48 Zuzanna Napieralska
References
[1] Uchwała Nr 81 Rady Ministrów z dnia 15.03.1957 w sprawie po
mocy Państwa dla budownictwa mieszkaniowego ze środków wła
snych ludności, Monitor Polski Nr 22, poz. 157, https://isap.sejm.
gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19570220157
[2] Korniłowicz J., Mieszkalnictwo w Polsce w latach 1991–2000,
IGM, Warszawa 2002.
[3] Zarządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 29 maja
1965 r. w sprawie maksymalnej wysokości kredytu bankowego,
udzielanego na jednorodzinne spółdzielcze budownictwo mieszka
niowe oraz na budowę podstawowych urządzeń towarzyszących,
realizowanych przez spółdzielnie budownictwa mieszkaniowego,
Monitor Polski Nr 27, poz. 146, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/
DocDetails.xsp?id=WMP19650270146
[4] Uchwała Nr 128 Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1976 r., w spra
wie rozwoju jednorodzinnego budownictwa mieszkaniowego w la
tach 1976–1980, Monitor Polski Nr 31, poz. 134, https://isap.sejm.
gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19760310134
[5] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16.09.1985 r. w sprawie
szczegółowych zasad i trybu ustalania granic gruntów przeznaczo
nych pod skoncentrowane budownictwo jednorodzinne, rozgranicza
nia i podziału nieruchomości, Dz.U. 1985, Nr 47, poz. 238, https://
isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19850470238
[6] Barros P., Managing the housing queue in Hungary: The current
debate on the character of socialist housing policy in Hungary,
“Habitat International” 1987, Vol. 11, Iss. 2, 161–175, doi: 10.1016
/0197-3975(87)90066-X.
[7] Basista A., Betonowe dziedzictwo: architektura w Polsce czasów
komunizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
[8] Gabiś A., Całe morze budowania, Muzeum Architektury we Wro-
cławiu, Wrocław 2019.
[9] Chmielewski J.M., Mirecka M., Modernizacja osiedli mieszkanio
wych, Ocyna Wydawnicza PW, Warszawa 2007.
[10] Tokajuk A., Zespoły mieszkaniowe z lat 1945–1970. Architekto
niczne i urbanistyczne aspekty modernizacji w miasteczkach Bia
łostocczyzny na tle doświadczeń europejskich, Wydawnictwo PB,
Białystok 2007.
[11] Gronostajska B.E., Kreacja i modernizacja przestrzeni mieszkal
nej, Ocyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2007.
[12] Solon J., Spatial context of urbanization: Landscape pattern and
changes between 1950 and 1990 in the Warsaw metropolitan area,
Poland, “Landscape and Urban Planning” 2009, Vol. 93, Iss. 3–4,
250–261, doi: 10.1016/j.landurbplan.2009.07.012.
[13] Zaniewska H., Bogusz J., Zasady nansowania modernizacji mie
szka niowych w świetle doświadczeń krajowych i zagranicznych,
IGPiK, Warszawa 1992.
[14] Zaniewska H., Korolczuk D., Możliwości i potrzeby modernizacji
zabudowy mieszkaniowej, Politechnika Białostocka, Białystok 1995.
[15]
Dutt A.K., Achmatowicz-Otok A., Mukhopadhyay A., Carney M.C.,
Urban and rural housing characteristics of Poland, “Landscape
and Urban Planning” 1992,
Vol. 22, Iss. 2–4, 153–160, doi: 10.1016/
0169-2046(92)90019-V.
[16] Napieralska Z., Zabudowa jednorodzinna Wrocławia z lat 50.–80.
XX w., PhD Thesis, Wydział Architektury, Politechnika Wrocław-
ska, Wrocław 2018.
[17] Sroka-Bizoń M., Ewolucja współczesnego osiedla zabudowy jed
norodzinnej na przykładzie Katowic 1945–2000, PhD Thesis, Wy-
dział Architektury, Politechnika Śląska, Gliwice 2004.
[18] Manahasa E., Dening urban identity in a postsocialist turbulent
context: The role of housing typologies and urban layers in Tira
na, “Habitat International” 2020, Vol. 102, 102202, doi: 10.1016/
j.habitatint.2020.102202.
[19] Sorin P., Jucu I.S., Urban transformation and cultural evolution of
postsocialist European cities. The case of Timisoara (Romania):
From “Little Vienna” urban icon to European Capital of Culture
(ECoC 2021), “City Culture and Society” 2020, Vol. 20, 100296,
doi: 10.1016/j.ccs.2019.100296.
[20] Molicki W., Spławski R.,Opis techniczny do projektu budowlanego
Osiedla Budowlani we Wrocawiu, ul. Borówczana, Wrocław 1977
[manuscript in: Archiwum Wydziału Architektury i Zabytków
Urzędu Miejskiego Wrocławia, syg. 5528].
[21] Załącznik do Projektu Budowlanego, Osiedle Budowlani, ul. Cze
reśniowa, Wrocław 1983 [manuscript in: Archiwum Wydziału Ar-
chitektury i Zabytków Urzędu Miejskiego Wrocławia, syg. 3846,
nr decyzji BP6/D3/61/194/83].
[22] Adamczewska-Wejchert H., Kształtowanie zespołów mieszkanio
wych. Wybrane współczesne tendencje europejskie, Arkady, War-
sza wa 1985.
[23]
Szczecin municipal management system, https://szczecin.e-mapa.net
[accessed: 20.05.2022].
[24]
Katowice municipal management system, http://emapa.katowice.eu/
jarc-gui/views/main.xhtml [accessed: 20.05.2022].
[25]
Konarzewski L., Kolonia domów w zabudowie atrialnej Osiedle
Młodych we Wrocławiu, projekt koncepcyjny, Wrocław 1973 [manu -
script in: Architect’s private archive].
[26] Konarzewski L., Kolonia domów w zabudowie atrialnej Osiedle
Młodych we Wrocławiu, dokumentacja techniczna projektu nad
budowy, Wrocław 1990 [manuscript in: Architect’s private archive].
[27] Jagodziński J., Projekt techniczny nadbudowy zabudowy jedno
rodzinnej przy ul. Heblarskiej, Wrocław 1980 [manuscript in: Ar-
chi wum Wydziału Architektury i Zabytków Urzędu Miejskiego
Wro cławia, syg. 938].
[28] Przesmycka N., Kierunki rozwoju budownictwa jednorodzinnego
w Polsce na tle tendencji europejskich, “Budownictwo i Architek-
tura” 2012, Vol. 11, nr 2, 25–34.
[29] Bański J., Wesołowska M., Transformations in housing construc
tion in rural areas of Poland’s Lublin region – Inuence on spa
tial settlement structure and landscape aesthetics, “Landscape
and Urban Panning” 2010, Vol. 94, Iss. 2, 116–126, doi: 10.1016/
j.landurbplan.2009.08.005.
Abstract
Spontaneous transformation of single family house settlements from 1970–1989 on the examples of Polish cities
The article presents a problem related to uncontrolled and spontaneous transformation of the landscape of single-family house complexes from
the period of Polish Socialism. Analyzed transformations are the consequences of the need for house condition improvement, by thermo-modernizing
them, building extensions or window frame replacement. These instances of building interference are unavoidable, due to poor house conditions.
Currently there are no regulations and criteria describing the correct and eective modernization of single-family buildings in the context of the whole
house settlement. Due to uncontrolled renovation of particular houses, chaos enters the unied and transparent layout of house complex. The article
presents the current condition of several single-family housing estates from the years 1970–1989. The author intends to nd an answer to the follow-
ing question: is it possible to modernize and extend individual buildings belonging to one coherent housing estate, maintaining its integral character
and spatial harmony?
Key words: single-family house complexes, residential complex, modernization, socialist architecture, residential common space