszalne jako element audiosfery miejskiej

stanowiące typowy krajobraz dźwiękowy danego miejsca,

– poszczególne zjawiska dźwiękowe wybrane jako ele-

ment charakterystyczny zastanego krajobrazu, nierzadko

pozbawione naturalnego kontekstu dźwiękowego,

– obiekty istniejące jako architektoniczny element prze-

strzeni miejskiej potraktowane jako potencjalne źródła

dźwięków, intencjonalnie wygenerowanych.

Ślad po instrumencie, jaki dziesiątki lat temu w Hali

Stulecia zajmował imponujące miejsce – największe ów-

cześnie organy piszczałkowe w Niemczech – ma nie tylko

znaczenie architektoniczne. Przywodząc na myśl monu-

mentalne zamiary, barwa organowa została w utworze

potraktowana symbolicznie. Jej przestrzenna dystrybucja

oraz zręby kom pozycji zostały przełożone na centralnie

postrzegane miejsce Hali Stulecia na mapie miasta. Ten

celowy zabieg ma zwrócić uwagę na koegzystencję dźwię-

ków różnej prowieniencji, otwierając uszy i wyobraźnię

słuchacza na postrzeganie muzyki w wielowymiarowym

kształcie. Działanie o charakterze kreacyjnym wpisuje się

również w nurt interdyscyplinarnych sztuk dźwiękowych

spod znaku eld-recording, sound artu, ambientu i kom-

pozycji. W takim układzie odbywa się próba połączenia

wielości źródeł dźwięków audiosfery miejskiej, wśród któ-

rych możemy odnaleźć między innymi:

nally programmed. Spatial activities are treated here as

an architectural urban structure which can be understood

and felt in many ways. This sonic matter consists of the

following elements:

– sounds that can be heard as part of the urban au-

dio-sphere and constitute the typical sound landscape of

a given place,

– individual sound phenomena which were chosen as

a characteristic feature of the existing landscape, often

deprived of the natural sound context,

– objects which exist as an architectural element of ur-

ban space and are treated as potential sources of sounds

that are generated intentionally.

A trace of the instrument which decades ago in the Cen-

tennial Hall had an impressive place – the biggest pipe

organ at that time in Germany – is signicant not only

with regard to architecture. Bringing to mind monumental

intentions, the organ’s colour was treated symbolically in

the work. Its spatial distribution and composition’s outline

were transformed into the centrally-perceived place of the

Centennial Hall on the city map. This deliberate treat-

ment is supposed to draw our attention to the coexistence

of sounds of various origins while opening the listeners’

ears and imagination to perceive music in its multidimen-

sional shape. The creation aspect of this action also be-

comes part of the trend of interdisciplinary sonic arts such

as eld-recording, sound art, ambient and composition.

Within this system we can observe an attempt at combin-

ing the multitude of sound sources of urban audio-sphere,

among which we can nd the following:

– urban noise,

– thousands of machine mechanisms that are heard al-

most in the whole city,

– acoustical operation of water in numerous canals

and hydrotechnical objects,

– observed natural nocturnal activity,

– human activity in any areas and other.

94 Sprawozdania/Reports

– urbanistyczny szum,

– tysiące mechanizmów maszynowych słyszalnych pra-

wie w całym mieście,

– akustyczną pracę wody w licznych kanałach i obiek-

tach hydrotechnicznych,

– wyłowioną nocną aktywność przyrodniczą,

– ludzką aktywność na dowolnych obszarach i inne.

Mając jednak na uwadze okoliczność, w której muzy-

ka ta jest prezentowana, nie sposób pominąć myślenia

o przestrzeni w dźwięku, pozostawiając jednak zacienia

ci szy w akustycznej architekturze, która powinna uwzględ -

niać nie tylko dźwiękowe atrakcje, ale również miejsce

na dźwiękowy komfort upływającego czasu

Kompozycję można było usłyszeć podczas budowy

miasta, którego nało wym pracom wykończeniowym to-

warzyszył już koncert utworów z szerokiego repertuaru

„Małych Instrumentów”.

Jednym z elementów Dni Architektury Maksa Berga

były również spacery z przewodnikiem na trzech tema-

tycznych trasach:

– Miasto przyszłości – śladami modernistycznej archi-

tektury Wrocławia,

– Mieszkać idealnie, wypoczywać aktywnie – dawne

Tereny Wystawowe i osiedle wzorcowe WuWa,

– Katedra demokracji Maksa Berga – zwiedzanie kom-

pleksu Hali Stulecia.

W trakcie tych spacerów osoby oprowadzające posłu-

giwały się językiem polskim, angielskim i niemieckim.

Wnioski

Cały projekt miał ogromny wymiar edukacyjny zarówno

dla zespołu studentów, jak i dla uczestników wydarzenia.

Studenci zdobyli umiejętność pracy w dużym ze-

spole projektowym, gdzie każda podgrupa miała inne

zadania do wykonania, ale konieczne było współdziała

nie i koordynacja pomiędzy grupami, także z kolegami

z innych dziedzin. Poznali zasady funkcjonowania ta

kiego zespołu, a także tajniki organizacji dużej imprezy

kulturalnej.

Poznając postać Maksa Berga, jego pomysły na miasto

i architekturę oraz jego projekty i realizacje, poszerzyli

własną wiedzę z zakresu historii architektury i urbani-

styki, ale też poglądy na przestrzeń miejską. Analizując

strukturę miast idealnych, w tym także pomysły Berga na

przebudowę Berlina oraz Wrocławia czy koncepcję miast

ogrodów, oraz przygotowując plan miasta, które powsta-

ło pod kopułą Hali Stulecia, musieli zastanowić się nad

kształtem, strukturą i naturalnym rozwojem aglomeracji,

nad zależnościami przestrzeni miejskich. Upraszczając

teoretyczny plan, dyskutowali, jak to zrobić, jak pokie-

rować uczestnikami wydarzenia, aby mimo wszystko to,

co miało powstać nalnie, przypominało makietę miasta,

a nie tylko luźny zbiór budowli ustawionych obok sie bie.

Tworząc prawo budowlane, studenci przeanalizowali,

jaka architektura powinna powstawać w miastach, jakie są

Fragment wywiadu z Pawłem Romańczukiem zamieszczony na

stronie: http://maxberg.pl/maleinstrumenty/ [data dostępu: 30.11.2016].

However, given the circumstances in which this music

is presented, it is impossible to ignore the thought of space

in the sound, leaving shades of silence in the acoustic

architecture, which ought to take into account not only

sound attractions but also a place for sonic comfort of

passing time

The composition could be heard when the city was

built and its nal nishing works were already accompa-

nied by a concert of works from the wide repertoire of

“Small Instruments”.

One of the elements of Max Berg’s Days of Architec-

ture also included guided walks on the following three

thematic routes:

– City of future – in the footsteps of modernist archi-

tecture of Wrocław,

– Live perfectly, relax actively – former Exhibition Ar-

eas and WuWa model housing estate,

– Max Berg’s Cathedral of democracy – sightseeing in

the Centennial Hall complex.

During those walks the guides used three languages,

i.e. Polish, English and German.

Conclusions

The entire project had a huge educational dimension

for both the student team and the event participants of the

event.

The students acquired skills of working in a large project

team where each subgroup had other tasks to do but it was

necessary for the groups to cooperate and coordinate their

work, including with specialists in other domains. They

learned the principles of functioning of this type of team

as well as the secrets of organizing a large cultural event.

By getting to know Max Berg, along with his views on

the city and architecture as well as his designs and realisa-

tions, they have expanded their knowledge of the history

of architecture and urban planning but also their views on

urban space. While analysing the structure of ideal cit-

ies, including Berg’s ideas of reconstructing Berlin and

Wrocław or the concept of citygardens and preparing the

city plan that was built under the dome of the Centennial

Hall, they had to reect on the shape, structure and natu-

ral development of the agglomeration and on the depend-

encies of urban spaces. Simplifying the theoretical plan,

they discussed how to do it, how to lead the event par-

ticipants, so that the nal shape of what was to come into

existence eventually would remind a model of the city, not

just a loose set of buildings next to each other. Creating

the construction law the students analysed what type of

architecture ought to be introduced into cities and the fea-

tures of buildings in particular districts. Another important

aspect included cooperation with students of the Univer-

sity of Environmental and Life Sciences and an analysis

of the urban landscape as an integral space for architecture

and green areas and dependencies between these elements.

Fragment of an interview with Paweł Romańczuk, which is

accessi ble on the website: http://maxberg.pl/maleinstrumenty/ [accessed:

30.11.2016].

Sprawozdania/Reports 95

cechy obiektów w konkretnych dzielnicach. Ważna była

współpraca ze studentami Uniwersytetu Przyrodniczego

i analiza krajobrazu miejskiego jako integralnej przestrze-

ni dla architektury i zieleni oraz zależności pomiędzy

tymi elementami.

Głównym celem wydarzenia „Zbuduj z nami miasto!”

było zachęcenie uczestników do kreatywnych działań, do

zabawy, jaką było wspólne budowanie miasta marzeń,

a przy okazji przybliżenie im wiedzy o architekturze,

mieście i jego mieszkańcach oraz samej postaci Maksa

Berga i jego projektów. Mieszkańcy Wrocławia, i nie tyl-

ko, bardzo zaangażowali się we wspólną grę i kreatywnie

podchodzili do wykonania zadania. Całe rodziny, dzieci,

młodzież, studenci, seniorzy, architekci, nauczyciele, oso-

by w różnym wieku, o różnym wykształceniu, wykony-

wanych zawodach razem tworzyli wielki projekt miasta

marzeń, składający się z wielu pojedynczych obiektów,

ale połączonych, dopasowanych do siebie.

Uczestnicy chętnie korzystali też z wydarzeń dodatko-

wych. Wykłady ekspertów cieszyły się bardzo dużym za-

interesowaniem. Wiele osób wzięło również udział w grze

rodzinnej.

Podsumowanie

Projekt należy uznać za cenny i dobrze przeprowadzo-

ny. Ogromna wartość i satysfakcja, jaką wynieśli zarówno

organizatorzy, jak i uczestnicy, jest nie do przecenienia.

Współpraca pomiędzy Centrum Poznawczym Hali Stule-

cia i Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej

była bardzo owocna i stanowczo jest warta kontynu-

owania w kolejnych latach przy kolejnych edycjach Dni

Architektury Maksa Berga.

Agnieszka Lisowska

Karolina Charewicz-Jakubowska

The main objective of “Rise the city of your dreams!”

event was to encourage participants to take up creative

activities, to have fun, which was the idea of building

a dream city together, and at the same time to familiar-

ize participants with the knowledge about the architecture,

the city and its inhabitants and the gure of Max Berg

himself and his projects. The residents of Wrocław, and

not only, became actively involved in a common game

and they had creative attitudes while performing their

tasks. The whole families, children, young people, stu-

dents, seniors, architects, teachers, people of various ages

and various levels of education altogether created a great

dream city project, consisting of many individual objects

but connected, matched to each other.

The participants also enjoyed additional events.

The lectures which were delivered by experts were of

great interest. Many people also took part in the family

game.

Summary

The project should be considered as valuable and well

done. The great value and satisfaction of both the organis-

ers and the participants is invaluable. The collaboration

between the Discovery Center of the Centennial Hall and

the Faculty of Architecture of Wrocław University of Sci-

ence and Technology was very fruitful and it is denitely

worth continuing in the subsequent years with the next

editions of Max Berg Days of Architecture.

Agnieszka Lisowska

Karolina Charewicz-Jakubowska

Translated by

Bogusław Setkowicz

Bibliografia /References

[1] Ilkosz J., Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu – dzieło

Maksa Berga, Muzeum Architektury, Wrocław 2005.

[2] Kaczmarek R., Berg Max Paul Eduard, [w:] R. Eysymontt (red.),

Leksykon architektury Wrocławia, Via Nova, Wrocław 2011, 955.

[3] Ilkosz J., Koncepcje urbanistyczne Maksa Berga na przykładzie

projektów przebudowy Berlina w roku 1910 i Wrocławia w latach

1919–1920, [w:] J. Rozpędowski, Architektura Wrocławia, t. 2:

Urba nistyka, Ocyna Wydawnicza PWr, Wrocław 1995, 360–398.

[4] Ilkosz J., Wieżowiec w strukturze miasta na przykładzie Wrocławia

w latach 1919–1928. Koncepcja urbanistyczna Maksa Berga, [w:]

J. Ilkosz, Wieżowce Wrocławia 1919–1932, Archiwum Budowlane

Miasta Wrocławia, Wrocław 1997, 39–71.

Streszczenie

W artykule przedstawiono założenia i realizację dużego projektu kulturalnoedukacyjnego „Dni Architektury Maksa Berga”, który Centrum

Poznawcze Hali Stulecia we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej przeprowadziło od marca do czerwca 2016 r. W ra-

mach projektu działało tzw. Laboratorium Architektury Maksa Berga – specjalna pracownia, gdzie zespół sześćdziesięciu studentów architektury

oraz architektury krajobrazu wraz z pracownikami Centrum Poznawczego oraz wykładowcami Wydziału Architektury pracowali nad organizacją

głównego wydarzenia. 4 czerwca 2016 r. w Hali Stulecia we Wrocławiu odbyło się duże wydarzenie kulturalne – akcja konstrukcyjnoplastyczna

pod hasłem „Zbuduj z nami miasto!”. Wydarzenie miało charakter gry opartej na scenariuszu włączającym elementy wiedzy o architekturze oraz

mieście. W dniu imprezy mierząca ponad 2000 m

płyta Hali Stulecia zamieniła się w gigantyczny plan miasta, inspirowany projektami Maksa Berga

i opracowany przez studentów architektury. Projekt realizował ideę Maksa Berga, by Hala Stulecia pełniła funkcję „katedry demokracji” jednoczącej

pod swoim dachem ludzi w różnym wieku, którzy wspólnie zaangażowali się w tworzenie gigantycznej makiety miasta marzeń. Projekt miał dużą

wartość edukacyjną, zarówno dla uczestników gry, jak i dla pracującej przy jej organizacji grupy studentów.

Słowa kluczowe: miasto, wydarzenie kulturalne, Hala Stulecia, Maks Berg

96 Sprawozdania/Reports

Abstract

The article presents assumptions and realization of a large educational and cultural project the “Max Berg’s Days of Architecture”, conducted by

the Discovery Center of Centennial Hall in cooperation with the Faculty of Architecture of Wrocław University of Science and Technology from

March to June 2016. The project included the socalled Max Berg’s Architecture Laboratory – a special workshop, where a team of 60 students of

architecture and landscaping, together with staff of the Discovery Center and lecturers from the Faculty of Architecture, worked on organization of

the main event. On June 4

2016, the Centennial Hall in Wrocław saw the main cultural event – the construction and artistic action of “Rise the city

of our dreams!”. The event was based on the idea of a scenariobased game, which incorporated elements of architectural and urbanistic knowledge.

On the day of the event, over 2000 m

of the Centennial Hall oor turned into a gigantic city plan inspired with Max Berg’s designs and developed

by the students of architecture. The project embodied Max Berg’s idea, to turn the Centennial Hall into a “cathedral of democracy”, housing people

of various ages, who worked together to create a gigantic model of the ideal town. The project was highly educational both for the participants of the

game, and for the studentsorganizers.

Key words: city, cultural event, Centennial Hall, Max Berg