Przebudowa fasady i wieży kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kostomłotach według projektu Karla Friedricha Schinkla na tle innych jego realizacji jako przykład przebudowy barokowego kościoła w duchu neogotyku

Ewa Maria Netczuk-Pol, Łukasz Karol Netczuk

doi:10.37190/arc250304

Streszczenie

Kostomłoty to obecnie niewielka wieś w województwie dolnośląskim, nieopodal Wrocławia. Najcenniejszym zabytkiem osady jest zlokalizowany w centrum, po zachodniej stronie placu rynkowego, kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Ze względu na nieliczne zachowane materiały ikonograficzne kościoła sprzed 1900 r. oraz brak szerszych badań trudno ustalić dokładne zmiany zachodzące w bryle budynku. Gotycką bryłę kościoła wzniesiono w połowie XIV w. W połowie XVI w. została wyremontowana i rozbudowana o renesansową kruchtę. W okresie baroku wieża otrzymała nowy hełm. Przeprowadzona przez autorów kwerenda w zagranicznych archiwach ujawniła plan przebudowy kościoła z 1818 r. sygnowany przez Karla Friedricha Schinkla. W latach 1818–1819 na podstawie tego projektu w duchu neogotyku na zrębach starej wieży wybudowano nową wraz z aneksami klatek schodowych, tworząc swoisty westerwerk. Szczegółowa analiza porównawcza projektu i ikonografii historycznej wieży z lat 1898–1909 wykazuje, że projekt zrealizowano niemalże w całości.

Projektom przebudów istniejących obiektów autorstwa Schinkla poświęcono zdecydowanie mniej uwagi niż projektom nowych budynków. Niniejsza praca rzuca nieco światła na projekt neogotyckiej przebudowy barokowego kościoła i jego realizację na tle innych neogotyckich masywów wieżowych zrealizowanych według projektu tego samego architekta.

Słowa kluczowe

Karl F. Schinkel, neogotyk, przebudowa, wieża kościelna, Kostomłoty

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.