8 Jacek Kościuk, Judyta Cichocka
HIPOTEZA III
Plac Targowy służył mieszkańcom zachodniej, świec-
kiej części osiedla i bliżej nieokreślonej grupie pielgrzy-
mów, którzy nadal odwiedzali centrum sakralne wokół
grobu św. Menasa.
Punktem wyjścia pozwalającym na weryfikację tych
trzech hipotez jest liczba mieszkańców w poszczególnych
częściach osiedla z uwzględnieniem liczby osób zamiesz-
kujących poszczególne domostwa [5, s. 131–135]
11
. Dla
wschodniej, eklezjastycznej części osiedla hipotetycz-
na liczba mieszkańców to 265 osób, dla części zachod-
niej, świeckiej – 452 osoby. W naszej analizie liczba
mieszkańców w poszczególnych domostwach będzie sta
nowi ła wagę, z jaką mogły one ciążyć w kierunku naj do
godniejsze go miejsca, gdzie mogły lokalizować się skle
py i warsztaty.
Kolejnym elementem symulacji będzie plan zabudowy
wczesnośredniowiecznego osiedla z naniesioną siatką
wszystkich możliwych połączeń wzdłuż istniejącej sieci
ulic oraz liczbą mieszkańców w poszczególnych domo-
stwach. Dla każdej z trzech hipotez przygotowano odręb-
ny plan przedstawiający siatkę możliwych połączeń ko
mu nikacyjnych, który stanowił materiał wyjściowy do
dalszych analiz (il. 5–7).
W oczywisty sposób tak przygotowane dane mają swoje
ograniczenia. Pierwszym jest przyjęcie założenia, że liczba
mieszkańców w poszczególnych domostwach odpowiada
realiom wczesnośredniowiecznej Abû Mînâ. Trzeba mieć
jednak świadomość, że w tego typu badaniach natura do
stępnych danych charakteryzuje się z reguły małą wiary-
godnością statystyczną
12
. Istotną rolę odgrywa też fakt, że
po mimo wysiłków badaczy interpretacja takich danych
źród łowych jest w nieunikniony sposób obarczona pew
ną dozą subiektywizmu
13
. W naszej sytuacji stajemy więc
przed dylematem, czy poprzes tać na suchym relacjonowa
niu przy
padkowo ocalałych fragmentów przeszłości, czy też
ma my prawo pokusić się o próby jej rekonstrukcji, z na tury
rzeczy
ułomne, ale zawsze stanowiące krok w kie
runku po
znania – nawet jeśli w przyszłości zostaną one pod
dane kry
tyce. Wie rzymy, że mamy do tego prawo.
Kolejne ograniczenie związane jest z rekonstruowaną
siatką możliwych połączeń komunikacyjnych. Wspom
niana powyżej dynamika wzajemnych interakcji pomię-
dzy lokalizacją „usług” i domostw mieszkalnych oraz
fakt,
że nie mamy pełnego obrazu chronologii tych in ter ak cji
stanowią trudne wyzwanie. Jedyny spójny obraz, którym
11
Tabela 15 przedstawiona w pracy [5] podaje zrekonstruowaną
liczbę mieszkańców dla poszczególnych budynków w zachodniej części
osiedla, a tabele: 16 i 17 w części wschodniej.
12
Skomplikowane historyczne procesy – warunkujące przetrwanie
do naszych czasów fragmentów dawnej rzeczywistości, które moglibyśmy
traktować jako dane źródłowe – sprawiają, że zawsze mamy do czynie-
nia z wybiórczym i przypadkowym obrazem przeszłości.
13
Można w tym miejscu przytoczyć, nieodosobnioną zresztą, opi
nię prof. Daniela Beauvois: Każde pokolenie mierzy się z nią [historią]
na nowo, odkrywa nowe źródła, archiwa, dokumenty. Ja daję lu dziom
swoją narrację, ale po mnie przyjdzie ktoś inny i będzie się z tą ma terią
mierzył na nowo. Cytat pochodzi z wywiadu z Profesorem w Gazecie
Wrocławskiej z 27.11.2010, Nie istnieje żadna obiektywna histo ria;
http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/337895,nieistniejezadna
obiektywnahistoria,5,id,t,sa.html [data dostępu: 6.10.2017].
the eastern, ecclesiastical part of the settlement is 265
people, whereas that number for its western, secular part
is 452 people. In our analysis the number of residents in
individual dwellings shall be the weight with which they
could have been drawn towards the most convenient area
where the shops and workshops could have been located.
Another element of the simulation shall be the layout
of the early medieval settlement with the network of all
possible connections along the existing streets and the
number of residents in individual dwellings. A separate
plan with a network of possible connections was prepared
for each of the three hypotheses, which was the input
material for further analyses (Fig. 5–7).
Obviously, such prepared input data have some limita-
tions. The first of them is the assumption that the number
of residents in individual dwellings reflects the reality of
early medieval Abû Mînâ. It should be remembered that
the nature of available input data in this type of research
is by the rule of poor statistical credibility
12
. Furthermore,
a significant role is played by the fact that in spite of the
researchers’ efforts the interpretation of such source data
is always somewhat subjective
13
. In our situation we face
then the dilemma whether it is enough to describe ran-
domly preserved original fragments of the past or we are
entitled to make attempts at reconstructing it, which, in
spite of being imperfect, still would always be a step to
wards new knowledge – even though in the future it could
be criticized. We believe that we have the right to do it.
Another limitation regards the reconstruction of the
network of possible pedestrian connections. The men-
tioned above dynamics of mutual interactions between
the location of “services” and residential dwellings as
well as the fact that we do not have the full chronology of
those interactions pose a difficult challenge. The only
coherent picture at our disposal is the final layout of
pedestrian connections in the last stage of existence of
Abû Mînâ. The relative chronology of the structures built
around the Market Place can prove helpful (Fig. 4).
It indicates that the complex of buildings MP 24–25
(Fig. 3) was built in the latest stage of development of
the surroundings of the Market Place. As it blocked the
im portant connection between the northwest corner of
the Market Place and the areas located further north
– which can prove highly significant for the whole simu-
lation as it could distort the picture of the roads network
of the earlier stages – we decided not to take into account
the existence of that building in the network of pedestrian
12
Due to the complicated historical processes – determining the
preservation the original fragments of old reality until our times which
we could consider source data – we always have to deal with a selective
and incomplete picture of the past.
13
We could refer here to Professor Daniel Beauvois’s opinion
which is not that unique anyway: Each generation deals with it [history]
on its own, discovers new sources, archives, documents. I provide people
with my own narrative but there will be somebody else after me who will
have to deal with that matter again. The quote comes from the interview
with the Professor at “Gazeta Wrocławska” from 27.11.2010, Nie ist-
nieje żadna obiektywna historia; http://www.gazetawroclawska.pl/
artykul/337895,nieistniejezadnaobiektywnahistoria,5,id,t,sa.html
[accessed: 6.10.2017].
