The use of precast concrete faƧade elements in selected projects of new Polish public buildings 53
process also results from the savings planned by investors
ā energy and implementation time ā as well as due to the
complexity of the structures being implemented and the
expected quality of elements that play a key role in shap-
ing the aesthetics of faƧades. The presented objects, in
which prefabricated faƧade solutions were used, show that
the technology of making a modern faƧade is consistently
introduced into the landscape of Polish architecture. This
is due to the properties of the material itself and almost
complete freedom in shaping the form and aesthetics of
individual building elements. The variety of solutions and
selection of prefabricated elements in terms of aesthetics,
statics, structure and dimensions allows designers to free-
ly implement the idea of architecture by moving within
the framework of the desired aesthetic features contained
in prefabricated concrete.
This requires a not inconsiderable amount of knowledge
about prefabrication in terms of logistics (delivery to site
of prefabricated elements), the sense of seriality and repe-
tition of elements (lower cost of construction), dimensional
and execution modularity ā everything related to a ratio-
nal and economical approach to design and construction.
Such a point of view does not exclude thinking of archi-
tecture as a unique work, created for the viewer in unison
by the architect, the specialists and the investor, who are
looking for architecture in an individual guise.
The presented experience of using precast concrete
demonstrates that architecture as a physical-prefabricated
structure is still the construction of an idea, so that the
material logic of the building must be recognisable along
with the idea being realised. This speciīæc interdependence
in the presentation of the concept and the material of ar-
chitecture seems to be an attempt at the absolute self-de-
termination of oneās architecture ā between the idea and
the material of the work.
Translated by
Krzysztof BarnaÅ
References
Adamczewski, Grzegorz, and PaweÅ Woyciechowski. āPrefabrykacja
w XXI wieku.ā Inżynier Budownictwa, nr 4 (2015): 54ā58.
Adamowicz, Maciej. Architektoniczny beton kolorowy zastosowany w re-
alizacji projektu Pawilonu PoÅudniowego Muzeum Wojska Polskie-
go w Warszawie. āDni Betonuā (2021). Accessed August 5, 2024.
https://www.dnibetonu.com/wp-content/pdfs/2021/Adamowicz.pdf.
Banham, Reyner. The New Brutalism. Ethic or aestethic? New York:
Reinhold Publishing, 1966.
Basista, Andrzej. Betonowe dziedzictwo. Architektura w Polsce czasĆ³w
komunizmu. WarszawaāKrakĆ³w: PaÅstwowe Wydawnictwo Nauko-
we, 2001.
Bennett, David. The art of precast concrete. Colour, texture, expression.
BaselāBerlināBoston: BirkhaĆ¼ser, 2005.
Brownlee, David B. Louis I. Kahn, le monde de lāarchitecte. Paris: Edi-
tions du Centre Pompidou, 1992.
Cejzner, Ludwik. Prefabrykacja budowlana. Warszawa: Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne, 1976.
Dworzak-Å»ak, Ewa. āBetonowe szewrony.ā Budownictwo ā Technologie
ā Architektura 88, nr 4 (OctoberāDecember 2019): 60ā62.
Forty, Adrien. āBeton i pamiÄÄ.ā Translated by K. Bojarska. Konteksty
63, nr 1ā2 (2009): 29ā35.
Hrankowska, Teresa, ed. Klasycyzm i klasycyzmy. MateriaÅy sesji Stowa-
rzyszenia HistorykĆ³w Sztuki, Warszawa, listopad, 1991. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Kind-Barkauskas, Friedbert, Bruno Kauhsen, Stefan PolĆ³nyi, and Jƶrg
Brandt. Concrete construction manual. BaselāBostonāBerlin: Birk-
hƤuser, 2002
Krause, Carl. Prefabrykowane Åciany zewnÄtrzne. Translated by W. Bac-
ciarelli. Warszawa: Arkady, 1974.
Kuniczuk, Krzysztof. Beton architektoniczny ā wytyczne techniczne.
KrakĆ³w: Stowarzyszenie ProducentĆ³w Cementu, 2011.
MaÄkĆ³w, Zbigniew. āBiurowiec Nowy Targ we WrocÅawiu.ā Accessed
March 14,
2024. https://architektura.muratorplus.pl/warsztat/biuro-
wiec-nowy-targ-we-wroclawiu-aa-PHUk-DN5p-9a2r.html.
Mika, PaweÅ. āKlasyīækacja prefabrykowanych betonowych rozwiÄ
zaÅ
fasadowych oraz przyczyny ich marginalnego znaczenia na polskim
rynku budowlanym.ā Czasopismo Techniczne/Technical Transac-
tions 108, z. 2-A/1 (2011): 149ā158.
Mika, PaweÅ. WpÅyw prefabrykowanych, betonowych rozwiÄ
zaÅ fasado-
wych na estetykÄ obiektĆ³w architektonicznych. PhD diss. Politech-
nika Krakowska, 2016.
Pallasmaa, Juhanii. Oczy skĆ³ry. Translated by M. Choptiany. KrakĆ³w:
Instytut Architektury, 2012.
Peck, Martin, ed. Modern concrete construction manual. Structural de-
sign, material properties, sustainability. Munich: Detail, 2016.
PiÄciak, PaweÅ. āP4 w Mordorze.ā Budownictwo ā Technologie ā Archi-
tektura 92, nr 4 (OctoberāDecember 2020), 29ā30.
SoÅomiewicz, Anna. āZbigniew MaÄkĆ³w opowiada o projektowaniu
Nowego Targu we WrocÅawiu.ā Accessed March 14, 2024. https://
www.propertydesign.pl/architektura/104/zbigniew_mackow_opo-
wiada_o_projektowaniu_nowego_targu_we_wroclawiu,33594.html.
Steinle, Alfred, Hubert Bachmann, and Matthias Tillmann. Precast con-
crete structures. Basel: Ernst & Sohn, 2019.
Stelmach, BolesÅaw. Poszukiwania struktur. Prace architektoniczne
1997ā2011. T. 1: Projekty, rysunki, szkice. Lublin: PAN, 2013.
Stiasny, Grzegorz. āBudynek Komisji Sejmowych.ā Accessed March
14, 2024. https://architektura.muratorplus.pl/technika/warsztat/bu-
dynek-komisji-sejmowych-w-warszawie_8706.html.
Streszczenie
Użycie betonowych prefabrykatĆ³w elewacyjnych
w wybranych realizacjach nowych polskich budynkĆ³w użytecznoÅci publicznej.
Znaczenia formalne i technologia
W artykule zaprezentowano wybrane przykÅady polskich budynkĆ³w użytecznoÅci publicznej bÄdÄ
cych prĆ³bÄ
poszukiwania wspĆ³Åczesnych zna-
czeÅ architektonicznych w technologiach prefabrykacji betonowej. Prefabrykacja ā coraz bardziej widoczna w polskim krajobrazie ā nie tylko
staje siÄ alternatywÄ
budowlanÄ
dla systemĆ³w monolitycznych, ale także jest wybierana przez architektĆ³w jako idealna technologia do realizacji
autorskich zamierzeÅ estetycznych. Dodatkowym celem autora jest analiza dostÄpnych ÅŗrĆ³deÅ poruszajÄ
cych tematykÄ prefabrykacji betonowych