Wyniki ostatnich badań interdyscyplinarnych przeprowadzonych w kościele św. Jakuba w Sandomierzu

Małgorzata Doroz-Turek, Andrzej Gołembnik, Justyna Kamińska, Kamil Rabiega

doi:10.37190/arc240301

Streszczenie

Artykuł stanowi podsumowanie badań interdyscyplinarnych przeprowadzonych w maju 2022 r. w mającym XIII-wieczną metrykę kościele dominikańskim pw. św. Jakuba w Sandomierzu. Badania obejmowały wykonanie sondażu archeologicznego założonego na styku prezbiterium i korpusu nawowego, a następnie analizę architektoniczną i historyczno-artystyczną odkrytych murów i detalu architektonicznego. Prace miały na celu pozyskanie nowych materiałów dotyczących początków i późniejszych przekształceń kościoła pw. św. Jakuba. Oprócz tradycyjnych metod badawczych i dokumentacyjnych wykorzystano technologie cyfrowe, tj. fotografię cyfrową, skanowanie laserowe i fotogrametrię. Zarejestrowane w ten sposób etapy prac archeologicznych można było dzięki temu włączyć w istniejący już cyfrowy model 3D całego zespołu klasztornego. Do datowania poszczególnych struktur wykorzystano, poza metodami archeologicznymi, zachowane materiały źródłowe (tekstowe oraz ikonograficzne). Relacja zarejestrowanych w wykopie warstw ze względu na późniejsze wkopy (związane z przebudowami i pochówkami) nie tworzyła czytelnej sekwencji i nie może być podstawą wiążących ustaleń chronologicznych. Wstępne datowanie oparto zatem na relacji zachodzącej pomiędzy murami oraz na wymiarach odsłoniętych cegieł. Ustalono, że ceglany fundament oznaczony jako k. 43/44 może pochodzić z XIII w. i stanowić fragment niezachowanej przegrody chórowej kościoła – hipoteza ta będzie wymagała weryfikacji w przyszłości. Odsłonięto ponadto nieznany wcześniej, być może średniowieczny mur o przebiegu NS (k. 3) na linii filarów międzynawowych, a także pachę sklepienną sklepienia przedsionka krypty pod kaplicą Męczenników. Wśród odkrytych detali architektonicznych należy wyróżnić fragment XIII-wiecznej kształtki ceramicznej, być może pochodzącej z przegrody chórowej oraz kamienne płyty posadzkowe. Odkryte struktury murowane, detal architektoniczny oraz ślady licznych wkopów świadczą o tym, że badana część świątyni ulegała na przestrzeni wieków licznym przekształceniom, a także była intensywnie wykorzystywana do pochówków.

Podgląd pełnego artykułu jest możliwy wyłącznie na większych ekranach.