Korespondaż – pocztówki z Wrocławia /Correspondage – postcards from Wrocław 101
ing in the space of art myths of the modern city that were
created at the turn of the 20
th
century. It was then when its
new face was being shaped. Many aspects of modern ur-
banism were revealed in works of painting art. For exam-
ple, luminous impressionist or expressionist or metaphys-
ical cities painted by artists fascinated by changes which
took place at that time told their stories.
The impressionist city which appeared on the canvas
of painters at the end of the 19
th
century was the result
of the fascination with modern, fast, urban life that took
place in the light of recently discovered electricity. Lumi-
nous and colourful phenomena of expanding and vibrant
cities stimulated the imagination and became a pretext for
painting experiments. The symbolic locomotive from the
impressionist painting, which was pasted onto the wall of
one of the buildings on the collage, no longer has such
a repower or cause panic as in the historical lm show
with the train entering the station. And not only just be-
cause it is a static image. Certainly, its image dynamizes
the space of the square, however, over the past century
a lot has changed in the visual sphere of the urban space in
which we participate every day. The world was dominated
by images which annexed all possible spaces. And in par-
ticular, the public space, space and surfaces of architec-
ture that used to be “clean” from such tattoos. The status
of light, its inuence on the image of the contemporary
urban space of Wrocław has become a separate topic of
the course, and the effects are described in The city-pic-
ture. The mobile image of Wrocław. [7].
Another aspect of reading the city’s space is noticing
its gloomy side. Many students turned to Beksiński’s
painting creative activity. Authors referred to his paintings
both for dialogue with images of historic tenement houses
and contemporary architecture of Sky Tower. A specic
mood of horror and degradation bring to mind associa-
tions with the expressionist city myth. The city, which
appeared earlier on the canvases of painters from the be-
ginning of the 20
th
century, who explored for example the
emotional space of Berlin, remains a current image today.
An image which is governed by emotions. Intricate and
fearful spaces full of contrasts of light are still one of the
faces of urban life. Beksiński’s paintings also introduce
surreal themes here, building an atmosphere on the border
between dream and reality.
A silent, motionless and enigmatic face of the city
emerged from the collages for which the works by Hopper
and Chirico were used. These plots coincide with urban
narratives from images of the metaphysical city. Behind
the atmosphere of reection and calmness, anxiety and
mystery are hidden. A feeling of alienation and lack of ener-
gy. In these paintings architecture becomes an empty form.
For the author of the collage with the photo of the under-
pass, gures-mannequins from Chirico’s paintings seemed
to match this scenery. There are many such non-places in
the city. We get used to traversing space which does not
mean or “does not look”. It is a fragment, a connector,
just like a section of installation in a complicated city net-
work. In the collage with a fragment of Wyeth’s painting,
contemporary Wrocław skyscrapers were put together and
a woman in the foreground is preparing a laborious meal.
się tam życie dalekie od konwencji wyznaczonych przez
pojęcie przestrzeni miejskiej. Mieszkaniec może stać się
uczestnikiem fabuły, statystą w lmie lub cudzym śnie.
Inspirująca dla wyobraźni przestrzeń architektury Wro-
cławia na wielu pocztówkach okazuje się kontynuować,
rozwijać bądź prowadzić dialog z istniejącymi w prze-
strzeni sztuki mitami nowoczesnego miasta powstałymi
na przełomie XIX i XX w. To właśnie wtedy kształtowało
się bowiem jego nowe oblicze. W dziełach sztuki malar-
skiej ujawniło się wiele aspektów nowoczesnego urba-
nizmu. Opowiadały o nich na przykład świetliste miasta
impresjonistyczne, ale też ekspresjonistyczne lub meta-
zyczne, malowane przez artystów zafascynowanych prze-
mianami, jakie zachodziły na ich oczach.
Miasto impresjonistyczne, jakie pojawiło się na płót-
nach malarzy pod koniec XIX w., było efektem fascy-
nacji nowoczesnym, szybkim, miejskim życiem, które
toczyło się w świetle odkrytej niedawno elektryczności.
Świetlno-barwne zjawiska rozbudowujących się, tętnią-
cych życiem miast pobudzały wyobraźnię i stawały się
pretekstem do malarskich eksperymentów. Symboliczna
lokomotywa z impresjonistycznego obrazu, która zosta-
ła wklejona na płaszczyznę ściany jednego z budynków
na kolażu, nie ma już takiej siły rażenia, wywoływania
paniki jak na historycznym pokazie lmu z wjazdem po-
ciągu na stację. I to nie tylko dlatego, że jest statycznym
obrazem. Na pewno jej wizerunek dynamizuje przestrzeń
placu, jednak przez ponad wiek wiele się zmieniło w sfe-
rze wizualnej przestrzeni miejskiej, której uczestnikami
jesteśmy na co dzień. Świat zdominowały obrazy, które
zaanektowały wszystkie możliwe przestrzenie. A szcze-
gólnie przestrzeń publiczną, przestrzeń i powierzchnie
architektury, która dawnej była „czysta” od takich tatu-
aży. Status światła, jego wpływ na wizerunek współcze-
snej przestrzeni miejskiej Wrocławia stał się odrębnym
tematem zajęć, a efekty zostały opisane w artykule Mia-
stoobraz. Mobilny wizerunek Wrocławia [7].
Innym aspektem czytania przestrzeni miasta jest do-
strzeganie jego mrocznej strony. Wielu studentów sięgało
do malarskiej twórczości Beksińskiego. Autorzy przywo-
ływali jego obrazy zarówno do dialogu z wizerunkami hi-
storycznych kamienic, jak i współczesną architekturą Sky
Tower. Specyczny nastrój grozy i rozpadu przywodzą na
myśl skojarzenia z mitem miasta ekspresjonistycznego.
Miasto, które pojawiło się wcześniej na płótnach malarzy
z początku XX w., którzy eksplorowali np. emocjonalną
przestrzeń Berlina, pozostaje wizerunkiem aktualnym
współcześnie. Wizerunkiem, którym rządzą emocje. Za-
wiłe, budzące lęk przestrzenie pełne kontrastów światła to
wciąż jedno z obliczy życia miejskiego. Obrazy Beksiń-
skiego wprowadzają tu też wątki surrealistyczne, budując
nastrój z pogranicza snu i jawy.
Milczące, nieruchome i zagadkowe oblicze miasta wyło-
niło się z kolaży, do których użyto dzieł Hoppera i Chirico.
To wątki zbieżne do narracji miejskich z obrazów miasta
metazycznego. Za nastrojem zadumy i spokoju kryje się
niepokój i zagadka. Uczucie alienacji i braku energii. Ar-
chitektura na tych obrazach staje się pustą formą. Postacie-
-manekiny z obrazów Chirico autorowi kolażu ze zdjęciem
przejścia podziemnego wydały się pasować do tej scenerii.
